Με την αυτοβιογραφία του Διονύση Σαββόπουλου και το Χρονολόγιο του Μίκη Θεοδωράκη διά χειρός του πολύπειρου κριτικού και ιστορικού μουσικής Γιώργου Μονεμβασίτη, έφτασε η νέα χρονιά για τους βιβλιόφιλους. Με άλλα λόγια, ανοίγοντας το βήμα, αλλά και στρέφοντας μία στιγμή το βλέμμα πίσω.
Και παρότι κάποια από τα καλά βιβλία που ξεχωρίσαμε το 2024 μας περιμένουν ακόμη σε εκείνη τη μικρή στοίβα, κρατάμε ήδη σημειώσεις για τις νέες αφίξεις.
«Νυχτερινό στη Γαλλία» του Φάμπιο Στάσι (εκδόσεις Ίκαρος, μετάφραση Δήμητρα Δότση)
Έχοντας επιβιβαστεί σε λάθος τρένο, ο Βίντσε Κόρσο, βιβλιοθεραπευτής και ερευνητής λογοτεχνικών μυστηρίων, γνωρίζει τυχαία έναν καλλιεργημένο, μυστηριώδη άντρα, που θυμίζει τον αναρχικό τροβαδούρο Λεό Φερρέ. Η σύντομη μα καταλυτική τους γνωριμία τον ωθεί να συνεχίσει το ταξίδι του μέχρι τη Γένοβα και στη συνέχεια την Κυανή Ακτή. Ανάμεσα σε φτωχικές πανσιόν και Αρ νουβό ξενοδοχεία, πίσω από στίχους ποιητών και ανθρώπους που κουβαλάνε στις πλάτες τους πλήθος ιστοριών, θα αναζητήσει και τη δική του, προσπαθώντας να ανακαλύψει την ταυτότητα ενός πατέρα που δεν γνώρισε ποτέ, στην πιο σημαντική έρευνα της ζωής του.
Το νέο βιβλίο του Fabio Stassi με ήρωα τον Βίντσε Κόρσο είναι μια ιστορία γεμάτη λάθη, τυχαία γεγονότα, αναπάντεχες συναντήσεις, λαβυρίνθους και ανθρώπους που αναζητούν ένα λιμάνι. Ένα μυθιστόρημα για το τι σημαίνει να αφήνεις πίσω σου πρόσωπα και πράγματα, μα και να αψηφάς τα πάντα για να τα (ξανα)βρεις.
«Ένα μικρό λογοτεχνικό κόσμημα. Ακατέργαστο, γοητευτικό, αναζωογονητικό», όπως το χαρακτήρισε η La Stampa.
Ο δημοφιλής Ιταλός συγγραφέας θα βρίσκεται στην Αθήνα για να το παρουσιάσει μαζί με τα υπόλοιπα βιβλία του που έχουν εκδοθεί στα ελληνικά την Πέμπτη 23 Ιανουαρίου (19:00), στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών. Με συνομιλητές τον δημοσιογράφο Κώστα Μοστράτο και τη μεταφράστρια Δήμητρα Δότση.
«Η αγορασμένη νύφη» του Πίτερ Κονσταντάιν (εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Νίνα Μπούρη)
Ρώσοι επιδρομείς πυρπολούν ένα ελληνικό χωριό στον Καύκασο στα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αναγκάζοντας τη δεκαπεντάχρονη Μαρία και τους γονείς της να πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς. Στον καταυλισμό όπου καταφεύγουν, βασιλεύει ο φόβος της χολέρας και της πανούκλας. Ο παπάς που είναι επικεφαλής δεν έχει άλλη λύση από το να «παντρέψει» τις προσφυγοπούλες με πλούσιους Οθωμανούς, για να εξασφαλίσει τα απαραίτητα χρήματα για την επιβίωση του συνόλου. Η όμορφη Μαρία θα καταλήξει στο χαρέμι του πολύ μεγαλύτερού της Μεχμέτ που ζει στην Κωνσταντινούπολη.
Η Μαρία και η αγαπημένη της φίλη Λίτα ταξιδεύουν μ’ ένα καραβάνι που κατευθύνεται προς τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας· από εκεί θα επιβιβαστούν στο τελευταίο πλοίο με προορισμό την πρωτεύουσα. Διασχίζουν έναν συναρπαστικό κόσμο, αρχαίων και ξεχασμένων ορεινών κοινοτήτων, παραδομένο στη βία, με ελεύθερους σκοπευτές και στρατιώτες που κάνουν πλιάτσικο, καθώς η Οθωμανική Αυτοκρατορία καταρρέει, με τις αποσχισμένες επαρχίες να αυτοανακηρύσσονται ανεξάρτητα χαλιφάτα αψηφώντας τον Σουλτάνο. Όταν η Λίτα το σκάει, η Μαρία αναγκάζεται να αντιμετωπίσει μόνη τη μοίρα της.
