H βία στους δρόμους, στα σπίτια, στα καταστήματα δεν είναι κάτι άγνωστο για όσους ζουν στο Ιράκ. Είναι ο κανόνας. Το αναμενόμενο. Κάπου, σε κάποια γωνιά ενός δρόμου της Βαγδάτης ή κάποιας άλλης πόλης ένα παγιδευμένο με εκρηκτικά αυτοκίνητο θα ανατιναχτεί. Ένας περαστικός θα δει να δολοφονείται μπροστά τους ένας πολέμαρχος, ένας πολιτικός, ένας αξιωματικός του στρατού.
Όσο όμως και εάν αυτό είναι το σύνηθες και το αναμενόμενο σε μια χώρα που πρώτα βιάστηκε από τον πόλεμο με τους «ξένους» και μετά παραδόθηκε στην αναρχία που φέρνει ο πόλεμος εξουσίας και επικράτησης στο εσωτερικό, οι δολοφονίες που έχουν καταγραφεί το τελευταίο διάστημα, δεν είναι κάτι συνηθισμένο.
Γιατί ο οδηγός μιας μηχανής να πλευρίσει ένα αυτοκίνητο που κινείτο σε κεντρικό δρόμο της Βαγδάτης και να πυροβολήσει τρεις φορές μια γυναίκα; Και τι σχέση μπορεί να έχει αυτή η δολοφονία με τους άλλους τρεις φόνους γυναικών που προηγήθηκαν; Καμία εξ αυτών δεν κατείχε κάποια θέση εξουσίας, δεν διεκδικούσε κάποιο αξίωμα και δεν ήταν στις τάξεις όσων αντιδρούν στο καθεστώς. Δεν ήταν καν παντρεμένη με κάποιο πρόσωπο που μπορεί να «ενοχλούσε» τη μία ή την άλλη πλευρά.
Η 22 χρονη Tara al-Fares, η οποία ξεψύχησε μέσα στο αυτοκίνητό της, με τη δολοφονία της να καταγράφεται καρέ-καρέ από κάμερα παρακολούθησης, ήταν μια πρώην βασίλισσα της ομορφιάς και η είδηση όσο και τα πλάνα της δολοφονίας σόκαραν τους Ιρακινούς ενώ η όλη υπόθεση προκαλεί ερωτηματικά και ανησυχία.
Οι γυναίκες που δεν ταιριάζουν στο «καλούπι»
Είχαν προηγηθεί άλλες τρεις δολοφονίες: της Suad al-Ali, παθιασμένης ακτιβίστριας υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών την οποία πυροβόλησαν ενώ περπατούσε σε δρόμο της πόλης Μπάσρα και των Rasha al-Hassan και Rafifi al-Yasiri οι οποίες ήταν στελέχη κέντρων αισθητικών και κλινικών που ασχολούνταν με αισθητικές επεμβάσεις. Οι δολοφονίες σημειώθηκαν σε διάστημα μικρότερο των δύο μηνών.
Η al-Fares και οι τρεις γυναίκες που δολοφονήθηκαν πριν από αυτή, μπορεί να μην γνωρίζονταν μεταξύ τους αλλά είχαν κάτι κοινό. Είχαν βρει, με την βοήθεια και τον social media τον τρόπο να αποκτήσουν τη δική τους φωνή και να διεκδικήσουν τη δική τους θέση στην κοινωνία η οποία παραμένει ανδροκρατούμενη.
Και είναι ακριβώς αυτή η προβολής τους, η τόλμη τους να μιλήσουν δημόσια και να συγκρουστούν που, όπως εκτιμάται, τους στέρησε της ζωή. Γιατί όπως σημειώνει ο ανταποκριτής του Guardian στη Μέση Ανατολή, Martin Chulov ερέθισαν τα πιο συντηρητικά στοιχεία της ιρακινής κοινωνίας, η οποία διατηρεί άκαμπτες απόψεις για το ποια πρέπει να είναι η θέση και ο ρόλος της γυναίκας στην κοινωνία.
Το να διεκδικήσει μια γυναίκα, μια θέση πέρα από αυτή της προορίζει η κοινωνία, είναι κάτι που μπορεί να αποδειχθεί πολύ επικίνδυνο στο μεταπολεμικό Ιράκ, όπως τονίζουν πολλές γυναίκες.
Η al-Fares πάντως σίγουρα δεν ταίριαζε στο καλούπι που ήθελε να την βάλει η ιρακινή κοινωνία. Είχε παντρευτεί όταν ήταν 16 ετών, έκανε παιδιά, χώρισε τον σύζυγό της, φορούσε κοντές φούστες και βαφόταν. Ήταν δραστήρια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ιδιαίτερα δημοφιλής αφού είχε 2,7εκατ followers σε Twitter, Instagram, Facebook και YouTube. Κόρη ενός Λιβανέζου Σιίτη και μια Ιρακινής Χριστιανής, δεν προσπαθούσε καν να «ταιριάξει» στο περιβάλλον. Το ίδιο το προφίλ της στα social media έμοιαζε να θέλει να προκαλέσει και να διαμαρτυρηθεί για τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών.
Για κάποιους «πρότυπο» για άλλους «πόρνη»
Η δολοφονία της πάντως, φαίνεται πως πυροδότησε πολλές αντιδράσεις και μια σπάνια για τα δεδομένα του Ιράκ, δημόσια συζήτηση για το πόσα έχουν καταφέρει οι γυναίκες κατά τα 15 χρόνια από την αμερικανική εισβολή.
Ο δε πρωθυπουργός του Ιράκ υποστήριξε δημόσια πως οι δολοφονίες των γυναικών δεν ήταν τυχαίες και δεσμεύτηκε πως οι αρχές θα κάνουν τα πάντα για να συλλάβουν τους δράστες. Η δήλωση όμως ήρθε μόνο μετά τη δολοφονία της al-Fares που ήταν και η πιο αναγνωρίσιμη ως εστεμμένη καλλονή.
Την ίδια στιγμή ο ιρακινός επικεφαλής της οργάνωσης Wοmen for Women International, Zainab Salbi με έδρα την Ουάσινγκτον σχολιάζει πως οι γυναίκες δέχονται «χτυπήματα» από παντού και παντού στον κόσμο. «Ζούμε ένα σύγχρονο κυνήγι μαγισσών».
«Μπορούμε να πάμε στον Λίβανο και να ντυθούμε όπως θέλουμε. Ακόμη και οι ιρακινοί θα κάνουν τα στραβά μάτια εκεί. Αλλά το να κάνεις το ίδιο στην Βαγδάτη θεωρείται ντροπιαστικό. Είναι διπροσωπία. Αλλά έτσι είμαστε», δηλώνει με τη σειρά της 28χρονη Hadeel Muthanar.
Στο μεταξύ οι αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν ενδεικτική της πόλωσης που υπάρχει στην κοινωνία. Πολλοί έσπευσαν να εκφράσουν τη λύπη, την οργή και την αγανάκτησή τους για την δολοφονία της al-Fares και άλλοι να την καταδικάσουν αποκαλώντας την ακόμη και «πόρνη».