Την ίδια ημέρα που η Ιταλία ψηφίζει για το νέο Κοινοβούλιο, με στόχο τον σχηματισμό της 65ης κυβέρνησής της, στα 70 χρόνια Δημοκρατικού βίου, η Γερμανία γνωρίζει την έκβαση του κομματικού δημοψηφίσματος των σοσιαλιστών του SPD σχετικά με τον νέο μεγάλο συνασπισμό με το CDU. Στις 4 Μαρτίου 2018 διακυβεύεται το μέλλον της Ευρώπης, και το γεγονός αυτό δεν μπορεί παρά να αφορά και την Ελλάδα. Φυσικά, εάν, μετά τις εκλογές, στη Ρώμη επικρατήσει το σενάριο της αστάθειας, ή, ακόμη χειρότερα αν επικρατήσει ο κεντροδεξιός συνασπισμός, η Αθήνα θα χάσει έναν σημαντικό σύμμαχο στην Ευρώπη.
Το 2015, όταν η κρίση οδήγησε τους Έλληνες στις κάλπες τρεις φορές (δύο για τις βουλευτικές εκλογές και μια για το δημοψήφισμα κατά της συμφωνίας με την Τρόικα), η τότε κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι προσπάθησε, εν μέρει τουλάχιστον, να παίξει έναν διαμεσολαβητικό ρόλο ανάμεσα στους άτεγκτους Γερμανούς και στους δοκιμαζόμενους Έλληνες. Από τότε, το κρίσιμο ζήτημα των μεταναστευτικών ροών οδήγησε τη Ρώμη και την Αθήνα σε σύμπλευση απόψεων: η ίδια μάστιγα έπληξε και τις δυο χώρες, απέναντι στην αδιαφορία των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης. Ολόκληρη η προεκλογική εκστρατεία στην Ιταλία στηρίχθηκε ακριβώς στο θέμα της μετανάστευσης.
Και τώρα;
Η ψήφος των Ιταλών προοιωνίζεται ως άλμα στο κενό. Την παραμονή της 4ης Μαρτίου στην Ιταλία όλες οι εικασίες για την επόμενη μέρα είναι πιθανές: όλες ήτοι καμία, διότι ουδείς γνωρίζει το αποτέλεσμα, δεδομένου ότι υπάρχουν πάρα πολλές μεταβλητές στο τραπέζι. Ο νέος ιταλικός εκλογικός νόμος πιθανότατα δεν θα δώσει μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία για τον σχηματισμό κυβέρνησης (απαιτείται ένα ελάχιστο όριο 40%, υπερβολικά υψηλό, με πάρα πολλά κόμματα ή συνασπισμούς στην κούρσα της διεκδίκησης).
Ο μοναδικός συνασπισμός που, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, θα μπορούσε να το πλησιάσει είναι αυτός της κεντροδεξιάς με επικεφαλής τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ναι πάλι αυτός, και τον Ματέο Σαβίνι, μια ακόμη πιο ριζοσπαστική εκδοχή του «παλιού» Ουμπέρτο Μπόσι, ιδρυτή της Λέγκας του Βορρά. Ο δε Αντόνιο Ταγιάνι, πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, ακραιφνής μπερλουσκονικός, ο οποίος εργάστηκε όλο τον τελευταίο χρόνο για να «συμφιλιώσει» τον Μπερλουσκόνι με τη Μέρκελ, θα μπορούσε να είναι ο πρωθυπουργός αυτής της κυβέρνησης. Χαίρει μέγιστης εκτίμησης και από το περιβάλλον της Προεδρίας της Δημοκρατίας.
Η κεντροαριστερά είναι σε πτωτική πορεία: κανείς δεν πιστεύει ότι νικητής θα είναι ο συνασπισμός του οποίου ηγούνται ο νυν πρωθυπουργός Πάολο Τζεντιλόνι και ο Ματέο Ρέντσι. Και δεν υπάρχει και μια αριστερά η οποία να είναι σε θέση να διεκδικήσει την πρώτη θέση.