Βασισμένη στην πραγματική ιστορίας της Ελληνίδας γιαγιάς του συγγραφέα, «Η αγορασμένη νύφη» είναι ένα μυθιστόρημα που ρίχνει φως σε ένα ταραχώδες, επικίνδυνο και συγχρόνως, σαγηνευτικό κομμάτι της Ιστορίας.
Ο Πίτερ Κονσταντάιν γεννήθηκε στο Λονδίνο από Αυστριακή µητέρα και Άγγλο πατέρα µε ελληνοτουρκικές ρίζες. Είναι βραβευµένος µεταφραστής και καθηγητής στο Τµήµα Μεταφραστικών Σπουδών στο Πανεπιστήµιο του Κονέκτικατ.
Οι πρόσφατες µεταφράσεις του περιλαµβάνουν έργα του Ρουσσό, του Μακιαβέλλι, του Τολστόι, του Γκόγκολ και του Βολταίρου. Συνεπιµελήθηκε µε άλλους επιφανείς νεοελληνιστές τις ανθολογίες A Century of Greek Poetry: 1900-2000 (2004) και The Greek Poets: Homer to the Present (2010).
Τιµήθηκε µε το Βραβείο Μετάφρασης PEN για το βιβλίο Six Early Stories του Τόµας Μαν και το Εθνικό Βραβείο Μετάφρασης για το βιβλίο The Undiscovered Chekhov. Η αγορασµένη νύφη είναι το πρώτο του µυθιστόρηµα και πρωτοκυκλοφόρησε στην Αµερική το 2022.
«Οι γητευτές» του James Ellroy (εκδόσεις Κλειδάριθμος, μετάφραση Αντώνης Καλοκύρης)
Λοs Άντζελεs, 4 Αυγούστου 1962. Η πόλη βράζει από τον καύσωνα. Η Μέριλιν Μονρόε πεθαίνει από υπερβολική δόση βαρβιτουρικών. Μια στάρλετ σε ταινίεs β΄ διαλογήs πέφτει θύμα απαγωγήs. Η υπερτιμημένη Αστυνομία του Λοs Άντζελεs αντιδράει υπερβολικά. Ο αρχηγόs τηs Αστυνομίας Μπιλ Πάρκερ θέλει να κερδίσει κάτι από την υπόθεση. Η ιστορία τηs Μονρόε δείχνει πολλά υποσχόμενη. Καλεί τον Φρέντι Όταs.
Τον Φρέντι Ο. που κάνει ό,τι γουστάρει: βρόμικοs πρώην μπάτσοs, τοξικομανήs και εκβιαστήs, που ζει σύμφωνα με το μότο «Η ευκαιρία είναι αγάπη». Ο Φρέντι πιάνει δουλειά. Αντιλαμβάνεται ότι ο θάνατοs τηs Μέριλιν και η απαγωγή τηs στάρλετ αποτελούν έναν δηλητηριώδη γρίφο που μόνο ο ίδιοs έχει τα κότσια και το μυαλό να ξεδιαλύνει. Τον παρακολουθούμε να συντρίβει όσουs στέκονται εμπόδιο στην αναζήτηση τηs αλήθειαs. Τον παρακολουθούμε να τρυπώνει στον ψεύτικο ηλιόλουστο κόσμο του Τζακ και του Μπόμπι Κένεντι. Τον παρακολουθούμε να παραπαίει και να προσπαθεί να πιαστεί από μια αγάπη που υπερβαίνει το ευκαιριακό. Τον παρακολουθούμε να ακολουθεί την τελευταία παράσταση τηs Μέριλιν Μονρόε σε ένα εφιαλτικό Λοs Άντζελεs και να έρχεται αντιμέτωποs με τη δική του συνενοχή και τη δική του μανιασμένη τρέλα. Είναι το καλοκαίρι του ’62. Και ο Φρέντι Ο. έχει ένα καυτό ραντεβού με την ιστορία. Η ατμόσφαιρα μυρίζει μπαρούτι.
Ο Τζέιμs Ελρόι -συγγραφέαs του Κουαρτέτου του Λοs Άντζελεs, «Η μαύρη ντάλια», «Το μεγάλο πουθενά», «Λοs Άντζελεs εμπιστευτικό» και «Λευκή τζαζ»- μας ταξιδεύει στο Χόλιγουντ του 1962, με μια άγρια εκδοχή του θανάτου τηs Μέριλιν Μονρόε, σε ένα εκπληκτικό αστυνομικό έποs.
«Οι Γητευτέs αναμειγνύουν το πραγματικό και το φανταστικό δημιουργώνταs το είδοs του ατμοσφαιρικού ψυχοσεξουαλικού θεάματοs που αναμένουν οι θαυμαστές από τον μεγάλο μετρ του νουάρ». –The Washington Post.
