Τα πρώτα πολιτικά βήματα
Οι πολιτικές συνθήκες στη χώρα μας έχουν μια μακραίωνη ιστορική διαδρομή διακοσίων τόσων χρόνων έχοντας σαν αφετηρία τους, τα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης. Δυστυχώς όμως, από τότε οι Ευρωπαϊκές μεγάλες δυνάμεις που διαφέντευαν τις τύχες των λαών ολόκληρου του κόσμου με τη τακτική της αποικιοκρατίας ή της κηδεμονίας, είχαν τον πρώτο λόγο και στη συγκρότηση του πρώτου Ελληνικού κράτους. Ήδη από τότε, η πρώτη τους κίνηση ήταν να επιλέξουν για την Ελλάδα ως κυβερνήτη τον Ιωάννη Καποδίστρια, που έφτασε στο Ναύπλιο τον Ιανουάριο του 1828. Πρίν ολοκληρωθούν τέσσερα χρόνια από την άφιξή του, ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1831, ίσως συνενεργούντων των ιδίων των ξένων ‘’κηδεμόνων’’ως ηθικών αυτουργών , με ντόπιους πολιτικοστρατιωτικούς παράγοντες.
Τα προαναφερόμενα Ευρωπαϊκά κέντρα μετά το θάνατο του Καποδίστρια, το 1832, εγκατέστησαν στη θέση του ανώτατου άρχοντα, ως βασιλιά, τον Όθωνα, πρίγκηπα Βαυαρικής καταγωγής . Από τότε όμως οι τότε λεγόμενες μεγάλες δυνάμεις, που ήταν η Αγγλία, η Γαλλία, και η Ρωσία, έριζαν μεταξύ τους για το ποιος θα είχε τα περισσότερα οφέλη από τη διαχείριση του δύσμοιρου Ελληνικού λαού. Τόση ήταν η πραγματική τους ανάμειξη στη διακυβέρνηση της χώρας μας, αφού τα τρία πολιτικά κόμματα που είχαν συγκροτηθεί, είχαν απ΄ευθείας αναφορά σε αυτούς. Ήταν το Αγγλικό κόμμα, το Γαλλικό κόμμα, και το Ρωσικό κόμμα.
Από τον Βαυαρό βασιλιά ως τον Δανό βασιλιά!
Τα κόμματα αυτά είχαν αποκλειστικά σχεδόν την εκπροσώπηση της βούλησης του τότε ανεξάρτητου Ελληνικού χώρου που έφτανε μέχρι και τη Θεσσαλία. Αυτό διήρκεσε τριάντα τουλάχιστον χρόνια , έως και την εκθρόνιση του Όθωνα, τον Οκτώβρη του 1862.
Οι μεθεπόμενες εκλογές του 1865, ήταν οι πρώτες που έγιναν σε σχετικό ήπιο πολιτικό κλίμα χωρίς επεισόδια και συγκρούσεις. Ήταν η περίοδος όπου το Αγγλικό και το Γαλλικό κόμμα ανέστειλαν τη λειτουργία τους για να ακολουθήσει και το Ρωσικό δέκα χρόνια αργότερα, το 1875.
Χωρίς να υπάρξει καθυστέρηση, τον Μάρτιο του 1863 ως νέος βασιλιάς της Ελλάδας ενθρονίστηκε ο Δανός πρίγκηπας, ο Γεώργιος ο 1ος, ο οποίος θα βασίλευε πια για 50 ολόκληρα χρόνια ως και τον Μάρτιο του 1913 όταν δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη.
Έκτοτε από τις εκλογές του 1865 και ως τις εκλογές του Αυγούστου του 1910, για 45 ολόκληρα χρόνια, στις εκλογές πρωτοστατούσαν κόμματα που τα ιδεολογήματά τους ήταν κυρίως συντηρητικά και το κοινό τους χαρακτηριστικό ήταν η προσωποπαγής τους εκπροσώπηση. Τα κόμματα αυτά στην πραγματικότητα ήταν απόλυτα προσωποπαγή και αναφέρονταν και μόνο στον αρχηγό τους.
Ήταν τα κόμματα του Δ. Βούλγαρη, του Θρασ. Ζαϊμη, του Επαμ. Δεληγιώργη, του Αλεξ. Κουμουνδούρου, του Χ. Τρικούπη , του Θεοδ. Δηλιγιάννη, αλλά και του Ι. Θεοτόκη. Όλοι οι παραπάνω πολιτικοί για τα 45 αυτά χρόνια, εναλλάσσονταν ως πρωθυπουργοί στις κυβερνήσεις που προέκυπταν από τις 20 τόσες εκλογικές αναμετρήσεις που διεξήχθησαν σ΄ αυτή τη χρονική περίοδο.
