Tι συμβαίνει στο σώμα μας όταν έχουμε γρίπη και πώς να προστατευτούμε

Ο χειμώνας έρχεται, το ίδιο και η γρίπη. Τα τελευταία χρόνια όλοι έχουμε καταλάβει ότι η γρίπη είναι ένα από τα συχνότερα -και σε κάποιες περιπτώσεις σοβαρά- λοιμώδη νοσήματα. Στην Ελλάδα, το χειμώνα του 2019, 374 άτομα ασθένησαν από γρίπη πολύ βαριά και χρειάσθηκαν νοσηλεία στην εντατική, ενώ 154 κατέληξαν.

Ακολουθούν όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τη γρίπη:

Η γρίπη πρέπει να βρει τρόπο να εισέλθει στο οργανισμό

Η γρίπη εισέρχεται στον οργανισμό μας είτε μέσω του στόματος είτε της μύτης. Όχι τόσο συνηθισμένα σημεία εισόδου του ιού της γρίπης στον οργανισμό είναι τα μάτια και τα αυτιά. Ο ιός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω του βήχα, του φταρνίσματος, της βλέννας ή του σάλιου. Μπορεί να εισέλθει στον οργανισμό άμεσα, αν για παράδειγμα έρθουμε σε επαφή με τον άνθρωπο που νοσεί, είτε φιλώντας τον ή με το να φτερνιστεί αυτός επάνω μας, αλλά και έμμεσα, χρησιμοποιώντας για παράδειγμα μια πετσέτα αμέσως μετά από έναν ασθενή, ή ακουμπώντας το πρόσωπό μας χωρίς να έχουμε πλύνει τα χέρια μας μετά από την επαφή μας με τον νοσούντα.

Διαβάστε σχετικά: Ο σωστός τρόπος να πλένετε τα χέρια σας: Τα έξι «βήματα» για να σκοτώνετε τα περισσότερα βακτηρίδια

Πόσο ζουν οι ιοί στο περιβάλλον

Μελέτη επιστημόνων του πανεπιστημίου του Μπρίστολ έδειξε ότι με το φτάρνισμα ή το βήχα, απελευθερώνουμε στον αέρα περίπου 100.000 παθογόνους μικροοργανισμούς, οι οποίοι εκτοξεύονται με ταχύτητα έως και 160 χιλιόμετρα την ώρα. Αυτοί οι μικροοργανισμοί μπορούν να παραμείνουν στον αέρα για διάφορα χρονικά διαστήματα, δηλαδή από μερικά δευτερόλεπτα μέχρι και ημέρες. Αυτοί συνήθως καταλήγουν σε διάφορες επιφάνειες, τις οποίες μπορεί να μολύνουν. Οι ιοί της γρίπης για παράδειγμα αιωρούνται με τα σταγονίδια στον αέρα για αρκετές ώρες προτού καταλήξουν στις επιφάνειες. Στις σκληρές επιφάνειες επιβιώνουν για 24 ώρες, στα χαρτομάντιλα για 15 λεπτά και στα χέρια έως 5 λεπτά. Επίσης, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι όσο χαμηλότερη είναι η θερμοκρασία του περιβάλλοντος, τόσο περισσότερο επιβιώνουν στον αέρα.

Δεν θα έχετε συμπτώματα αμέσως

Εάν ο ιός εισέλθει στον οργανισμό, δεν θα οδηγήσει αμέσως σε συμπτώματα. Η περίοδος επώασης μέχρι την εμφάνιση συμπτωμάτων είναι από ώρες έως τέσσερις ημέρες περίπου. Ο μέσος όρος είναι δύο ημέρες. Αυτό το διάστημα, ωστόσο, παρόλο που δεν ξέρουμε ότι ο ιός είναι στον οργανισμό μας (μιας και δεν έχουμε συμπτώματα), τον μεταδίδουμε σε άλλους. Επίσης, ο ιός μπορεί να μεταδοθεί -σπάνια- κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ημερών μετά τη λήξη των συμπτωμάτων.