«Αυτή η κυρία δεν αστειεύεται!» της Γιάρα Μοντέιρο (εκδόσεις Βακχικόν, μετάφραση Ζωή Καραμπέκιου)
Λίγες εβδομάδες πριν τον γάμο της, η Βιτόρια, που γεννήθηκε στην Αγκόλα και μεγάλωσε στην Πορτογαλία, αφήνει τα πάντα πίσω της και επιστρέφει στη γενέτειρά της. Επιθυμώντας απεγνωσμένα να βρει τη μητέρα της, την οποία δεν γνώρισε ποτέ, εγκαθίσταται στο σπίτι μιας οικογένειας που της δείχνει τις διαφορετικές όψεις της Λουάντα.
Όταν γνωρίζει τον στρατηγό Ζακαρίας Βίντου, ο οποίος φοράει υπερβολικό άρωμα, απαγγέλλει ποίηση και έπαιξε σημαντικό ρόλο στον πόλεμο για την ανεξαρτησία της Αγκόλας, αναρωτιέται τι μπορεί να γνωρίζει για την τύχη της μητέρας της.
Μια ανακοίνωση στο ραδιόφωνο θα την οδηγήσει από τη Λουάντα στο Ουάμπο, όπου το ταξίδι της θα πάρει απροσδόκητη τροπή και τα ερωτήματά της θα απαντηθούν. Θα της προσφέρουν τα όσα θα ανακαλύψει, την ικανοποίηση που αναζητά;
Μια ιστορία για τις εμπειρίες της μετανάστευσης, της αφρικανικής διασποράς και του πορτογαλικού αποικιακού παρελθόντος.
Η Γιάρα Μοντέιρο (Yara Monteiro) είναι Αγκολέζα συγγραφέας και ποιήτρια, η οποία ζει και εργάζεται στην Πορτογαλία. Το 2021 έλαβε το βραβείο Gloria de Sant’ Anna για την ποιητική της συλλογή Memórias, Aparições, Arritmias. Το πρώτο μυθιστόρημά της Αυτή η κυρία δεν αστειεύεται! συγκαταλέχθηκε στη μακρά λίστα του Dublin Literary Award 2023, έχει μεταφραστεί σε αγγλικά, ιταλικά, ολλανδικά, κινεζικά, και πλέον κυκλοφορεί στα ελληνικά.
«Γιατί τα χρόνια τρέχουν χύμα» του Διονύση Σαββόπουλου (εκδόσεις Πατάκη)
Αυτό που λέμε «Σαββόπουλος» δεν υπάρχει. Ο Σαββόπουλος είναι ένας ρόλος που έπλασα σιγά σιγά με τα χρόνια. Ο τύπος με τα στρόγγυλα γυαλιά, τις τιράντες, αργότερα το γενάκι, που βγαίνει στη σκηνή, φτιάχνει αυτά τα τραγούδια, κάνει σχόλια και λέει ιστορίες... Είναι ένας άλλος. Εγώ είμαι εγώ. Χώνομαι πολλές φορές μέσα του. Δικός μου είναι. Χωρίς εμένα θα ήταν αέρας κοπανιστός.
Τώρα όμως τον χρειάζομαι, γιατί μεγάλωσα και θα ’θελα να δω πώς ήμουν πιτσιρίκος, πώς φέρθηκα στον επαγγελματικό μου βίο, πώς ήμουν σαν σύζυγος, πατέρας και παππούς, κι ακόμα πώς ήμουν σαν πολίτης, σαν φίλος και σαν γιος...
Τώρα ο ρόλος θα μιλήσει για τον δημιουργό του.
Κι αν «τα χρόνια τρέχουν χύμα», ο Διονύσης Σαββόπουλος στέκεται σήμερα απέναντι στις οροσειρές του χρόνου και μας «συστήνει» τον εαυτό του, μέσα από τα 20 κεφάλαια αυτού του βιβλίου.
Από τη γέννησή του στην κοσμοπολίτικη Θεσσαλονίκη το σκληρό 1944 και τα πρώτα τραγούδια που σκάρωνε σε ηλικία 8-9 ετών, τις ώρες που ήταν υποχρεωμένος να μένει στο κρεβάτι του, κι από τις πρώτες μουσικές επιρροές στην εν μιά νυκτί απόφαση το ’63 να φύγει από τη Θεσσαλονίκη με το αίτημα να «είναι αληθινός», «ένας έφηβος που βάζει για αρχηγό του τον ήλιο» και φωνάζει «μη» στη σκοτεινή του πλευρά.
