Ο αφαλός είναι στην ουσία η ουλή που απομένει όταν αποκόπτεται ο ομφάλιος λώρος, κατά τη γέννησή μας. Πολλοί τον αναδεικνύουμε κάνοντας piercings ή φορώντας κοντά μπλουζάκια, ενώ άλλοι, σιχαινόμαστε ακόμα και να τον αγγίζουμε.
Ωστόσο, το συγκεκριμένο κομμάτι του σώματός μας, παρά το φαινομενικά μικρό και ασήμαντο μέγεθός του, επιτελεί ένα πλήθος ζωτικών λειτουργιών εντός μας, αποκαλύπτοντας μάλιστα πολλά στοιχεία για την υγεία μας.
Ένα σημαντικό κομμάτι πρόσβασης
Ο αφαλός ή ομφαλός είναι ουσιαστικά ένα σημείο πρόσβασης για τα αγγεία που μεταφέρουν αίμα από και προς το έμβρυο. Τα αγγεία έχουν προέλθει από τον πλακούντα και διατρέχουν τον ομφάλιο λώρο, επικαλυμμένα με έναν ζελατινώδη συνδετικό ιστό, που τα μονώνει και τα προστατεύει.
Συνήθως υπάρχουν τρία αγγεία μέσα στον ομφάλιο λώρο. Αυτό που μεταφέρει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στο έμβρυο είναι η ομφαλική φλέβα. Υπάρχουν επίσης δύο ομφαλικές αρτηρίες, οι οποίες όμως μεταφέρουν αποξυγονωμένο αίμα και άχρηστα προϊόντα, ρέοντας προς την αντίθετη κατεύθυνση πίσω στον πλακούντα. Επειδή αυτή η κυκλοφορία δεν είναι απαραίτητη μετά τη γέννηση του μωρού, τα ομφαλικά αγγεία κλείνουν φυσιολογικά, μόλις το έμβρυο αποσυνδεθεί από τον πλακούντα.
Ωστόσο, ενώ πολλοί θεωρούμε ότι από εκείνο το σημείο και ύστερα ο αφαλός μας δεν εξυπηρετεί κάποιο σκοπό, στην πραγματικότητα η προσεκτική παρατήρησή του, μπορεί να είναι μια πολύτιμη πρακτική για την παρακολούθηση της υγείας μας. Δίνοντας προσοχή στην εμφάνιση και την κατάσταση του αφαλού, μπορούμε να εντοπίσουμε έγκαιρα σημάδια λοιμώξεων, δερματικών παθήσεων, κήλης και άλλων προβλημάτων υγείας.
Τι θέλει να μας πει ο αφαλός μας
Για τις λοιμώξεις
Ένα από τα πιο συνηθισμένα ζητήματα που αποκαλύπτει ο αφαλός είναι οι λοιμώξεις που σχετίζονται με την υγιεινή. Ο αφαλός, ειδικά αν είναι προς τα μέσα, μπορεί να αποτελέσει πρόσφορο έδαφος για βακτήρια και μύκητες, λόγω του ζεστού, υγρού του περιβάλλοντος.
Για τον λόγο αυτό, ο τακτικός καθαρισμός του αφαλού μας με ήπιο σαπούνι και νερό μπορεί να αποτρέψει λοιμώξεις όπως η βακτηριακή ομφαλίτιδα ή η μυκητιασική καντιντίαση.
Συμπτώματα όπως η ερυθρότητα, το πρήξιμο και ή δυσάρεστη οσμή στον αφαλό, είναι ενδείξεις ότι πρέπει να επισκεφτούμε τον γιατρό μας.
Για τις δερματικές παθήσεις
Διάφορες δερματικές παθήσεις εκδηλώνονται γύρω από τον αφαλό, με κυρίαρχες την ψωρίαση, το έκζεμα και τη δερματίτιδα, που προκαλούν στην περιοχή συμπτώματα όπως η φαγούρα και η ερυθρότητα. Επομένως, οι ασυνήθιστες δερματικές αλλαγές γύρω από τον αφαλό, ίσως αποτελούν ένδειξη για ευρύτερα δερματολογικά ζητήματα, που απαιτούν θεραπεία.
Οι αλλαγές στην εμφάνιση του αφαλού μερικές φορές αντανακλούν ευρύτερα θέματα υγείας. Για παράδειγμα, ένα κιτρινωπό έκκριμα μπορεί να υποδηλώνει πρόβλημα στο συκώτι.
Επιπλέον, παθήσεις όπως ο διαβήτης μπορεί να προδιαθέτουν τα άτομα για λοιμώξεις σε υγρές περιοχές όπως ο ομφαλός.
Για τις κήλες
Ένας προεξέχων ομφαλός στους ενήλικες μπορεί να αποτελεί ένδειξη ομφαλοκήλης, μιας κατάστασης που εμφανίζεται όταν μέρος του εντέρου διογκώνεται μέσα από τους κοιλιακούς μύες κοντά στον αφαλό.
Αν και είναι συχνές στα βρέφη, οι ομφαλοκήλες στους ενήλικες, εάν δεν αντιμετωπιστούν, μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές. Ένα αισθητό εξόγκωμα, ειδικά εφόσον αυξάνεται με τον βήχα, απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα.
Για τυχόν χειρουργικές επιπλοκές
Για όσους έχουμε υποβληθεί σε χειρουργικές επεμβάσεις στην κοιλιακή χώρα, ο αφαλός μπορεί να μεταδώσει χρήσιμες πληροφορίες για τη διαδικασία επούλωσης.
Οι μετεγχειρητικές λοιμώξεις ή επιπλοκές μπορεί να εκδηλωθούν γύρω από την περιοχή του αφαλού. Το πρήξιμο ή η ευαισθησία μετά από μια χειρουργική επέμβαση πρέπει να αξιολογούνται αμέσως από έναν επαγγελματία υγείας.
Για την παχυσαρκία και τον διαβήτη
Η παχυσαρκία επηρεάζει την υγεία του αφαλού μας, καθώς το αυξημένο κοιλιακό λίπος οδηγεί σε βαθύτερους και πιο έντονους αφαλούς, δημιουργώντας ένα περιβάλλον επιρρεπές σε λοιμώξεις.
Επιπλέον, oι ασθενείς με διαβήτη θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς θεωρούμαστε πιο επιρρεπείς σε δερματικές λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων γύρω από τον αφαλό. Ως εκ τούτου, η διατήρηση της σωστής υγιεινής και η παρακολούθηση για σημάδια λοίμωξης είναι ζωτικής σημασίας για εμάς.
Πώς θα φροντίσουμε τον αφαλό μας
Η σωστή φροντίδα του αφαλού μας είναι απαραίτητη για την πρόληψη προβλημάτων υγείας. Όμως, τι σημαίνει σωστή φροντίδα;
1. Τακτικός καθαρισμός
Χρησιμοποιούμε ήπιο σαπούνι και νερό για να καθαρίζουμε τακτικά τον αφαλό μας. Αποφεύγουμε τη χρήση σκληρών χημικών ουσιών ή το υπερβολικό τρίψιμο, που μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα.
2. Στεγνώνουμε καλά
Μετά τον καθαρισμό θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι ο αφαλός μας είναι εντελώς στεγνός, για να αποτρέψουμε την ανάπτυξη βακτηρίων ή μυκήτων.
3. Παρακολουθούμε για αλλαγές
Στο χρώμα, το μέγεθος ή την έκκριση και αναφέρουμε τυχόν ασυνήθιστα ευρήματα στον γιατρό μας.