Μόλις εγκατασταθεί, στοχεύει στα κύτταρα

Ο ιός πάει στα επιθηλιακά κύτταρα του αναπνευστικού συστήματος και μέσω της κυτταροτοξικής βλάβης ή νέκρωσης προκαλεί φλεγμονώδη αντίδραση. Όλα αυτά γίνονται με τη βοήθεια της αιμοσυγκολλητίνης (Hemagglutinin στα αγγλικά από όπου προέρχεται το Η για στελέχη της γρίπης όπως ο H1N1). Η αιμοσυγκολλητίνη είναι μια πρωτεΐνη που σκεπάζει εξωτερικά τον ιό της γρίπης, τον βοηθά να κολλήσει στο κύτταρο και να εισέλθει σε αυτό. Έτσι, το κύτταρο θα στείλει σήμα στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Ορισμένα συμπτώματα οφείλονται στην αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος

Τα συχνότερα συμπτώματα είναι πυρετός, βήχας, ρινική συμφόρηση, κακουχία, ανορεξία και μυϊκοί πόνοι. Ο πυρετός, οι μυϊκοί πόνοι και το άλγος δεν προκαλούνται από τον ιό αλλά από ορισμένες χημικές ουσίες που εκκρίνονται από το ανοσοποιητικό σύστημα στην προσπάθειά του να καταπολεμήσει τον ιό. Ουσιαστικά, στο σώμα μας διεξάγεται ένα πεδίο μάχης και τα συμπτώματα που έχουμε είναι το αποτέλεσμα αυτής της μάχης μεταξύ του ιού και του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Πάντως, κάποιος μπορεί να έχει προσβληθεί από τον ιό αλλά να μην εμφανίσει καθόλου συμπτώματα. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι το ανοσοποιητικό σύστημα δεν λειτουργεί.

Η μέση διάρκεια ζωής του ιού είναι μια εβδομάδα

Η τυπική γρίπη σε έναν υγιή άνθρωπο συνήθως δεν απαιτεί θεραπεία. Ορισμένες, ωστόσο, ομάδες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών. Αυτές είναι μεταξύ άλλων οι έγκυες γυναίκες, ασθενείς με ορισμένες χρόνιες παθήσεις, παιδιά κάτω των 12 μηνών ή ενήλικες άνω των 65 ετών. Άτομα που ανήκουν σε ειδικούς πληθυσμούς, όπως οι παραπάνω, είναι σημαντικό να κλείνουν ραντεβού με γιατρό μόλις εμφανίσουν συμπτώματα της γρίπης (ο γιατρός θα μπορέσει να τους συνταγογραφήσει αντιϊκά φάρμακα, τα οποία θα μειώσουν τη διάρκεια και τη σοβαρότητα της ασθένειας) ή να ξεκουράζονται, πίνοντας υγρά και παρακολουθώντας ανά τακτά διαστήματα την πορεία των συμπτωμάτων τους.

Πώς να προφυλάξετε τον οργανισμό σας

Δεδομένου ότι το εμβόλιο της γρίπης μειώνει το κίνδυνο μόνο κατά 60% (στοιχεία του Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ), ενώ δεν καλύπτει πάντα τα στελέχη της γρίπης που είναι ενεργά κάθε χρονιά, είναι σημαντικό να ακολουθούμε κάποιες βασικές πρακτικές για να μειώσουμε τον κίνδυνο μόλυνσης. Το κλειδί είναι να κρατάμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα δυνατό για να μειώσουμε όσο μπορούμε τις πιθανότητες να εισέλθει ο ιός στον οργανισμό μας. Ειδικότερα, θα πρέπει να:

• Πλένουμε τα χέρια μας κάθε φορά που ακουμπάμε μια επιφάνεια που έχουν αγγίξει πολλοί άνθρωποι. Εάν δεν έχουμε πρόσβαση σε νερό, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κάποιο αντισηπτικό.
• Μην αγγίζουμε το πρόσωπό μας αν δεν έχουμε πλύνει προηγουμένως τα χέρια μας.
• Σημαντική είναι και η βιταμίνη D, αφού έχει αποδειχθεί ότι βοηθάμεταξύ άλλων στη μείωση των φλεγμονών, στην καλή ρύθμιση και ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην ανάπτυξη των κυττάρων. Αν έχουμε έλλειψη συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας για να μας χορηγήσει κάποιο συμπλήρωμα διατροφής.
• Παίρνουμε 1000 mg βιταμίνης C ή να τρώμε τουλάχιστον ένα πορτοκάλι ημερησίως.
• Αποφεύγουμε τους πολυσύχναστους χώρους με καπνό, ιδιαίτερα κατά την περίοδο που η γρίπη είναι σε έξαρση.
• Τρώμε υγιεινά και να δεν επιβαρύνουμε το σώμα μας με junk food, για να έχουμε ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα.