Η τουρκική εθνοσυνέλευση έδωσε την έγκρισή της για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, βγάζοντας ένα σημαντικό εμπόδιο σε μια πορεία που άρχισε πριν περίπου δύο χρόνια: Όλες οι χώρες-μέλη πρέπει να δώσουν έγκριση για να προχωρήσει η διαδικασία, και πλέον το μόνο μέλος που δεν το έχει κάνει είναι η Ουγγαρία.
Γιατί η Σουηδία θέλει να μπει στο ΝΑΤΟ
Η Σουηδία έχει μείνει εκτός στρατιωτικών συμμαχιών για πάνω από 200 χρόνια και για πολύ καιρό δεν επιζητούσε να μπει στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 εγκατέλειψε τη μακροχρόνια πολιτική «μη ευθυγράμμισης» σχεδόν εν μία νυκτί και αποφάσισε να αιτηθεί την ένταξή της στη Συμμαχία, μαζί με τη γειτονική Φινλανδία.
Τόσο η Σουηδία όσο και η Φινλανδία είχαν ήδη αναπτύξει ισχυρούς δεσμούς με το ΝΑΤΟ από την εποχή αμέσως μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ωστόσο η κοινή γνώμη παρέμενε σταθερά εναντίον της πλήρους ένταξης, μέχρι τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η μη ευθυγράμμιση είχε θεωρηθεί ως ο καλύτερος τρόπος για την αποφυγή εντάσεων με τη Ρωσία, ωστόσο η ρωσική επιθετικότητα άλλαξε δραματικά την κατάσταση και στις δύο χώρες, δείχνοντας μεγάλη άνοδο της στήριξης προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Πολιτικά κόμματα στη Φινλανδία και στη Σουηδία αποφάσισαν πως χρειάζονταν τις εγγυήσεις ασφαλείας που συνοδεύουν την πλήρη ένταξη στην υπό αμερικανική ηγεσία Συμμαχία.
Γιατί η διαδικασία κρατά τόσο πολύ
Ενώ η Φινλανδία έγινε το 31ο μέλος του ΝΑΤΟ τον περσινό Απρίλιο, η αίτηση της Σουηδίας έβρισκε μπροστά της εμπόδια: Την Τουρκία και την Ουγγαρία.
Για να επιτρέψει την ένταξη της Σουηδίας ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρουσίασε μια σειρά από όρους, μεταξύ των οποίων η σκληρότερη στάση απέναντι σε οργανώσεις που η Τουρκία θεωρεί πως απειλούν την ασφάλειά της, όπως Κούρδοι μαχητές και μέλη του δικτύου που κατηγορεί για το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.
Αν και η σουηδική κυβέρνηση προσπάθησε να εξευμενίσει τον Ερντογάν με την άρση ενός εμπάργκο όπλων στην Τουρκία και την υπόσχεση πως θα συνεργαζόταν κατά της τρομοκρατίας, διαδηλώσεις στη Σουηδία από υποστηρικτές του κουρδικού ΡΚΚ και από ακτιβιστές κατά του Ισλάμ που έκαψαν το Κοράνι δυσκόλεψαν την κατάσταση.
Η πίεση από τις ΗΠΑ και άλλους συμμάχους στο ΝΑΤΟ προς την Τουρκία για άρση των ενστάσεών της δεν φαινόταν να φέρνει και πολλά αποτελέσματα μέχρι που ο Ερντογάν είπε σε σύνοδο του ΝΑΤΟ πέρυσι πως θα έστελνε τα σχετικά έγραφα στην εθνοσυνέλευση για έγκριση. Ωστόσο το ζήτημα είχε «βαλτώσει» στο κοινοβούλιο μέχρι που οι βουλευτές εν τέλει ψήφισαν την Τρίτη και επικύρωσαν το πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας με 287 ψήφους έναντι 55.
Η στάση της Ουγγαρίας
Η Ουγγαρία είναι το τελευταίο «εμπόδιο» που απομένει για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Αρχικά δεν έδινε ξεκάθαρο λόγο για τις καθυστερήσεις της και ο πρωθυπουργός της, Βίκτορ Όρμπαν, επέμενε πως η χώρα του δεν θα γινόταν η τελευταία που θα έδινε την έγκρισή της. Ωστόσο οι τόνοι προς τη Στοκχόλμη σκλήρυναν πέρυσι, με την Ουγγαρία να κατηγορεί Σουηδούς πολιτικούς για «κατάφωρα ψέματα» ως προς την κατάσταση της δημοκρατίας της Ουγγαρίας.
