Ο Andrii Baumeister είναι πολιτικός φιλόσοφος, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους στην Ουκρανία.
Στα βίντεό του στο YouTube, σχολιάζει τακτικά -και συχνά αρκετά σκληρά- τις αποφάσεις που έλαβαν οι αρχές της χώρας του κατά τη διάρκεια του πολέμου. Επιπλέον, πιστεύει ότι η Ουκρανία έχει περάσει από τη δημοκρατία στον ολοκληρωτισμό μετά τη ρωσική εισβολή.
Πρόσφατα παραχώρησε μια συνέντευξη στο ειδησεογραφικό Meduza. Συγκρατείστε επίσης ένα ονοματεπώνυμο που αναφέρεται στην συνέντευξη αυτή: Alexey Arestovich.
Στο πιθανό ερώτημα «Μα ποιες μπορεί να είναι αυτές οι αμοιβαίες παραχωρήσεις και υποχωρήσεις;», την στιγμή που τα δύο «μπλοκ» φαίνονται οχυρωμένα πίσω από μία άκαμπτη στάση, η απάντηση δίνεται από τα αποσπάσματα της εκ των πραγμάτων μακροσκελούς συνέντευξης και της αχνά μεν αλλά ίσως διαφαινόμενης προδιάθεσης των κεντρικών μονομάχων να συνομιλήσουν επιτέλους. Κυρίως όμως, αυτό που δημιουργεί μια κάποια αισιοδοξία είναι το γεγονός ότι η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο Meduza και δεν αποσιωπήθηκε κατά τον άλφα ή βήτα τρόπο.
Θα παραθέσω κάποια αποσπάσματα από την συνέντευξή του αυτή.
Αλλά ας μου επιτραπεί να ξεκινήσω από ένα ενδιαφέρον ερώτημα που θέτει και υπερβαίνει τα όρια του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας. Μας αφορά όλους μας:
«Μια φιλοσοφική ερώτηση: τι είναι ένα κράτος στον 21ο αιώνα; Έχει το κράτος δικαίωμα στο σώμα και την ψυχή του υποκειμένου του; Με το άνοιγμα του ελεύθερου δυτικού κόσμου στον 21ο αιώνα, μπορεί το κράτος να έχει την πλήρη κυριότητα των σωμάτων και των ψυχών και να διαθέτει τους πολίτες του ως δουλοπάροικους, δεσμευμένο από το γεγονός της παροχής ή λήψης διαβατηρίου ή από το γεγονός ότι γεννήθηκαν σε αυτή τη γη; Να του είναι υποχρεωμένοι με τη ζωή τους; Ή μήπως πρέπει το κράτος να είναι διαφορετικό στον 21ο αιώνα;
Και αν στο κράτος λείπουν όλο και περισσότερο άνθρωποι που είναι έτοιμοι να πεθάνουν για αυτό το κράτος, τότε τι; Ας κάνουμε ένα πείραμα σκέψης και ας φανταστούμε την κατάσταση Χ, όταν δεν έχει μείνει κανένας στην Ουκρανία που να θέλει οικειοθελώς να πολεμήσει για τη χώρα του. Είτε από πεποίθηση είτε από φόβο, τα κίνητρα μπορεί να είναι διαφορετικά. Τι να κάνει τότε το κράτος, να εξαναγκάσει περαιτέρω; Τότε γιατί τέτοιο κράτος;»
Πρόκειται για ένα πόλεμο μεταξύ ολοκληρωτικών καθεστώτων:
Ο Baumeister διατυπώνει την άποψη ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο στο πεδίο της μάχης και πρέπει τελικά να δεχτεί εδαφικές απώλειες, αν και υποστηρίζει ότι τα κέρδη της Ρωσίας θα είναι πυρρίχια. Η Ουκρανία πρέπει να διατηρήσει ό,τι μπορεί από τον πληθυσμό της και να επικεντρωθεί στη στρατηγική σκέψη για την ανοικοδόμηση της χώρας, τόνισε.