Η 15η Αυγούστου του 1909, ως η ημέρα που άλλαξε την Ελλάδα
Ο Αύγουστος του 1909 ήταν μια από τις πιο σημαδιακές περιόδους τόσο για την Ελληνική πολιτική διακυβέρνηση όσο και για το μέλλον του νεότερου Ελληνισμού. Ήταν τότε που εκδηλώθηκε το στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί, όπου μια ομάδα ανώτερων και κατώτερων αξιωματικών, αποφάσισε να αναμειχθεί στα πολιτικά δρώμενα, και να καλέσει τον αρχηγό του προοδευτικού κόμματος της Κρήτης, τον Ελευθέριο Βενιζέλο, να αναλάβει πρωθυπουργός της Ελλάδος. Τις αποφάσεις του ’’Στρατιωτικού Συνδέσμου’’ όπως είχε ονοματιστεί το κίνημα, στήριζαν με θέρμη και οι εργατικές συντεχνίες της πρωτεύουσας τη οποία υποστήριξή τους και εκδήλωσαν με το μεγαλειώδες συλλαλητήριο της Αθήνας στις 14 Σεπτεμβρίου του 1909.
Οι ‘’Φιλελεύθεροι’’ του Βενιζέλου ως οι μέντορες της Δημοκρατικής παράταξης
O Ε. Βενιζέλος , πράγματι αποδέχτηκε την πρόταση, υπό τον όρο όμως ότι θα ανελάμβανε πρωθυπουργός μόνον αν τον επέλεγε ο λαός έπειτα από τη διενέργεια εκλογών. Έτσι ο Βενιζέλος τον Αύγουστο του 1910 ιδρύει το ’’κόμμα των Φιλελευθέρων’’ του οποίου και ηγείται, και στις επόμενες εκλογές του Νοεμβρίου, εξασφαλίζει μια πολύ μεγάλη πλειοψηφία. Ήταν η πρώτη φορά που ιδρύεται προοδευτικό κόμμα στην χώρα, το οποίο καταφέρνει να κατοχυρωθεί στη συνείδηση του λαού ως μια παράταξη που θέλει να εκπροσωπήσει τα λαϊκά συμφέροντα. Το κόμμα των ‘’Φιλελευθέρων ‘’ για τους πολιτικούς του αγώνες και τη δράση του, αυτοονοματίσθηκε ως η Δημοκρατική παράταξη.
Η Δημοκρατική παράταξη, ως το φυτώριο της Ελληνικής Κεντροαριστεράς
Από την ίδρυσή της η παράταξη των ‘’Φιλελευθέρων’’ το 1910, είτε με την επωνυμία ως ”κόμμα των Φιλελευθέρων’’, είτε ως ΕΠΕΚ του Ν. Πλαστήρα, είτε ως ‘‘Αγροτικό προοδευτικό κόμμα΄΄ του Α. Μπαλτατζή, είτε ως ‘’ Ένωση Κέντρου’’ του Γεώργιου Παπανδρέου, έφτασε ως τη σημαδιακή περίοδο της κατάλυσης της Δημοκρατίας τον Απρίλιο του 1967.
Η επάνοδος της Δημοκρατίας τον Ιούλιο του 1974, βρίσκει τον Ελληνικό λαό περισσότερο ώριμο πολιτικά, και αποφασισμένο πιά, για μια νέα αρχή στις πολιτικές του επιλογές. Έχει ωριμάσει και έχει καταστεί πιά Παλλαϊκό, το αίτημα για μια εποικοδομητική δημοκρατική διακυβέρνηση.
Το κλίμα αυτό για πολιτική ανανέωση και ο άνεμος που έπνεε για βαθύτερες κοινωνικές αλλαγές, προέτρεψαν τον Ανδρέα Παπανδρέου να προχωρήσει στην ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου και να ιδρύσει ένα γνήσιο λαϊκό κίνημα, το ΠΑΣΟΚ. Σε λιγότερο από 7 χρόνια το ΠΑΣΟΚ κατάφερε να συσπειρώσει την πλειοψηφία των προοδευτικών και δημιουργικών πολιτικών δυνάμεων του Ελληνικού λαού, και να αναλάβει την πολιτική διακυβέρνηση. Αρκετά σύντομα αναγορεύτηκε στη πράξη, ως η Κεντροαριστερή παράταξη με μία ευρεία αποδοχή. Η παράταξη κατάφερε να εκφράσει πολιτικά και κοινωνικά Έλληνες πολίτες που προέρχονταν από το χώρο της παραδοσιακής αριστεράς ως και το προοδευτικό κέντρο.
