Τα τελευταία χρόνια, τα δεδομένα και η τεχνολογία επαναπροσδιορίζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι πόλεις. Ο ρόλος τους έχει ενισχυθεί και πλέον μπορούν αυτόνομα να επηρεάζουν τις παγκόσμιες εξελίξεις, αλλάζοντας την καθημερινότητα των κατοίκων και εφαρμόζοντας καινοτόμες εφαρμογές σε διαφορετικούς τομείς. Όλοι προσπαθούν να βρουν τον βέλτιστο τρόπο αξιοποίησης των νέων αυτών ευκαιριών που παρουσιάζονται και να ανταποκριθούν καλύτερα στις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών μιας πόλης.
Τι σημαίνει όμως καινοτομία για την Αθήνα;
Θεμελιώδη βήματα για τη δημιουργία ψηφιακής στρατηγικής
Το 2015, ο δήμος Αθηναίων με την υποστήριξη των Bloomberg Associates, του διεθνούς φιλανθρωπικού συμβουλευτικού οργανισμού, και του Athens Partnership, του μη κερδοσκοπικού οργανισμού που δημιουργήθηκε για να χτίσει γέφυρες συνεργασίες μεταξύ του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, δημιουργεί τον ρόλο του Chief Digital Officer της πόλης, με τον Κωνσταντίνο Χαμπίδη να αναλαμβάνει αρμοδιότητες για την ανάπτυξη και υλοποίηση της ψηφιακής στρατηγικής της Αθήνας. Μάλιστα, η ανακοίνωση του Ψηφιακού Οδικού Χάρτη της πόλης στις αρχές του 2018 μαζί με το Ψηφιακό Συμβούλιο της Αθήνας - ένα στρατηγικό συμβουλευτικό όργανο που συγκεντρώνει τους επικεφαλής των μεγαλύτερων τεχνολογικών και τηλεπικοινωνιακών εταιρειών στην Ελλάδα και διακεκριμένους καθηγητές της ακαδημαϊκής κοινότητας, σηματοδοτούν ένα ακόμη σημαντικό ορόσημο σε αυτό το ταξίδι.
Δημιουργία του πρώτου εργαστηρίου καινοτομίας
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για εξωστρέφεια, τον Οκτώβριο του 2017, δημιουργείται το Athens Digital Lab του δήμου Αθηναίων, με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), την υποστήριξη του Athens Partnership και τη συνεργασία της COSMOTE και της Nokia. To πρώτο πρότυπο εργαστήριο έρευνας και ανάπτυξης προηγμένων λύσεων έξυπνης πόλης στην Ελλάδα γίνεται πραγματικότητα και ξεκινά από τον πρώτο κιόλας χρόνο λειτουργίας του, να δημιουργεί ευκαιρίες για νέους επιχειρηματίες, με στόχο την εξέλιξη ψηφιακών ιδεών σε πραγματικές λύσεις που αλλάζουν την καθημερινότητά μας.
Οι ομάδες που επιλέχθηκαν στον 1ο κύκλο του προγράμματος - Inagros, Recytrust, Smart City Spaces και Τhing of Me, εργάστηκαν οκτώ μήνες σε σύγχρονο και εξοπλισμένο χώρο στο Σεράφειο του δήμου Αθηναίων και είχαν στη διάθεσή τους όλα τα απαιτούμενα υλικό-τεχνικά μέσα για την υλοποίηση των προτάσεών τους, τη δυνατότητα για πραγματικές δοκιμών πεδίου, ενώ παράλληλα είχαν πρόσβαση στα σχετικά δεδομένα του δήμου Αθηναίων για την ωρίμανση των λύσεων.
Οι λύσεις που δημιουργήθηκαν απαντούν σε πραγματικές προκλήσεις της πόλης. Για αυτό άλλωστε υπάρχουν συγκεκριμένες θεματικές, που ανταποκρίνονται στις προτεραιότητες που θέτει ο Δήμος για την κάλυψη των αληθινών αναγκών της πόλης. Χειροπιαστά παραδείγματα αποτελούν η εφαρμογή έξυπνης διαχείρισης πρασίνου για την αυτοματοποίηση εργασιών του Εθνικού Κήπου, οι έξυπνοι κάδοι εσωτερικού χώρου που τοποθετήθηκαν σε κομβικά σημεία της πόλης όπως το Δημαρχείο Αθηνών, το εργαλείο διαχείρισης δημόσιου χώρου για τα τραπεζοκαθίσματα και η πλατφόρμα παρουσίασης μετακίνησης ροών πληθυσμού στην καρδιά της πόλης στο Εμπορικό Τρίγωνο καθώς και η πλατφόρμα ανταλλαγής δεδομένων.
Ποια είναι η ειδοποιός διαφορά αυτού του εγχειρήματος και ποια ήταν η πρόκληση για τον δήμο Αθηναίων;
Είδαμε για πρώτη φορά να δημιουργείται ένα πρωτοποριακό εγχείρημα για την πόλη, με σκοπό την εισαγωγή καινοτομίας στις δομές του Δήμου και την ενίσχυση της νεανικής επιχειρηματικότητας. Δίνεται η ευκαιρία σε νέους ανθρώπους, δηλαδή στους ίδιους τους πολίτες, να πειραματιστούν και δημιουργήσουν, δίνοντας μία νέα πνοή στην πόλη. Για να πούμε όμως ότι εφαρμόζουμε πραγματική καινοτομία, οφείλουμε πρώτα να ρισκάρουμε και να δοκιμάσουμε στην πράξη. Αλλαγή στην περίπτωση αυτή σημαίνει να βλέπεις την πραγματικότητα με άλλη ματιά. Δεν είναι εύκολο άλλωστε για ένα δήμο να το κάνει αυτό, εξαιτίας των ποικίλων προκλήσεων που αντιμετωπίζει. Για αυτό και αυτό το εγχείρημα έδωσε την απάντηση που ψάχνουν και άλλες σύγχρονες πόλεις της Ευρώπης, πώς στεκόμαστε αληθινά στο πλευρό των νέων.