Τα σχόλια του είναι γεμάτα με δύσκολες, δυσάρεστες για πολλούς διαπιστώσεις:
Για παράδειγμα, το Κίεβο απέτυχε να τηρήσει τις δεσμεύσεις του βάσει των Συμφωνιών του Μινσκ, αποχώρησε από τις πιθανώς πολλά υποσχόμενες διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα την άνοιξη του 2022 και φλέρταρε με «μιλιταριστική ρητορική».
Η χώρα πλησίασε περισσότερο τους δυτικούς εταίρους της, ιδιαίτερα τα μέλη του ΝΑΤΟ. «Είναι αλήθεια, φυσικά, να λέμε ότι δεν μπορείς να εμπιστευτείς τον Πούτιν, αλλά τι συμβαίνει με το αντίθετο: Μπορείς να εμπιστευτείς τους Ουκρανούς;» αναρωτιέται.
Περιγράφει τον πόλεμο ως «καταλύτη μίσους, τον οποίο εργαλειοποιούν οι εθνικιστικές ομάδες», και επικρίνει επίσης τις ΗΠΑ για τον «άσχημο ρόλο» τους στις διεθνείς σχέσεις που προηγήθηκαν του πολέμου.
Καταγγέλλει την εισβολή της Ρωσίας ως ασυγχώρητο έγκλημα επιθετικότητας.
Όταν ρωτήθηκε τι μπορεί να οδηγήσει τον Βλαντιμίρ Πούτιν να τερματίσει την εισβολή, η απάντηση ήταν ότι πιθανότατα θα ασκηθεί πίεση από τους υπόλοιπους φίλους της Μόσχας (για παράδειγμα, την Ινδία) και από ενέργειες από «μεγάλους παίκτες» όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον επόμενο πρόεδρό της.
Προειδοποιεί επίσης ότι η Ουκρανία κινδυνεύει με μια «ενδοπολιτική, παραστρατιωτική σύγκρουση» μόλις τελειώσει ο πόλεμος και ο Ζελένσκι χάσει τις εξουσίες έκτακτης ανάγκης που χρησιμοποίησε για να «διώξει αντιφρονούντες και να επιτεθεί σε επιχειρήσεις και στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας».
Ο Baumeister υποστηρίζει ότι τα πολλαπλά σκάνδαλα διαφθοράς και οι «παράλογες αποφάσεις» της κυβέρνησης κατά τη διάρκεια του πολέμου δείχνουν ότι οι σημερινοί ηγέτες της Ουκρανίας είναι ανίκανοι για «στρατηγική σκέψη».
Το ουκρανικό δικαστικό σύστημα μιμείται το Ρώσο ομόλογό του, για παράδειγμα, διώκοντας ηλικιωμένους πολίτες για υποτιθέμενη εχθρική συνεργασία με τον εχθρό, όταν έχουν μόνο γράψει στο blog στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αμφισβητεί επίσης το δικαίωμα της κυβέρνησης να συνεχίσει έναν πόλεμο για τον οποίο πρέπει να κινητοποιήσει τόσους πολλούς άνδρες παρά τη θέλησή τους, θέτοντας συνέχεια και εμφαντικά το ερώτημα: Δικαιούνται τα κράτη του 21ου αιώνα «τα σώματα και τις ψυχές των υπηκόων τους»;
Ο πόλεμος ξεκίνησε ως μια μάχη μεταξύ ελευθερίας και τυραννίας - «μια δημοκρατία εναντίον ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος» - αλλά τώρα είναι μια μάχη μεταξύ δύο ολοκληρωτικών συστημάτων.