Η ‘’προσωρινή’’απώλεια της εμπιστοσύνης του λαού στη Κεντροαριστερή παράταξη
Η εμπιστοσύνη αυτή των λαϊκών στρωμάτων στη παράταξη, διήρκεσε ως και την δεκαετία του 2000. Έκτοτε, η εγγενής αδυναμία εκσυγχρονισμού των πολιτικών και της μεθοδολογίας λειτουργίας και δράσης της παράταξης , σε συνδυασμό με τις μεγάλες πολιτικο-κοινωνικές αλλαγές που συνέβαιναν στον Ευρωπαϊκό χώρο, την οδήγησαν σε πολιτικό μαρασμό. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, ο Ελληνικός λαός να γυρίσει τη πλάτη του στον πολιτικό φορέα που για τρεις δεκαετίες τουλάχιστον τον εξέφραζε σε ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό.
Ωστόσο, η πολιτική ιδεολογία του προοδευτικού χώρου του Ελληνικού λαού, ούτε εξανεμίστηκε ούτε μεταλλάχτηκε. Ένας άλλος πολιτικός φορέας , Ο ΣΥΡΙΖΑ, που ως και τις αρχές της δεκαετίας του 2010 βρισκόταν στο πολιτικό περιθώριο συγκεντρώνοντας την εμπιστοσύνη μόλις του 5% του Ελληνικού λαού, επωφελήθηκε αυτής της απώλειας εμπιστοσύνης , και κατάφερε να συγκεντρώσει έστω και βραχυπρόθεσμα τη προτίμηση Κεντροαριστερού χώρου.
Η αδυναμία κατοχύρωσης στο προοδευτικό χώρο
Ωστόσο ο πολιτικός αυτός φορέας, δεν κατάφερε να συσπειρώσει τις προοδευτικές δυνάμεις του κεντροαριστερού χώρου, οι οποίες και θα του εξασφάλιζαν μια περισσότερο μόνιμη και σίγουρη θέση στις προτιμήσεις του Ελληνικού λαού. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να απωλέσει τα αρχικά εκλογικά ποσοστά προτίμησής του, και να βρεθεί μετά από τέσσερα χρόνια στο ρόλο της αντιπολίτευσης. Κατά τη γνώμη μας θα έπρεπε να δείξει ”μεγαλύτερο πολιτικό σεβασμό’’ στον πολιτικό χώρο που τον συνέδραμε στην επιτυχία του αυτή.
Η άδικη συμπεριφορά του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στην Κεντροαριστερά
Όμως η στρατηγική επιλογή της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στην δυνητική ενοποίηση του προοδευτικού χώρου, σίγουρα της επισύρει βαρύτατες ευθύνες. Στην πραγματικότητα η επιλογή της αυτή, στερεί από την πλειοψηφία του Ελληνικού λαού την ευκαιρία να κυβερνηθεί από μια προοδευτική πολιτική δύναμη που έτσι και αλλιώς ενυπάρχει στις τάξεις του, αλλά δυστυχώς δεν μπορεί να βρεί τον τρόπο να εκφραστεί ενιαία.
Ο παραλληλισμός με την περίοδο του 1961 όπου τα προοδευτικά κόμματα ενοποιήθηκαν στην Ένωση Κέντρου
Ιστορικά μπορούμε να διδαχτούμε από την κατάσταση που υπήρχε στον πολιτικό χώρο της Δημοκρατικής παράταξης αρχές της δεκαετίας του ΄60 όπου στο πολιτικό φάσμα της παράταξης υπήρχαν τουλάχιστον 7 κόμματα. Τόσο οι δύσκολες πολιτικές συνθήκες που υπήρχαν όσο και η αναγκαιότητα για διακυβέρνηση του Ελληνικού λαού από μια κυβέρνηση που πραγματικά να εξυπηρετεί τα συμφέροντά του, οδήγησαν τους πολιτικούς αρχηγούς στην ίδρυση της Ένωσης Κέντρου. Η Ένωσις Κέντρου, που αναγγέλθηκε η ίδρυσή της στις 19 Σεπτεμβρίου 1961, συγκροτήθηκε από τα εξής κόμματα:
Το κόμμα Φιλελευθέρων του Σοφοκλή Βενιζέλου,
Το Λαϊκόν Κοινωνικόν κόμμα του Στέφανου Στεφανόπουλου,
Το κόμμα των Προοδευτικών του Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη,
Το Προοδευτικόν Εργατοτεχνικόν κόμμα του Παυσαυσανία Κατσώτα,
Η Εθνική Προοδευτική Ένωσις Κέντρου του Σάββα Παπαπολίτη,
Η Δημοκρατική Ένωσις του Ηλία Τσιριμώκου
Το Αγροτικόν και εργατικόν κόμμα του Αλέξανδρου Μπαλτατζή
και ένα μικρό δεξιό κόμμα του Θ. Τουρκοβασίλη.
