Οι αποκαλούμενες «βρώμικες βόμβες» εμπνέουν εδώ και καιρό φόβο και ανησυχία ως πιθανό όπλο τρομοκρατών, επειδή ο κύριος στόχος τους είναι να σπέρνουν πανικό, σύγχυση και προβληματισμό εξαπλώνοντας ραδιενεργή σκόνη και καπνό στην ατμόσφαιρα.
To Κρεμλίνο υποστηρίζει ότι η Ουκρανία ετοιμάζεται να πυροδοτήσει μια «βρώμικη βόμβα» για να κατηγορήσει τη Ρωσία και να προκαλέσει κλιμάκωση στον πόλεμο, που είναι πλέον στον ένατο μήνα του. Οι χώρες της Δύσης έχουν απορρίψει αυτόν τον ισχυρισμό ως «ξεκάθαρα ψευδή».
Αν και δεν έχει καταγραφεί ποτέ επίθεση με «βρώμικη βόμβα», δύο αποτυχημένες προσπάθειες πυροδότησης μιας τέτοιας συσκευής είχαν καταγραφεί στην Τσετσενία πάνω από δύο δεκαετίες πριν.
Ακολουθεί μια εξήγηση του τι ακριβώς εννούν οι ειδικοί με τη φράση «βρώμικη βόμβα».
Πώς λειτουργεί
Από τεχνικής άποψης είναι γνωστές ως συσκευές ραδιολογικής διασποράς (radiological dispersion devices) και είναι σχετικά χονδροειδή, ανακριβή όπλα. Είναι πολύ πιο εύκολο και πιο φθηνό να φτιαχτούν από ό,τι μια πυρηνική βόμβα και επίσης πολύ λιγότερο επικίνδυνες.
Οι «βρώμικες βόμβες» χρησιμοποιούν συμβατικά εκρηκτικά (όπως ο δυναμίτης), μαζί με ραδιενεργό υλικό, το οποίο εκτινάσσεται και διασπείρεται λόγω της δύναμης της έκρηξης. Η ποσότητα του ραδιενεργού υλικού που διασπείρεται, αν και επικίνδυνη, δεν είναι απαραίτητα θανατηφόρα. Το υλικό που χρησιμοποιείται σε ένα τέτοιο όπλο θα μπορούσε να αποκτηθεί από ραδιενεργές πηγές που χρησιμοποιούνται στην ιατρική και στη βιομηχανία.
Τι ζημιά μπορεί να προκαλέσει σε μια περιοχή
Ο αριθμός των απωλειών και η έκταση της ζημιάς από μια «βρώμικη βόμβα» εξαρτώνται από πολλές μεταβλητές. Παράγοντας- κλειδί είναι η ποσότητα και το είδος των συμβατικών εκρηκτικών που χρησιμοποιούνται, που καθορίζουν το μέγεθος της έκρηξης.
Η ποσότητα και ο τύπος του ραδιενεργού υλικού που διασπείρεται είναι άλλοι παράγοντες, όπως και οι καιρικές συνθήκες- και ειδικά ο άνεμος- τη στιγμή της έκρηξης. Είναι δυνατόν να μολυνθεί μεγάλη περιοχή. Οι περισσότερες «βρώμικες βόμβες» δεν εκλύουν αρκετή ραδιενέργεια για να προκαλέσουν θανάτους ή ακόμα και σοβαρή νόσηση. Τα χαμηλά επίπεδα έκθεσης σε ραδιενέργεια συνήθως δεν προκαλούν καν συμπτώματα: Κάποιος μπορεί να μην ξέρει καν αν έχει εκτεθεί, επειδή η ραδιενέργεια δεν είναι ορατή, ούτε μπορεί να τη μυρίσει ή γευτεί κανείς.
Πόσο επικίνδυνη είναι μια «βρώμικη βόμβα»
Μια τέτοια βόμβα πιθανότατα θα προκαλούσε μικρό αριθμό θανάτων, ωστόσο η κύρια επίδρασή της θα ήταν ψυχολογική, οπότε αυτά τα όπλα συχνά αναφέρονται ως «όπλα μαζικής αναταραχής» (weapons of mass disruption).
Το νέφος ραδιενεργής σκόνης και οι καπνοί μπορούν να πάνε μακριά και είναι επικίνδυνα αν τα εισπνεύσει κάποιος κοντά στο επίκεντρο της έκρηξης. Ωστόστο καθώς το ραδιενεργό υλικό εξαπλώνεται στην ατμόσφαιρα, η συγκέντρωσή του μειώνεται και γίνεται λιγότερο επιβλαβές. Σημαντικοί παράγοντες ως προς την έκθεση σε ραδιενέργεια είναι το τι τύπου ραδιενέργεια είναι, για πόσο εκτίθεται κάποιος, και αν απορροφήθηκε μέσω δέρματος, εισπνονής ή μέσω στόματος. Για τον εντοπισμό ραδιενέργειας απαιτείται ειδικός εξοπλισμός. Μολυσμένα σπίτια, επιχειρήσεις και δημόσιες υπηρεσίες μπορούν να τεθούν εκτός λειτουργίας/ χρήσης για μήνες, και απαιτούνται εκτενείς εργασίες καθαρισμού.
Με πληροφορίες από Associated Press