Ο Βλαντιμίρ Πούτιν υπέγραψε την προσάρτηση των κατεχόμενων από τη Ρωσία περιοχών της Ουκρανίας την Παρασκευή - μετά από τα λεγόμενα δημοψηφίσματα που η διεθνής κοινότητα καταδίκασε ως παράνομα.
Ουκρανοί αξιωματούχοι κατήγγειλαν πως ένοπλες ομάδες εισέβαλλαν σε σπίτια και ότι εργαζόμενοι απειλήθηκαν δια της βίας με απολύσεις εάν δεν συμμετείχαν στα δημοψηφίσματα.
Γιατί τώρα;
Ο πρόεδρος της Ρωσίας βρίσκεται σε θέση άμυνας. Ο επτάμηνος πόλεμος του έχει βαλτώσει ενώ η αντεπίθεση της Ουκρανίας εκτροχιάζει την αρχική του αξίωση στις δύο ανατολικές περιοχές του Λουχάνσκ και του Ντόνετσκ.
Προσαρτώντας αυτές τις περιοχές, καθώς και τη Ζαπορίζια και τη Χερσώνα στο νότο, θα μπορέσει να στείλει όσους εφέδρους κλήθηκαν εσπευσμένα, να υπηρετήσουν στο μέτωπο και να απειλήσει τη Δύση να μην διανοηθεί να στρέψει τα όπλα της να στοχεύσουν τις περιοχές που ο ίδιος αποφάσισε ότι αποτελούν πλέον ρωσικά έδαφη.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες καταδίκασε την προσάρτηση λέγοντας ότι πρόκειται για μια επικίνδυνη κλιμάκωση: ”Οποιαδήποτε απόφαση της Ρωσίας για την προσάρτηση των περιοχών Ντόνετσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια της Ουκρανίας δεν έχει νομική αξία και καταδικάζεται. Δεν συμβιβάζει με την διεθνές νομικό πλαίσιο. Αντιτίθεται σε όλα όσα προτίθεται να υποστηρίξει η διεθνής κοινότητα και αψηφά τους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών”.
Σε τι διαφέρουν από την προσάρτηση της Κριμαίας;
Το σκηνικό θυμίζει τα όσα έπραξε ο Πρόεδρος Πούτιν τον Μάρτιο του 2014, όταν άρπαξε την περιοχή της Κριμαίας από την Ουκρανία, προκήρυξε δημοψήφισμα που καταδικάστηκε ευρέως από τη διεθνή κοινότητα και στη συνέχεια την προσάρτησε την ούτως ή άλλως, μέσω ακριβώς της ίδιας συνταγματικής διαδικασίας που κορυφώθηκε με ψηφοφορία στο ρωσικό κοινοβούλιο.
Μόνο που δεν πρόκειται για παρόμοιες περιπτώσεις. Η Κριμαία καταλήφθηκε με ελάχιστη αιματοχυσία και τέθηκε υπό πλήρη ρωσικό έλεγχο.
Σε διαφορετικό βαθμό, και οι τέσσερις από τις περιοχές που προσαρτώνται τώρα εξακολουθούν να βρίσκονται εν μέρει στα χέρια της Ουκρανίας. Συνολικά αποτελούν περίπου το 15% της ουκρανικής επικράτειας.
Οι δύο ανατολικές περιοχές κατέχονται εν μέρει από αυτονομιστές που υποστηρίζονται από τη Ρωσία από το 2014, αλλά μετά από επτά μήνες πολέμου μόνο το 60% του Ντόνετσκ είναι υπό ρωσικό έλεγχο και το Λουχάνσκ βρίσκεται στο επίκεντρο μιας μεγάλης ουκρανικής αντεπίθεσης. Οι ρωσικές δυνάμεις βρίσκονται κοντά στην απώλεια της πόλης του Λίμαν που έχει μεγάλη στρατηγική σημασία.
Η πρωτεύουσα της Zαπορίζια διοικείται σταθερά από την Ουκρανία, αν και είναι ευάλωτη από ρωσικούς πυραύλους, ενώ οι ουκρανικές δυνάμεις απέχουν μόνο λίγα μίλια από την πόλη της Χερσώνας.
Το εύλογο ερώτημα που τίθεται είναι πως μπορεί η Ρωσία να προσαρτήσει τέσσερις περιοχές που δεν ελέγχει πλήρως; Όποια κι αν ήταν η απάντηση, ο ηγέτης της Ρωσίας βιαζόταν σαφώς να το κάνει, ανακοινώνοντας τα αυτοαποκαλούμενα δημοψηφίσματα χωρίς καμία ειδοποίηση.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε την Παρασκευή ότι οποιοδήποτε χτύπημα σε προσαρτημένο έδαφος θα θεωρηθεί ως πράξη επιθετικότητας κατά της Ρωσίας.
Τι θα αλλάξει;
Αυτό δεν είναι ακόμη σαφές. Ακόμη και ο κ. Πεσκόφ δεν ήταν σε θέση να προσδιορίσει πού θα χαράξει η Ρωσία τα νέα της σύνορα στην κατεχόμενη νότια Ουκρανία. Ωστόσο, είπε ότι η Ρωσία θεωρεί όλη την περιοχή του Ντόνετσκ ως μέρος της Ρωσίας. Όσο για εκείνα τα μέρη που δεν βρίσκονται υπό ρωσική κατοχή, είπε ότι θα πρέπει να απελευθερωθούν.