Οι νέοι επιχειρηματίες που εντάχθηκαν στο Athens Digital Lab, βίωσαν εκ των έσω, πώς είναι τελικά να συνεργάζεται κανείς με στελέχη του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα ταυτόχρονα, έχοντας ένα κοινό στόχο, την ανάπτυξη άμεσα εφαρμόσιμων λύσεων. Τα παιδιά συνεργάστηκαν με αρμόδιους δημοτικούς υπαλλήλους και τους έδειξαν πώς λειτουργεί πραγματικά η πόλη, μοιράστηκαν τι αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους και τις διαδικασίες που ακολουθεί ένας δημοτικός οργανισμός, αλλά το πιο σημαντικό όλων, είναι το πώς βελτιώθηκε η καθημερινότητά τους και κατ’ επέκταση μια ολόκληρη υπηρεσία μέσα από τις ψηφιακές εφαρμογές που αναπτύχθηκαν. Μιλήσαμε με δύο πρόσωπα της δημοτικής αρχής και μοιράστηκαν μαζί μας την εμπειρία τους.
Η Κατερίνα Αγοραστού, Διεύθυνση Εθνικού Κήπου, βίωσε την θετική αυτή αλλαγή και δήλωσε ότι «Με την ολοκληρωμένη ψηφιακή λύση ‘’Ιnagros Urban’’ μπορέσαμε να συλλέγουμε δεδομένα με τα οποία επιβλέπουμε αποτελεσματικά την άρδευση, τη θερμοκρασία και την υγρασία εδάφους, καθώς και την κατάσταση υγείας των φυτών σε ολόκληρη την έκταση του Εθνικού Κήπου, ενώ παράλληλα οργανώνουμε τις εργασίες όχι μόνο που εκτελούνται καθημερινά. Πλέον, όχι μόνο κερδίζουμε πολύτιμο χρόνο και η καθημερινές εργασίες γίνονται πιο απλές για τους κηπουρούς και γεωπόνους του Κήπου, αλλά έχουμε και ένα ιστορικό για ό,τι υλοποιείται εσωτερικά. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να βελτιστοποιήσουμε τις διαδικασίες και τον τρόπο δουλειάς μας».
Αντίστοιχα, ο Περικλής Κρεμμύδας - Διεύθυνση Προσόδων, μας είπε ότι «Είναι σημαντικό που πλέον η διαδικασία του ελέγχου τραπεζοκαθισμάτων από την δημοτική αστυνομία έχει απλοποιηθεί. Έχοντας δουλέψει για πολλούς μήνες με την ομάδα της Smart City Spaces, μπορέσαμε να δημιουργήσουμε μία εφαρμογή η οποία διευκολύνει την καθημερινότητα των δημοτικών υπηρεσιών. Πριν, η διαδικασία αυτή αποτελούσε μια μεγάλη σειρά ενεργειών, η οποία τώρα με όσα προσφέρει η εφαρμογή, οι αρμόδιοι του κάθε ελέγχου μπορούν να γνωρίζουν κάθε απαραίτητη πληροφορία για το συγκεκριμένο κατάστημα μέσα από το tablet τους, να συμπληρώνουν ό,τι χρειάζεται ηλεκτρονικά, να πραγματοποιούν την εκτύπωση του πορίσματος μέσω ενός φορητού εκτυπωτή και να ολοκληρώνουν τη διαδικασία σε πολύ λίγο χρόνο από πριν. Υπάρχει διαφάνεια και αποτελεσματικότητα.»
Κάθε πόλη λοιπόν λειτουργεί με τους δικούς της κανόνες και συστήματα αλλά οι προκλήσεις παραμένουν κοινές, πώς δηλαδή θα δημιουργήσεις συνέργειες και με τις κατάλληλες συνθήκες, θα κάνεις καλύτερες τις υπηρεσίες σου και θα απλοποιήσεις διαδικασίες, έτσι ώστε να βελτιώσεις το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων και των επισκεπτών.
Γυρίζοντας λοιπόν πίσω στο βασικό μας ερώτημα, τελικά, ποια είναι η ουσία μιας “έξυπνης” πόλης;
Για την Αθήνα έχει σημασία το ταξίδι που θα κάνει για να γίνει πιο «σοφή», πώς δηλαδή και πόσο άμεσα μία πόλη διαχειρίζεται και ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πολιτών της, σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο.
Σήμερα, η πρώτη γενιά ψηφιακών λύσεων επιφέρει ήδη θετικές αλλαγές στην Αθήνα. Το Athens Digital Lab, μετά τον πρώτο κύκλο και χρόνο λειτουργίας του, αναμένει να καλωσορίσει τις νέες ομάδες οι οποίες κατέθεσαν τις ιδέες τους στο πλαίσιο του δεύτερου ανοιχτού διαγωνισμού, λίγες ημέρες πριν την εκπνοή του 2018. Η ομάδα του Athens Digital Lab μαζί με νέους και ταλαντούχους επιχειρηματίες, ερευνητές και φοιτητές θα αναβαθμίσουν τις υπηρεσίες της πόλης σε θέματα όπως ο τουρισμός, η καθαριότητα, η διαχείριση κρίσεων, οι σχολικές υποδομές και η διαχείριση δεδομένων.
