Στις 26/2/20121, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Nikol Pashinyan κατήγγειλε απόπειρα πραξικοπήματος μετά από δηλώσεις της στρατιωτικής ηγεσίας της χώρας. Πιο συγκεκριμένα, ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας ζήτησε την παραίτηση του Pashinyan και της κυβέρνησής του.
Μετά τις δηλώσεις αυτές, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας απαίτησε αμέσως την παραίτηση του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων Onik Gasparyan. O Gasparyan ωστόσο, αρνείται να παραιτηθεί. Κατόπιν, ο Pashinyan ζήτησε από τους υποστηρικτές του να βγουν στον δρόμο και έτσι πραγματοποιήθηκε μια μεγάλη πορεία/συγκέντρωση, στην κεντρική πλατεία του Γιερεβάν, την Πλατεία Δημορκατίας, υπό τον ίδιο τον Pashinyan.
Παράλληλα, ο Αρμένιος πρωθυπουργός έκανε έκκληση να αποφευχθούν οι συγκρούσεις μεταξύ πολιτών λαμβάνοντας υπόψη την μεγάλη πόλωση που επικρατεί στην Αρμενία μετά την ήττα στο Ναγκόρνο Καραμπάχ (Αρτσάχ). Από την άλλη, εκατοντάδες Αρμένιοι βγήκαν στους δρόμους υποστηρίζοντας το αίτημα της στρατιωτικής ηγεσίας.
Αυτοί διαδήλωσαν στο αρμενικό «Πεντάγωνο», την λεωφόρο Bagramyan (την κύρια δηλαδή οδική αρτηρία της πρωτεύουσας) και στην Όπερα του Γιερεβάν και τα σύνθηματά που ακούστηκαν ήταν τα «Νικόλ ο προδότης» και «Για μια Αρμενία χωρίς τον Νικόλ».
Τα κοινοβουλευτικά κόμματα της αντιπολίτευσης τάχθηκαν υπέρ των δηλώσεων της στρατιωτικής ηγεσίας της χώρας, αλλά ζήτησαν αυτοσυγκράτηση από τους πολίτες, φοβούμενοι για αιματηρές συγκρούσεις που θα ξεσπούσαν σε περίπτωση που οι υποστηρικτές του Pashinyan συναντιόνταν με τους αντιπάλους του.
Την στρατιωτική ηγεσία υποστήριξε επίσης και ο υπόλογος πρώην πρόεδρος της Αρμενίας (και φίλος του Βλαδίμηρου Πούτιν) Robert Kocharyan.
Από την άλλη, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας του Αρτσάχ, Arayik Harutyunyan, καθώς και η Εκκλησία (πυλώνας εξουσίας στην Αρμενία) τόνισαν την ανάγκη για ειρηνική επίλυση της κρίσης, ενώ το ίδιο ζήτησε και το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών σε σχετική ανακοίνωσή του.
Η Τουρκία καταδίκασε την «απόπειρα πραξικοπήματος», ενώ ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ilham Aliyev χαρακτήρισε ως «μίζερη» την κατάσταση στην Αρμενία.
Μπορούμε όμως να πούμε με σιγουριά ότι στην Αρμενία είχαμε απόπειρα πραξικοπήματος;
Σίγουρα δεν είδαμε τις εικόνες που είδαμε στην Τουρκία το 2016.
Οι Ένοπλες Δυνάμεις της Αρμενίας δεν τόλμησαν να βγάλουν τα άρματα μάχης στους δρόμους γιατί γνωρίζουν ότι αυτό ενέχει πολλούς κινδύνους για την ασφάλεια της Δημοκρατίας της Αρμενίας.
Φυσικά, οι δηλώσεις του Γενικού Επιτελείου δεν θα ακούγονταν ποτέ σε μια κανονική δημοκρατία.
Ο χαρακτηρισμός των δηλώσεων ως απόπειρα πραξικοπήματος, επομένως, δεν είναι εντελώς παράλογος, αλλά επιδεινώνει την ήδη εύθραυστη κατάσταση στην Αρμενία.
Η ήττα της χώρας στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και η επώδυνη συμφωνία της 9ης Νοεμβρίου ενέτειναν την πολιτική κρίση στην Αρμενία και σήμερα ο λαός της είναι διχασμένος: από τη μία, ένα μεγάλο κομμάτι (μάλλον η συγκριτική πλειοψηφία του εκλογικού σώματος) συνεχίζει και υποστηρίζει τον πρωθυπουργό, τον οποίο χαρακτηρίζει ως δημοκράτη, μεταρρυθμιστή και θύμα της δράσης των ολιγαρχών και των εκπροσώπων του παλαιού καθεστώτος στον στρατό και την γραφειοκρατία.
Από την άλλη, έχουμε τους υποστηρικτές των κομμάτων της αντιπολίτευσης, εθνικιστικούς κύκλους και την φιλορωσική ελίτ της χώρας, οι οποίοι θεωρούν τον Pashinyan προδότη και άνθρωπο του Τζωρτζ Σόρος.
Η προσωπική μου άποψη είναι ότι ο Pashinyan έπρεπε να προκηρύξει εκλογές μετά την ήττα στον πόλεμο και, με φρέσκια λαϊκή εντολή την οποία ενδεχομένως να λάμβανε, να συνεχίσει να κυβερνά την χώρα ή να αποσυρόταν – σε περίπτωση που θα έχανε.