Το καθεστώς της Ουκρανίας είναι «χαοτικό» και «απρόβλεπτο», είπε στο Meduza, ενώ το καθεστώς Πούτιν είναι «κάθετο, άκαμπτο, γραφειοκρατικό και θυμίζει τη Σοβιετική Ένωση, αλλά σε διαφορετικό επίπεδο». Υποστηρίζει ότι η Ουκρανία θα ήταν ισχυρότερη έναντι της Ρωσίας εάν οι αξιωματούχοι της σέβονταν τις θεμελιώδεις ελευθερίες, την ατομικότητα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Στο ερώτημα «Τι θα μπορούσε να είναι μια νίκη για την Ουκρανία υπό τις παρούσες συνθήκες;», η απάντησή του περικλείει ενδιαφέροντα στοιχεία :
Υπάρχουν τόσες πολλές απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα και καθεμία υποδηλώνει τη χειριστική και προπαγανδιστική θέση κάποιου. Θα απαντήσω αυτό που πιστεύω. Τώρα νίκη για την Ουκρανία είναι να σώσει τους ανθρώπους και να σκεφτεί στρατηγικά τη δυνατότητα ανοικοδόμησης της χώρας. Όσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος, τόσο λιγότερες ευκαιρίες έχει η Ουκρανία να αποκατασταθεί στα σύνορά της του 1991 — ακόμα κι αν μιλάμε για τις δυνατότητες για τις επόμενες δεκαετίες.
Θα είναι αδύνατο να ανοικοδομηθεί η Ουκρανία. Είναι σαφές ότι θα υπάρξουν κάποιοι δωρητές, διαγωνισμοί, σκάνδαλα διαφθοράς, κλοπές χρημάτων, θα χτίσουν κάτι και θα δείξουν ότι έχουν χτίσει κάποια περιοχή της πόλης -στο Χάρκοβο, στον Δνείπερο, κάπου αλλού- αλλά όχι ανακατασκευή κλίματος, ατμόσφαιρας.
Πολλοί δεν θα επιστρέψουν στην Ουκρανία, και αυτοί είναι εκατομμύρια άνθρωποι. Πολλοί θα φύγουν αν τους επιτραπεί - εννοώ τους άνδρες. Και για μια χώρα με κατακόρυφα μειωμένο πληθυσμό χωρίς προοπτικές σοβαρής οικονομικής, πνευματικής και πολιτιστικής ανάπτυξης, καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται, οι πιθανότητες να εδραιωθεί ως σύγχρονο κράτος μειώνονται.
Επομένως, η νίκη της Ουκρανίας, όποια κι αν είναι η έκβαση του πολέμου, είναι η διατήρηση του αναπτυξιακού της δυναμικού. Εάν η Ουκρανία βγει από τον πόλεμο σε τέτοια κατάσταση που δεν μπορεί πλέον να κινηθεί ανεξάρτητα προς οποιαδήποτε κατεύθυνση ιστορικής εξέλιξης, αυτό θα είναι ήττα. Τώρα φαίνεται ότι οι Ουκρανοί πολιτικοί δεν το καταλαβαίνουν αυτό.
Ακολουθεί μία ερώτηση της δημοσιογράφου περί πιθανότητας έναρξης ειρηνευτικών συνομιλιών:
Οι Ουκρανοί πολιτικοί με τους οποίους καταφέρνω να συνομιλήσω εξηγούν τη συνέχιση του πολέμου για δύο βασικούς λόγους. Το πρώτο είναι ότι οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία θα δώσει στη Ρωσία μόνο χρόνο να ανασυνταχθεί για να επιτεθεί ξανά. Και δεύτερον, το Κίεβο εξετάζει τη γνώμη της ουκρανικής κοινωνίας και σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, η πλειοψηφία των Ουκρανών δεν είναι έτοιμη για τις εδαφικές παραχωρήσεις που απαιτεί ο Πούτιν. Τι πιστεύετε για αυτό;
Η απάντηση του Baumeister:
Ας τα δούμε αναλυτικά. Για να επαναδιατυπώσουμε την πρώτη θέση, μπορούμε να πούμε: Δεν μπορεί να εμπιστευτεί τον Πούτιν, δεν θα σταματήσει. Αλλά με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ο πόλεμος θα τελειώσει με ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, και αυτή η θέση θα χτυπήσει μπούμερανγκ στους Ουκρανούς πολιτικούς - τώρα ή στο μέλλον. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα πρέπει να διαπραγματευτούμε.