Από τα 19 του χρόνια, τότε που ήταν «ένας ξένοιαστος και άπλυτος επαναστάτης» στην Αθήνα, στον πρώτο του δίσκο 45 στροφών το ’65, στην ταράτσα της Μπουμπουλίνας το ’67, στο Παρίσι από το ’68 με την Άσπα, στο Μιλάνο και στην επιστροφή στην Αθήνα της δικτατορίας, για να γίνει πατέρας στα 24 του χρόνια.
Από το «Ροντέο» και το θρυλικό «Κύτταρο», Ηπείρου και Αχαρνών, από το Happy day του Παντελή Bούλγαρη και τους Αχαρνής το ’76 στην αποθέωση που έμελλε να γνωρίσει το 1983 αλλά και στη ρήξη με το κοινό του το ’89 με το Κούρεμα.
Από τη συστράτευση με την αριστερά στην αποστασιοποίηση. Από τον αγαπημένο του φιλόλογο στο γυμνάσιο Δημήτριο Βαφειάδη στους δασκάλους του Μάνο Χατζιδάκι, Νίκο Αλέξη Ασλάνογλου και Ντόρα Μπακοπούλου.
Από την τέχνη της συνύπαρξης στις δυσκολίες του γάμου και του πατρικού ρόλου, κι από την οικογένεια στην ευρύτερη οικογένεια των μουσικών. Οι οφειλόμενες συγγνώμες. Αλλά, πάνω από όλα, το σάλπισμα της γιορτής.
Ο Σαββόπουλος αποκαλύπτει τον Νιόνιο, σαν να του ψιθυρίζει «δώσ’ μου τα λόγια επιτέλους να μην είμαι μοναχός».
«Μίκης Θεοδωράκης. Χρονολόγιο» του Γιώργου Β. Μονεμβασίτη (εκδόσεις Ιανός)
«Ζωή μυθιστορηματική, έργο τεράστιο· από κάθε άποψη. Ένας ωκεανός οι πληροφορίες-ψηφίδες στη ζωή και στο έργο του· τόσες, όσες «μήτε του γιαλού δεν φτάνουν τα χαλίκια». Η αρχή, στο απώτερο βάθος του χρόνου· τέλος δεν υπάρχει… Άραγε, πόσες θα μπορούσαν να καταγραφούν σε ένα βιβλίο περιορισμένης, σχετικά, έκτασης, όταν μόνο και μόνο οι ερμηνείες του Canto General ξεπερνούν τις 1.000; Πρόσωπα, έργα λαϊκά, έργα λόγια, πράξεις και συμπράξεις, συνέργειες, αειφορία ζωής, αειφορία έργου· γεγονότα, επέτειοι, δηλώσεις, δημοσιεύματα, κριτικές, εφημερίδες, περιοδικά κ.λπ. κ.λπ. Χιλιάδες το καθένα τους… Πώς να τα βάλεις όλ’ αυτά σε ημερολογιακή τάξη; Μάλλον, αδύνατον· κι όμως… δυνατόν. Έπρεπε να βρεθεί ένας «σεσημασμένος επετειολόγος», ένας επίμονος ανιχνευτής –που, εκτός των άλλων, νογάει από μετρήσεις και μαθηματικά, καθόσον και πολιτικός μηχανικός– για να καταγράψει μεθοδικά και πεισματικά τα σημαντικότερα γεγονότα τα οποία είναι συνδεδεμένα με τον μύθο που ονομάζεται Μίκης Θεοδωράκης. Ωθούμενος από την ανάγκη ανάγνωσης του έργου του, από την περιέργεια κατόπτευσης της ζωής του, έφτανε μέχρι τα όρια της επαγγελματικής… διαστροφής και κατέγραφε, κατέγραφε, κατέγραφε… Εκτός όμως από τα γεγονότα, τις επετείους και όλα τα υπόλοιπα, κατέγραφε και πληροφορίες που του είχε εκμυστηρευτεί ο ίδιος ο Μίκης· αυτές που, διάσπαρτες, χαρίζουν ιδιαίτερο χρώμα στην έκδοση και που, μάλλον, δεν υπάρχουν πουθενά αλλού γραμμένες. Το ξεφύλλισμα και μόνο του Χρονολογίου επιφυλάσσει εκπλήξεις· και, γιατί όχι, αποκαλύψεις…» (κείμενο του συγγραφέα - Οπισθόφυλλο).
Μέσα από ένα καταιγισμό πληροφοριών ο συγγραφέας, κριτικός και ιστορικός μουσικής υφαίνει με εντυπωσιακά πρωτότυπο τρόπο το πλέγμα της ζωής και του έργου του μεγάλου αυτού ιεράρχη του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Η έκδοση περιλαμβάνει ανέκδοτες φωτογραφίες στις οποίες ο Γιώργος Μονεμβασίτης αποτύπωσε ιδιαίτερες στιγμές της ζωής του Μίκη Θεοδωράκη.