Η Ένωση Κέντρου διοικούνταν από οκταμελή επιτροπή της οποίας πρόεδρος ανέλαβε ο Γεώργιος Παπανδρέου.
Η γενναία και πατριωτική απόφαση των τότε πολιτικών αρχηγών
Σίγουρα και τότε όσο όμως και σήμερα, η απόφαση των πολιτικών αρχηγών των προοδευτικών αυτών κομμάτων κρίνεται ως μια βαθιά πατριωτική πράξη. Πραγματικά άξιζε ένα μεγάλο μπράβο στους πολιτικούς αυτούς που με περίσσια πολιτική ωριμότητα αλλά και βαθύ πατριωτικό αίσθημα για όφελος της πατρίδας τους, παραμέρισαν τις προσωπικές τους φιλοδοξίες και ομονόησαν στην δημιουργία της μεγάλης προοδευτικής παράταξης. Τα εντυπωσιακά οφέλη της κίνησής τους αυτής δεν άργησαν να φανούν, όταν η Ένωση Κέντρου εξασφάλισε την πλειοψηφία στις εκλογές του 1963, εις δε τις επόμενες εκλογές του 1964 κατάφερε το εντυπωσιακό ποσοστό του 53% !
Η σημερινή αναγκαιότητα
Αναρωτιώμαστε λοιπόν μήπως οι λόγοι που υπήρχαν το 1961 και οι οποίοι ώθησαν τους πολιτικούς αρχηγούς των προοδευτικών κομμάτων της κατακερματισμένης προοδευτικής παράταξης στην ιστορική τους αυτή απόφαση, ενυπάρχουν και σήμερα. Σίγουρα μπορούμε να απαριθμήσουμε ισχυρά επιχειρήματα που υπαγορεύουν την αναγκαιότητα για μια παρόμοια γενναία και βαθιά πατριωτική προσέγγιση:
- Ως πρώτο λόγο μπορούμε να παραθέσουμε την βαθιά πεποίθηση του προοδευτικού χώρου ότι μόνο με μια προοδευτική κεντροαριστερή κυβέρνηση θα εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα των λαϊκών στρωμάτων.
- Ως δεύτερο λόγο αναφέρουμε τον στενά γειτονικό και συγγενικό πολιτικό χώρο των δυνητικά ενδιαφερόμενων κομμάτων. Και ως αναφερόμενα κόμματα, θεωρούμε , τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ, και το ΜΕΡΑ-25 , τουλάχιστον.
- Ως τρίτο λόγο θεωρούμε ότι η προφανής συγγένεια αυτή είναι οικεία για τον κόσμο των κομμάτων αυτών , αφού τους συνδέουν πλήθος από κοινωνικούς, συνδικαλιστικούς και λοιπούς αγώνες για το στέριωμα της Δημοκρατίας στον τόπο μας.
- Ως τέταρτο λόγο θεωρούμε την νομοτελειακή αναγκαιότητα για ενιαία έκφραση των κομμάτων αυτών στον Ευρωπαϊκό πολιτικό χώρο των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών όπου προσκαλούνται από κοινού οι πολιτικοί αρχηγοί. Οι Ευρωπαίοι δηλαδή μας θεωρούν όμοιους ή στενά συγγενικούς πολιτικούς χώρους ενώ εμείς το αρνιόμαστε ! Μήπως αυτό είναι ένας ‘’ ιδιότυπος πολιτικός στρουθοκαμηλισμός’’ !
- Ως πέμπτο και ισχυρότερο όμως λόγο θεωρούμε πως είναι η ανάγκη για ενωμένες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, που θα δημιουργήσουν μια ισχυρή δημιουργική δυναμική για τη λειτουργία των θεσμών. Εκτιμούμε πως αυτό, τα τελευταία χρόνια έχει ατονήσει πολύ ή και έχει εκλείψει εντελώς, λόγω έλλειψης έμπνευσης και προσωπικών ενδιαφερόντων. Είναι σε όλους μας γνωστό, και το έχουμε διαπιστώσει και στο παρελθόν, ότι οι θεσμοί λειτουργούν και αποδίδουν , όταν υπάρχει συμμετοχή, ενδιαφέρον και προπαντός βούληση για εθελοντική προσφορά!
Η πρόκληση
Μήπως λοιπόν η τωρινή πολιτική συγκυρία θα προκαλέσει τη μεγάλη πρόκληση; Μήπως δηλαδή θα μπορέσει να προκύψει η ενοποίηση του προοδευτικού και Κεντροαριστερού χώρου όχι μόνο ως αναγκαίο δημοκρατικό αντίβαρο υπό τη μορφή της αντιπολίτευσης αλλά και με την μελλοντική προοπτική της διακυβέρνησης της χώρας;