“Eίναι ένας αντιπερισπασμός για τον ρωσικό λαό και το ρωσικό κράτος”, λέει ο Πολ Στρόνσκι του Carnegie Endowment for International Peace (μια ακομμάτιστη δεξαμενή σκέψης διεθνών υποθέσεων με έδρα την Ουάσιγκτον DC και δραστηριοποιείται στην Ευρώπη, τη Νότια και Ανατολική Ασία και τη Μέση Ανατολή καθώς και τις Ηνωμένες Πολιτείες), ο οποίος πιστεύει ότι πρακτικά λίγα θα αλλάξουν.
Πριν από την εισβολή του Φεβρουαρίου, η Ρωσία αναγνώριζε το σύνολο των δύο ανατολικών περιοχών ως ανεξάρτητες «λαϊκές δημοκρατίες» ενώ πλέον η Μόσχα τις ορίζει ως ρωσικό έδαφος. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει επίσης αναγνωρίσει τις δύο νότιες περιοχές ως ανεξάρτητες, πριν από την τελετή του στην περίτεχνη αίθουσα του Αγίου Γεωργίου στο Μεγάλο Παλάτι του Κρεμλίνου.
Πλέον η Ρωσία έχει μετατραπεί σ′ ένα «κράτος με απονομιμοποιημένα σύνορα». Περιλαμβάνει τμήματα που δεν είναι απλώς μη αναγνωρισμένα από οποιοδήποτε άλλο κράτος ή διεθνή οργανισμό, αλλά δεν διαθέτουν επίσης κεντρική διοίκηση, υποστηρίζει η εξόριστη πολιτική σχολιάστρια Eκατερίνα Σούλμαν.
Πώς θα απαντήσει η Ουκρανία;
Ο Πρόεδρος Βολόντιμιρ Zελένσκι συνάντησε την Παρασκευή τους αρχηγούς άμυνας και ασφάλειας της χώρας του και απόφασισε να υποβάλει επίσημα αίτημα για ένταξή της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Ούτως ή άλλως έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι η προσάρτηση δεν θα φέρει στο Κρεμλίνο το αποτέλεσμα που ελπίζει.
Η Ουκρανία ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι το Κίεβο θα συνεχίσει να απελευθερώνει ουκρανικά εδάφη που κατέχονται από τη Ρωσία και ότι «τίποτα δεν αλλάζει» αφότου ο ηγέτης του Κρεμλίνου Βλαντίμιρ Πούτιν ανακήρυξε τέσσερις μερικώς κατεχόμενες περιοχές ως ρωσική γη σε μια τελετή στη Μόσχα.
«Προσπαθώντας να προσαρτήσει τις περιοχές Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα της Ουκρανίας, ο Πούτιν προσπαθεί να αρπάξει εδάφη που δεν ελέγχει καν στο πεδίο», έγραψε στο twitter ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα.
«Τίποτα δεν αλλάζει για την Ουκρανία: συνεχίζουμε να απελευθερώνουμε τη γη και τον λαό μας, αποκαθιστώντας την εδαφική μας ακεραιότητα».
«Η Ουκρανία δεν μπορεί και δεν πρόκειται να ανεχτεί οποιεσδήποτε προσπάθειες της Ρωσίας να καταλάβει οποιοδήποτε μέρος της γης μας».
Πόσο επικίνδυνη είναι η κατάστση αυτή η στιγμή;
Κανείς δεν ξέρει πραγματικά τι είναι στο μυαλό των ηγετών του Κρεμλίνου, αλλά σαφέστατα θέλει τη Δύση και την Ουκρανία να αντιμετωπίζουν πλέον τις επιθέσεις στα κατεχόμενα εδάφη ως επιθέσεις στην ίδια τη Ρωσία.
Ο Πρόεδρος Πούτιν έχει ήδη απειλήσει να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο που έχει στη διάθεσή του για την προστασία του ρωσικού εδάφους, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών όπλων. «Αυτό δεν είναι μπλόφα», είπε. Και ο υπουργός Άμυνας του λέει ότι η Ρωσία πολεμά κυρίως τη Δύση και λιγότερο την Ουκρανία.
Ο Πολ Στρόνσκι πιστεύει ότι η «αποσταθεροποιητική ρητορική» της Ρωσίας έχει στόχο να αποτρέψει τη Δύση, παρόλο που η τελευταία φαίνεται να έχει αποφασίσει να την απωθήσει.
Ο ηγέτης της Ουκρανίας θεωρεί την πυρηνική απειλή ως μια «συνεχή αφήγηση Ρώσων αξιωματούχων και προπαγανδιστών».
Την Παρασκευή, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι ο πρόσφατος σχολιασμός για την πυρηνική κλιμάκωση ήταν ανεύθυνος: «Προτρέπουμε όλους να συμπεριφέρονται με υπευθυνότητα».
Πηγή: BBC