Συναγερμός σήμανε παγκοσμίως στην αρχή της εβδομάδας, σχετικά με ένα πιθανό δεύτερο κύμα μολύνσεων με κορονοϊό, αφού η Γερμανία ανέφερε πως ο αναπαραγωγικός ρυθμός του παθογόνου ανέβηκε πάνω από το 1, υποδεικνύοντας πως η ασθένεια εξαπλώνεται εκ νέου, λίγες ημέρες αφού έγιναν εκεί τα πρώτα βήματα για να ανοίξει ξανά η οικονομία.
Ακολούθως εξηγείται τι είναι ο γενικότερος αναπαραγωγικός ρυθμός του ιού και γιατί είναι σημαντικός ως προς την κατανόηση των επιπτώσεων του τερματισμού των lockdown με σκοπό τον περιορισμό της εξάπλωσης.
Τι είναι ο ρυθμός αναπαραγωγής του ενός ιού
Ο αναπαραγωγικός ρυθμός ή R0, ενός ιού, μετρά τη μετάδοσή του, ή τον αριθμό νέων κρουσμάτων που παράγονται από κάθε κρούσμα. Ένα R0 στο 1, για παράδειγμα, σημαίνει πως κατά μέσο όρο κάθε μολυσμένο άτομο θα μολύνει άλλο ένα άτομο με το οποίο έρχεται σε επαφή.
Τι υποδεικνύει
Ένας αναπαραγωγικός ρυθμός κάτω του 1 σημαίνει πως μια επιδημία υποχωρεί, αφού κάθε κρούσμα μεταδίδει τον ιό σε κάτω από ένα άτομα.
Ένα R0 πάνω από 1 σημαίνει πως ο ιός εξαπλώνεται εκθετικά, με κάθε μολυσματικό άτομο να μολύνει άνω του 1 άλλα άτομα. Ένα R0 άνω του 1 είναι επίσης ένδειξη πως τα νοσοκομεία και τα συστήματα υγείας είναι ευάλωτα σε υπερφόρτωση.
Κατά την ταχεία εξάπλωση στο αρχικό ξέσπασμα του κορονοϊού στη Γουχάν της Κίνας, ο ρυθμός αναπαραγωγής υπολογιζόταν γύρω στο 2,5, σύμφωνα με ανάλυση του ΠΟΥ.
Πόσο εύκολο είναι να υπολογιστεί ο αναπαραγωγικός ρυθμός
Ο υπολογισμός του ρυθμού αναπαραγωγής μπορεί να είναι δύσκολος, ειδικά για μια μεγάλη χώρα σαν τις ΗΠΑ, με ποικίλους δημογραφικούς τομείς.
«Στην αγροτική Μοντάνα, το R0 μπορεί να είναι κάτω από 1. Σε αστικές περιοχές...μπορεί να είναι R1, ή ίσως λίγο παραπάνω από αυτό» είπε ο Γουίλιαμ Σάφνερ, καθηγητής προληπτικής ιατρικής και μολυσματικών ασθενειών στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Βάντερμπιλτ, στο Νάσβιλ. Μια έλλειψη δυνατοτήτων για ευρεία τεστ θα καθιστούσε επίσης δύσκολη την ακριβή αξιολόγηση του ρυθμού μετάδοσης.
Τι επηρεάζει τον αναπαραγωγικό ρυθμό
Η πυκνότητα του πληθυσμού αποτελεί μεγάλο παράγοντα. Ο ιός εξαπλώνεται πολύ πιο αποτελεσματικά σε πυκνοκατοικημένες περιοχές. Οι προσπάθειες μετριασμού, όπως η κοινωνική αποστασιοποίηση, το κλείσιμο σχολείων και επιχειρήσεων και η χρήση μασκών προσώπου, βοηθούν στο να μειωθεί το R0.
Τα χαρακτηριστικά του ίδιου του ιού αποτελούν άλλον έναν μεγάλο παράγοντα επιρροής στον ρυθμό αναπαραγωγής. Ο νέος αυτός κορονοϊός έχει δείξει μια δυνατότητα να εξαπλώνεται πολύ πιο εύκολα από άλλους ιούς, όπως η γρίπη. Έχει μια μέση περίοδο επώασης περίπου 5 ημερών, συγκριτικά με δύο ημέρες για τη γρίπη, και οι άνθρωποι χωρίς συμπτώματα μόλυνσης μπορούν να τον εξαπλώσουν σε άλλους. Επιπρόσθετα υπάρχουν στοιχεία μετάδοσης από κοντινή επαφή με μολυσμένα άτομα ακόμα και χωρίς να εξαπλώνονται σωματίδια του ιού μέσω βήχα ή φτερνίσματος. Το επίπεδο ανοσίας σε έναν πληθυσμό, είτε από προηγούμενη μόλυνση με έναν ιό είτε από εμβολιασμούς, θα επηρεάσει επίσης το RO. Σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο και κανείς δεν είχε ανοσία όταν ο ιός πρωτοεμφανίστηκε.
Θα έπρεπε να ανησυχούμε εάν αυξηθεί ο αναπαραγωγικός ρυθμός;
Εν συντομία, ναι. Θα ήταν ένδειξη νέου κύματος κρουσμάτων.
Νέα πως ο ρυθμός αναπαραγωγής ανέβηκε εκ νέου στο 1,1 στη Γερμανία, που είχε παρουσιαστεί ως success story στην αντιμετώπιση του ιού, επισκίασαν την επαναλειτουργία επιχειρήσεων τη Δευτέρα, από τα κομμωτήρια του Παρισιού μέχρι τη Ντίσνεϊλαντ της Σαγκάης και τη χαλάρωση μέτρων ανά τις ΗΠΑ.
Αν και η πολιτική απόφαση για την επαναλειτουργία κρατικών και τοπικών οικονομιών στις ΗΠΑ έχει ληφθεί ήδη, απαιτείται προσοχή, τόνισε ο Σάφερ. «Αν ανοίξετε πολύ γρήγορα, ξαφνικά τα ιατρικά προβλήματα αυξάνονται» είπε. «Είναι μια πολύπλοκη ισορροπία. Δεν θα έπρεπε να κινηθούμε τόσο γρήγορα».