Ωστόσο ο Pashinyan ούτε παραιτήθηκε ούτε οδήγησε την χώρα σε εκλογές.
Μάλιστα, υποστήριξε ότι για την ήττα στο Αρτσάχ φταίνε οι εκπρόσωποι του παλαιού καθεστώτος οι οποίοι υπονόμευσαν την προσπάθεια της χώρας να ανακόψει την προέλαση των Αζερμπαϊτζανών.
Σήμερα, μετά τα χθεσινά γεγονότα η παραίτηση του Pashinyan πρέπει να αποφευχθεί διότι τότε πράγματι θα έχουμε ένα έμμεσο πραξικόπημα.
Υπάρχουν όμως φόβοι και εκτιμήσεις ότι ο Pashinyan θα εκμεταλλευτεί πολιτικά αυτήν την «απόπειρα πραξικοπήματος» με σκοπό να παραμείνει στην εξουσία για όσο το δυνατόν περισσότερο, ενώ ορισμένοι ανησυχούν ότι θα στραφεί προς τον αυταρχισμό με πρόσχημα την αντιμετώπιση των «εχθρών της δημοκρατίας».
Αυτή η πολιτική και θεσμική κρίση πρέπει να τερματιστεί άμεσα.
Για να γίνει αυτό η κυβέρνηση οφείλει να συμβιβαστεί σε ορισμένα θέματα και οι ένοπλες δυνάμεις να σταματήσουν να αναμειγνύονται τα πολιτικά πράγματα της χώρας.
Το καθήκον τους είναι να υπερασπίζονται την κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Αρμενίας, καθώς και την ασφάλεια των πολιτών της και όχι να εκφράζουν πολιτικές θέσεις και να απαιτούν την παραίτηση της οποιασδήποτε κυβέρνησης.
Πρωταρχικός στόχος όλων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας πρέπει να είναι η έναρξη ενός κοινού αγώνα για την προστασία των Αρμενίων του Αρτσάχ, την επιστροφή προσφύγων ώστε να διατηρηθεί η αρμενική παρουσία στην περιοχή, την περίθαλψη των τραυματιών του πολέμου και την επιστροφή των αιχμαλώτων και των πεσόντων με σκοπό την σταδιακή επιστροφή στην κανονικότητα.
Πρέπει, επίσης, να ξεκινήσει ένας διπλωματικός μαραθώνιος για το Αρτσάχ με το βλέμμα στις μελλοντικές διαπραγματεύσεις που θα γίνουν μετά το πέρας της πενταετίας που προβλέπει η συμφωνία της 9ης Νοεμβρίου.
Αυτό πρέπει να συνδυαστεί με τον επανεξοπλισμό και τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων.
Ακόμη, η Αρμενία πρέπει να ξεκινήσει την εκστρατεία εμβολιασμού του πληθυσμού δεδομένου ότι τα επιδημιολογικά στοιχεία για την χώρα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά, αν και δεν έχουμε καθαρή εικόνα για το τι ακριβώς συμβαίνει μετά την έναρξη του πολέμου.
Τέλος, η κυβέρνηση πρέπει να επανεκκινήσει τις προσπάθειες οικονομικής και κοινωνικής ανάτασης της χώρας και να προσελκύσει επενδυτές, καθώς τα οικονομικά προβλήματα και η ανεργία συνεχίζουν να ταλανίζουν την μικρή αυτή χώρα του Καυκάσου οδηγώντας στην μετανάστευση των νέων Αρμενίων και στην σταδιακή δημογραφική συρρίκνωση της Αρμενίας.
Ο διχασμός μεταξύ των Αρμενίων εξυπηρετεί τα συμφέροντα του Αζερμπαϊτζάν, καθώς αποδυναμώνεται περαιτέρω ο αντίπαλός του, αλλά και της Τουρκίας για ευνόητους λόγους. Δεν εξυπηρετεί την Αρμενία.
Εξυπηρετεί επίσης την Ρωσία καθώς, σε περίπτωση που απομακρυνθεί ο Pashinyan, στην εξουσία θα επιστρέψουν – κατά πάσα πιθανότητα – οι φιλορώσοι οι οποίοι κυριαρχούσαν στην Αρμενία μέχρι το 2018 όταν ξέσπασε η λεγόμενη «βελούδινη επανάσταση» που έφερε τον Pashinyan στην εξουσία. Έτσι η Αρμενία θα απομακρυνθεί από την Ε.Ε., την Βρετανία και τις ΗΠΑ τις οποίες ο Pashinyan προσέγγισε.
Οι Αρμένιοι οφείλουν να συνειδητοποιήσουν ότι σε αυτή την εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία πρέπει να είναι ενωμένοι και ότι προτεραιότητά τους είναι η προάσπιση του εθνικού συμφέροντος και όχι τα πολιτικά και κομματικά συμφέροντα.
Ο Pashinyan οφείλει επιτέλους να αναλάβει τις ευθύνες του και η αντιπολίτευσή να σταματήσει το επικίνδυνο παιχνίδι που παίζει δηλαδή να σιγοντάρει την εμπλοκή της στρατιωτικής ηγεσίας στα πολιτικά πράγματα της χώρας.
Και αυτό διότι μια τέτοια ανάμειξη θα πάει πολύ πίσω την διαδικασία εκδημοκρατισμού της χώρας, θα φέρει μεγαλύτερη οικονομική κρίση και θα έχει γενικώς καταστροφικές συνέπειες για τους Αρμενίους.