Επιπλέον, εμείς οι Ουκρανοί πρέπει να κοιτάξουμε κριτικά τον εαυτό μας. Στη λογική αυτής της διατύπωσης του ερωτήματος, η Ουκρανία είναι μια χώρα ή δύναμη που μπορεί κανείς να εμπιστευτεί και η Ρωσία είναι μια δύναμη που δεν μπορεί να εμπιστευτεί. Αντίστοιχα, μια συμβιβασμένη Ουκρανία, υπεύθυνη για τις αποφάσεις της, αντιτίθεται σε ένα ολοκληρωτικό, ανεύθυνο, προδοτικό και δόλιο σύστημα. Αλλά αυτή είναι μια απλοποιημένη, ασπρόμαυρη εικόνα του κόσμου.
Φυσικά, η πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία το 2022 είναι μια πράξη που καλύφθηκε σε ψέματα. Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών μετέδωσε σε όλο τον κόσμο τη θέση ότι η Ρωσία δεν επρόκειτο να επιτεθεί. Υπό αυτή την έννοια, ο Πούτιν είπε ψέματα, και αυτό είναι ένα ψεύτικο σύστημα.
Από την άλλη πλευρά, η Ουκρανία έχει επανειλημμένα αθετήσει τις υποσχέσεις της. Τον Φεβρουάριο του 2014, υπήρξε συμφωνία του τότε Προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς με τους ηγέτες του Μαϊντάν και τους ευρωπαίους πρεσβευτές. Μιλούσαμε για πρόωρες εκλογές του Ουκρανού προέδρου και εδώ, πιθανότατα, αν είχαν γίνει αυτές οι εκλογές, ο Γιανουκόβιτς θα είχε χάσει και τότε η χώρα θα είχε εισέλθει σε ένα διαφορετικό πολιτικό καθεστώς.
Οι συμφωνίες του Μινσκ αναγνωρίστηκαν ωστόσο από τους διεθνείς θεσμούς - εκπρόσωποι της Γαλλίας και της Γερμανίας παρακολούθησαν τις διαπραγματεύσεις. Αλλά μέχρι τα τέλη του 2021 - αρχές του 2022, η Ουκρανία αρνήθηκε σταδιακά δημόσια να τηρήσει αυτές τις συμφωνίες.
Τέλος, τα έγγραφα της Κωνσταντινούπολης, που δημοσίευσαν οι New York Times πριν από λίγο καιρό, αναφέρουν ότι την άνοιξη του 2022 όλα πήγαιναν προς ορισμένες συμφωνίες και όσοι τις διάβασαν βλέπουν ότι ήταν ένας αρκετά ικανοποιητικός συμβιβασμός και για τις δύο πλευρές.
Είναι, φυσικά, αλήθεια να πούμε ότι ο Πούτιν δεν μπορεί να είναι αξιόπιστος. Αλλά από την άλλη, μπορούμε, τους Ουκρανούς, να μας εμπιστευτούν; Εμείς, ως κράτος της Ουκρανίας, τηρούμε πάντα τις υποσχέσεις μας και τις διεθνείς συνθήκες;
Ας πούμε ότι συμφωνώ. Αλλά είναι ένας πολύ καταπληκτικός τρόπος να βλέπεις την πολιτική. Η πολιτική θεωρείται όχι μόνο σε επίπεδο ατόμων, αλλά και σε επίπεδο θεσμών διαδοχής εξουσίας. Τότε αποδεικνύεται ότι η χώρα εξαρτάται από τον πρόεδρο και υπάρχει μια ασυνέχεια της εξουσίας.