Ο Όρμπαν, που δεν έχει ακολουθήσει τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ, υιοθετώντας μια φιλική προς το Κρεμλίνο στάση ως προς την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, δήλωσε την Τετάρτη στον γενικό γραμματέα της Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ, τη «στήριξή» του για την ένταξη της Σουηδίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Ορμπαν κάλεσε την Τρίτη τον Σουηδό ομόλογό του, Ουλφ Κρίστερσον, στη Βουδαπέστη για διαπραγματεύσεις προκειμένου να προσπαθήσουν να άρουν τα τελευταία εμπόδια για την ένταξη της σκανδιναβικής χώρας.
«Είπα ξανά (στον Στόλτενμπεργκ) ότι η ουγγρική κυβέρνηση στηρίζει τη σουηδική υποψηφιότητα», ανέφερε με ανάρτησή ο Ούγγρος πρωθυπουργός στο Twitter, προσθέτοντας ότι «θα συνεχίσει να ζητά από το Κοινοβούλιο να ολοκληρώσει την επικύρωση της σουηδικής ένταξης με την πρώτη ευκαιρία».
«Είχα μια καλή τηλεφωνική επικοινωνία με τον Βίκτορ Ορμπαν», τόνισε από την πλευρά του ο Στόλτενμπεργκ, χαιρετίζοντας τη «σαφή υποστήριξη» του Ούγγρου πρωθυπουργού στο θέμα αυτό. «Ανυπομονώ να πραγματοποιηθεί η επικύρωση μόλις το Κοινοβούλιο ξαναρχίσει τις εργασίες του».
Αν δεν συγκληθεί έκτακτη συνεδρίαση του κοινοβουλίου της Ουγγαρίας για να συζητήσει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, η επόμενη συνεδρίαση αναμένεται στις 26 Φεβρουαρίου.
Τι θα φέρει στη Συμμαχία η Σουηδία
Με την ένταξη της Σουηδίας, η Βαλτική θα είναι περιτριγυρισμένη από χώρες του ΝΑΤΟ, ενισχύοντας τη Συμμαχία σε αυτή τη στρατηγικής σημασίας περιοχή. Η Βαλτική είναι το ναυτικό σημείο πρόσβασης της Ρωσίας στην Αγία Πετρούπολη και τον θύλακα του Καλίνινγκραντ.
Οι σουηδικές ένοπλες δυνάμεις, αν και έχουν μειωθεί σημαντικά από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, εκλαμβάνονται ευρέως ως πιθανή ενίσχυση της συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Η Σουηδία έχει μια σύγχρονη πολεμική αεροπορία και ναυτικό και έχει δεσμευτεί για την αύξηση των αμυντικών δαπανών ώστε να πιάσει τον στόχο του ΝΑΤΟ για 2% του ΑΕΠ. Επίσης, όπως και οι Φινλανδοί, οι Σουηδοί συμμετέχουν εδώ και χρόνια σε κοινές ασκήσεις με το ΝΑΤΟ.
Πώς αντέδρασε η Ρωσία
Η Μόσχα αντέδρασε αρνητικά στην απόφαση της Σουηδίας και της Φινλανδίας για εγκατάλειψη της «μη ευθυγράμμισης», και την ένταξη στο ΝΑΤΟ, και προειδοποίησε για απροσδιόριστα «αντίμετρα».
Η Ρωσία είπε πως η κίνηση επηρεάζει δυσμενώς την κατάσταση ασφαλείας στη βόρεια Ευρώπη, για την οποία υποστήριξε ότι «στο παρελθόν ήταν μια από τις πιο σταθερές περιοχές του κόσμου».
Η υπηρεσία ασφαλείας της Φινλανδίας είπε τον Οκτώβριο πως οι σχέσεις της χώρας με τη Ρωσία είχαν επιδεινωθεί σημαντικά και ότι η Μόσχα τώρα θεωρεί τη γειτονική της χώρα ως εχθρική. Τόσο η Σουηδία όσο και η Φινλανδία έχουν προειδοποιήσει για αυξημένο κίνδυνο ρωσικών παρεμβάσεων και υβριδικών επιθέσεων.
(Με πληροφορίες από Associated Press)