Μετά υπάρχει το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, νέο κίνημα, το οποίο ενισχύθηκε από τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, και ιδρύθηκε το 2007 από τον κωμικό Μπέπε Γκρίλο με την «ημέρα άντε γαμ…», δηλαδή «την ημέρα άντε γαμήσου» (Vaffanculo-Day), πιστεύω ότι όλοι στην Ελλάδα καταλαβαίνουν τι σημαίνει. Επρόκειτο αρχικά για μια διαμαρτυρία κατά του ευρώ και κατά της ΕΕ, ωστόσ τώρα το Κίνημα των Πέντε Αστέρων έχει ρίξει τους τόνους με τις Βρυξέλλες. Ο νεαρός ηγέτης του, ο Λουίτζι Ντι Μάγιο επισκέφθηκε τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να τις καθησυχάσει. Οι δημοσκοπήσεις τους δίνουν γύρω στο 28%: απέχουν κι αυτοί από το ελάχιστο όριο για να κερδίσουν την κυβερνητική πλειοψηφία.
Κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού, λοιπόν, και στην Ιταλία, Δημοκρατικό Κόμμα - Φόρτσα Ιτάλια; Δεν αποκλείεται μια τέτοια υπόθεση, αλλά δεν είναι τόσο εύκολο να υλοποιηθεί: Η Ρώμη δεν είναι Βερολίνο, εδώ το χάος, αν προκύψει, θα είναι ένα ισχυρό πλήγμα. Η προεκλογική εκστρατεία σημαδεύτηκε από οδομαχίες μεταξύ φασιστικών και αντιφασιστικών ομάδων, δεδομένου ότι μεταξύ των πολλών κομμάτων που συμμετείχαν στην εκλογική κούρσα υπάρχουν και δύο μικροί σχηματισμοί, Κάζα Πάουντ και Φόρτσα Νουόβα, που δηλώνουν κληρονόμοι του φασισμού: στην Ιταλία δεν μας λείπει τίποτα, όταν πρόκειται να ξαναβγάλουμε από το χρονοντούλαπο της ιστορίας τα φαντάσματα του παρελθόντος, σε μια μάταιη αναζήτηση λύσεων για το παρόν. Μάλλον δεν θα καταφέρουν να πιάσουν το κατώτατο όριο που απαιτείται για την είσοδό τους στο Κοινοβούλιο (το 3%), αλλά η παρουσία τους στο κοινωνικό πεδίο προκαλεί συναγερμό.
Θα είναι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα που θα διαχειριστεί τη δύσκολη μετάβαση στην μετεκλογική φάση. Και θα το κάνει σίγουρα στο όνομα του ευρωπαϊσμού. Τι σημαίνει, όμως, αυτό; Εξαρτάται από τον αριθμό των ψήφων που θα προκύψει από τις κάλπες. Η Ιταλία θα μπορούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα να έχει μια «μη επιχειρησιακή κυβέρνηση», όπως παραδέχθηκε ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλόντ Γιούνκερ, διαπράττοντας μια γκάφα, η οποία όμως κρύβει ένα μέρος αλήθειας.
Εάν έτσι έχουν τα πράγματα, η Ρώμη δεν θα έχει μια σταθερή θέση στο τραπέζι της ευρωπαϊκής μεταρρύθμισης που ήδη έχουν «στρώσει» η Γαλλία και η Γερμανία. Αλλά ακόμη και αν ο μεγάλος συνασπισμός στη Γερμανία αποτύχει, λόγω της πιθανής απόρριψής του από τα μέλη του SPD, τότε είναι βέβαιο ότι θα ανοίξει μια περίοδος βαθιάς αστάθειας στην Ευρώπη. Τις συνέπειες, φυσικά, θα κληθεί να πληρώσει ολόκληρη η γηραιά ήπειρος, κυρίως όμως, οι χώρες του Νότου, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, που αποτελούν τον εξωτερικό και πλέον αδύναμο κρίκο της, και οι οποίες βιώνουν την μεγαλύτερη τραγωδία της εποχής μας: τους νεκρούς στη Μεσόγειο, και τις μεταναστευτικές ροές από την Αφρική.