Οι εξουσίες του Ζελένσκι διαρκούν όσο συνεχίζεται ο πόλεμος. Μόλις τελειώσει ο πόλεμος, θα υπάρξει απειλή εμφύλιων συγκρούσεων εντός της Ουκρανίας και ο Ζελένσκι δεν θα έχει τα εργαλεία για να ελέγξει αυτές τις ομάδες ανθρώπων. Καταλαβαίνει ότι ενώ ο πόλεμος είναι σε εξέλιξη, έχει αρκετή εξουσία τόσο ενώπιον της Δύσης όσο και έναντι των πολιτών του, γιατί είναι πρόεδρος μιας εμπόλεμης χώρας. Διότι ο πόλεμος δικαιολογεί εν μέρει μια σειρά σκληρών αποφάσεων εντός της χώρας. Μόλις σταματήσει ο πόλεμος, όλα αυτά θα εξαφανιστούν. Επομένως, θα έλεγα: Ο Ζελένσκι φοβάται μια ενδοπολιτική παραστρατιωτική σύγκρουση.
Πάντα μου φαινόταν ότι η απειλή του εμφυλίου πολέμου αυξάνεται όταν ένα άτομο στην εξουσία αρνείται να τον εγκαταλείψει.
Ο Ζελένσκι δεν επέλεξε αυτή την κατάσταση. Είναι άνθρωπος που προσαρμόζεται, άνθρωπος του θεάματος. Στην πραγματικότητα, είναι μια συνεχής προσαρμογή, δεν είναι ποτέ μπροστά στη διαδικασία. Τα εκπληκτικά σκάνδαλα διαφθοράς κατά τη διάρκεια του πολέμου και οι συχνά παράλογες αποφάσεις των αρχών δείχνουν ότι κανείς δεν σκέφτεται στρατηγικά.
Αλλά με αυτόν τον τρόπο, η ουκρανική κοινωνία δεν διαμορφώνεται ως ενωμένη - υπάρχει μια μεγάλη εσωτερική διάσπαση, διώξεις αντιφρονούντων, επίθεση στις επιχειρήσεις, στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Όλα αυτά δεν έχουν σχεδιαστεί για να εδραιώσουν την κοινωνία σε μια κατάσταση κινδύνου. Δεν βλέπω τον Ζελένσκι να ενεργεί ορθολογικά. Νομίζω ότι είναι περισσότερο ένα παιχνίδι all-in, τζόγος, μερικές φορές άστοχο, περιστασιακό.
Ερώτηση της δημοσιογράφου:
Θα επιστρέψω στις τάσεις της ουκρανικής κοινωνίας και τώρα θα ρωτήσω, ποιες συνέπειες αυτού του πολέμου, κατά τη γνώμη σας, περιμένουν τη ρωσική κοινωνία;
Η απάντηση του Baumeister: Θα το πω πιο «λαϊκά»: Θα ήθελα οι συνέπειες για τη Ρωσία να είναι πιο σοβαρές και οδυνηρές. Θα ήθελα να πω ότι οι δημιουργικοί, δραστήριοι άνθρωποι θα φύγουν, η Ρωσία θα παραμείνει με τους συμβιβασμούς, με ομάδες ανθρώπων υπέρ του Κρεμλίνου, και μια τέτοια χώρα δεν έχει μέλλον. Όλοι όσοι γράφουν καταγγελίες, παίρνουν αποφάσεις σε δικαστήρια, κεντρικά θέατρα, κινηματογραφικά στούντιο, πόλεις και περιφέρειες - όλοι συμμετέχουν στη μηχανή καταστολής.
Αλλά καταλαβαίνω πολύ καλά πόσο σύντομη είναι η ανθρώπινη μνήμη, και όταν το καθεστώς ξεθωριάζει, αυτοί οι άνθρωποι θα πουν ότι «ήταν απαραίτητο», «Είχα οικογένεια», ή «Άλλαξα την άποψή μου, γιατί αλλάζουν οι άνθρωποι». Κάτι παρόμοιο συνέβη στη Σοβιετική Ένωση στα τέλη της δεκαετίας του ’50 και στις αρχές του ’60, όταν ένας πρώην ανακριτής του NKVD και το θύμα του, το οποίο βασάνιζε, μπορούσαν να ζήσουν στο ίδιο σπίτι. Σε 10-15 χρόνια, η κατάσταση στη Ρωσία θα είναι διαφορετική. Κάποιοι θα επιστρέψουν, κάποιοι ήδη επιστρέφουν χωρίς να βρεθούν, κάποιοι θα μείνουν για πάντα σε άλλες χώρες. Αυτή θα είναι μια διχασμένη, εχθρική κοινωνία, μια κοινωνία απόλυτης αμοιβαίας δυσπιστίας. Σε μια τέτοια κοινωνία είναι πολύ δύσκολο να είσαι δημιουργικός, να αλληλεπιδράσεις αλληλέγγυα για να δημιουργήσεις κάποια σοβαρά έργα.
Στη χώρα μας, οι κατηγορίες για συνεργασία είναι εξίσου γελοίες όπως και στη Ρωσία υπάρχουν πολλοί κρατούμενοι συνείδησης και πολιτικοί κρατούμενοι. Με τον ίδιο τρόπο, η SBU δημοσιεύει παράνομα όλα όσα κατασχέθηκαν κατά την έρευνα, ακόμη και πριν από την ετυμηγορία. Μερικές φορές γράφουν: μια ψυχολογική και γλωσσική εξέταση έδειξε ότι ήταν εχθρός της Ουκρανίας και συνεργαζόταν με το Κρεμλίνο. Αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για άτομο άνω των 60 ετών που γράφει κάτι στο Facebook ή στο Telegram. Σε τι διαφέρει αυτό από αυτό που συμβαίνει στη γειτονική χώρα; Πρέπει να είναι διαφορετικό. Ο κόσμος βράζει ή βρίζει τις αρχές, αυτό είναι το γενικό παρασκήνιο.
Ερώτηση της δημοσιογράφου: Τι πιστεύετε ότι μπορεί να σταματήσει τον Πούτιν;
Η απάντηση του Baumeister:
Εδώ, νομίζω, θα πρέπει να υπάρχει περισσότερη δραστηριότητα από μεγάλους παίκτες. Αυτό που μπορεί να αναγκάσει τον Πούτιν είναι μια κρίσιμη μάζα δηλώσεων από τους συμμάχους της Ρωσίας. Όταν συνειδητοποιεί ότι η περαιτέρω επιδείνωση, η αύξηση του αριθμού των θυμάτων και η καταστροφή δεν είναι πολύ «βολικό» ακόμη και για τους συντρόφους του. Για παράδειγμα, πρόσφατα ο Ινδός πρωθυπουργός επισκέφτηκε τη Μόσχα. Είπε ότι τίποτα δεν μπορεί να λυθεί με πόλεμο και στη συνέχεια μίλησε για τα βάσανα και τους θανάτους των παιδιών - ακριβώς αφότου ένας πύραυλος έπληξε το μεγαλύτερο παιδιατρικό νοσοκομείο στην Ουκρανία.»
Πρέπει να δούμε πώς συμπεριφέρθηκαν οι βασικοί παίκτες τα τελευταία 15 χρόνια, ειδικά τα τελευταία δύο ή τρία χρόνια. Οι συμβιβασμοί είναι εκεί όπου ο καθένας μπορεί να κάνει ένα βήμα πίσω. Αλλά οι μεγάλοι παίκτες, η Ρωσία και οι ΗΠΑ, συγκρούστηκαν και κανείς δεν ήθελε να υποχωρήσει. Γιατί η αμερικανική εξωτερική πολιτική ήταν αρχικά μια πολιτική πίεσης χωρίς συμβιβασμό. Η ψυχολογία του Πούτιν είναι η ίδια: πίεση, απειλές και κανένας συμβιβασμός.
Ερώτηση της δημοσιογράφου: Θα ήσασταν έτοιμος να ενεργήσετε ως διαπραγματευτής;
Η απάντηση του Baumeister:
Εγώ όχι. Θεωρώ τον ρόλο μου ως συμβούλου, ενός ανθρώπου που δείχνει κάποιους λόγους και τις συνέπειες κάποιων αποφάσεων, ενός ανθρώπου που αναλύει. Και οι αποφάσεις λαμβάνονται από αυτούς που έχουν την εξουσία να το κάνουν.
Ξέρω πώς να ενώνω τους ανθρώπους. Και η πολιτική σήμερα είναι να χωρίζει σε γραμμές μίσους. Εάν η πολιτική ενώνει τους ανθρώπους ανάλογα με το είδος της αλληλεπίδρασης, κατά την αριστοτελική αντίληψη της πολιτικής ως επικοινωνίας για χάρη των ανώτερων στόχων, του κοινού καλού, τότε ευχαρίστως θα συμμετέχω σε τέτοιες πολιτικές ως σύμβουλος, ως βοηθός, αλλά όχι ως ηθοποιός. Επειδή θα ανακατευτώ με τους πολιτικούς, θα μιλήσω ευθέως όπως σας λέω κάποια πράγματα τώρα.
Για να είμαι υπεύθυνος για τις Ηνωμένες Πολιτείες ή για τις ενέργειες της Ουκρανίας στις διαπραγματεύσεις, πρέπει να είμαι εγώ ο υπεύθυνος λήψης αποφάσεων. Ως φιλόσοφος και άνθρωπος που προσπαθεί να σκέφτεται, μπορώ να πω κάποια πράγματα υπεύθυνα και κάποια όχι. Αυτό που πρέπει να κάνει η Ουκρανία, για παράδειγμα, τι συμβιβασμούς πρέπει να κάνει, είναι κάτι που μπορούν να πουν οι διαπραγματευτές. Αν είχα την εξουσία, τότε θα είχα το δικαίωμα να μιλήσω για συμβιβασμούς στο πιο λεπτομερές επίπεδο. Και χωρίς τέτοια εξουσία, το να μιλάς «με γενικούς όρους» σημαίνει να είσαι ανεύθυνος.
Σήμερα είμαστε πολύ ευαίσθητοι στις συγκρούσεις τόσο στις περιοχές μας όσο και στη Δύση. Τα πάντα είναι δομημένα ανάλογα με το είδος της θεμελιώδους διαφωνίας και σύγκρουσης για οποιοδήποτε θέμα, από το φύλο μέχρι τη γεωπολιτική, από την αξία της άποψης της ιστορίας μέχρι κάποια άλλα καθημερινά πράγματα.
Αρκεί να γνωρίζεις έστω λίγη ιστορία και να αναπνέεις τον αέρα του πολιτισμού για να μην αποδεχτείς αυτόν τον στενό εθνικισμό.
Αντιμετώπισα τον Alexey Arestovich ως ομοϊδεάτη.
Ο Alexey και εγώ ξεκινήσαμε μια διαδικασία που σήμερα στην ουκρανική Wikipedia ονομάζεται δημόσια στροφή , όταν ένας διανοούμενος ξεφεύγει από τα όρια του πανεπιστημίου.
Στην Ουκρανία, από το 2015 μέχρι τον πόλεμο πλήρους κλίμακας, άνθισε ένα εκπληκτικό φαινόμενο. Η μεσαία τάξη, πολιτικοί, επιχειρηματίες, ειδικοί πληροφορικής, δικηγόροι μπήκαν στον εκπαιδευτικό χώρο και ενδιαφέρθηκαν για την ανάγνωση, την ιστορία, τη φιλοσοφία και έκαναν συζητήσεις.
Αρκεί να γνωρίζεις έστω λίγη ιστορία και να αναπνέεις τον αέρα του πολιτισμού για να μην αποδεχτείς αυτόν τον στενό εθνικισμό.
Το 2014, ο Alexey με κάλεσε, ως έμπειρο δάσκαλό του, να γράψουμε μαζί τις πρώτες φιλοσοφικές μελέτες.
Μετά από αυτό, προέκυψαν νέες εκπαιδευτικές πλατφόρμες και οι συνάδελφοί μου συνειδητοποίησαν ότι ήταν δυνατό να δίνονται διαλέξεις, να διδάσκουν και να διεξάγουν εργαστήρια εκτός πανεπιστημίου, όχι με φοιτητές, αλλά με συνειδητοποιημένους, ενεργούς, ώριμους ανθρώπους. Εξηγώ ποια ιστορία με συνδέει με τον Alexei Arestovich.
Τον θεωρώ από πολλές απόψεις ως άτομο που έχει το ίδιο σκεπτικό. Μαλώνουμε για μια σειρά ζητημάτων, αλλά είναι ένας ελεύθερος άνθρωπος που έχει το δικαίωμα να εκφράζει τη γνώμη του.
Το ερώτημα είναι ποιος ρόλος θα ήταν κατάλληλος: πρόεδρος, αρχηγός της πολιτικής παράταξης στο κοινοβούλιο ή απλώς ένας ισχυρός αναλυτής. Το πλεονέκτημα του Alexey είναι ότι είναι τόσο πολύπλευρος που δεν χρειάζεται να δημιουργήσει κάποιο είδος τεχνητής εκλογικής μηχανής για τον εαυτό του.
Κάποιος γίνεται τεχνητά πολιτικός, όπως ο Μακρόν έγινε πρόεδρος της Γαλλίας. Οι τεχνοκράτες δουλεύουν γι’ αυτόν, αν πάρει ένα τέτοιο άτομο στην εξουσία. Ο Alexey θα επιβιώσει μια χαρά και χωρίς πολιτική.
Ο Alexey έχει δεξιότητες στα μέσα ενημέρωσης, καθώς μπορεί να αναλύει καλά και να συνδέει διαφορετικά μπλοκ γνώσης. Ένα γρήγορο μυαλό που είναι αρκετά ανεξάρτητο είναι ένα πλεονέκτημα. Πιστεύω όμως ότι θα χρειαστεί να εργαστούμε για μεγαλύτερη συστηματική και συνέπεια θέσεων.
Αντί υστερόγραφου:
Καθώς ο πολιτικός χρόνος διεθνώς τρέχει αμείλικτα, ο μικρόκοσμος των Βρυξελλών αφού ολοκληρώσει το μαγείρεμα και το μοίρασμα των θέσεων για τους Επιτρόπους, θα ήταν χρήσιμο να μην περιμένει που θα κάτσει η μπίλια των αμερικανικών εκλογών και ανάλογα να πορευθεί. Ίσως τότε να είναι πολύ αργά, καθώς για άλλη μια φορά θα υποχρεωθεί να τρέξει μετά τα γεγονότα.
Σε κάθε επίπεδο πολιτικής, είτε αυτό είναι εθνικό είτε είναι διεθνές, ισχύει πως «Μεγάλοι ηγέτες είναι εκείνοι που ξέρουν να αλλάζουν, να μετασχηματίζονται. Μικροί, εκείνοι που φωνάζουν πολύ. Και «μεσαίοι», αυτοί που παίζουν με χάρισμα ένα έργο, αλλά δεν μπορούν να αλλάξουν ρεπερτόριο. Το μεγαλύτερο κακό το κάνουν οι «μεσαίοι».
Η ευρωπαϊκή ηγεσία καλείται να αποδείξει αν μπορεί να ξεφύγει από την μικρομεσαία κατηγορία στην οποία ανήκει.
Μιχάλης Κονιόρδος, εκπαιδευτικός