Θεωρούνται (δικαίως) από τους κορυφαίους θηρευτές που υπάρχουν στον πλανήτη μας: Οι καρχαρίες κολυμπούν στα νερά της Γης εδώ και πάνω από 400 εκατομμύρια χρόνια, και σήμερα υπάρχουν στα 500 γνωστά είδη. Μπορεί να είναι μεγάλου μεγέθους, ή «τσέπης», ωστόσο ο πιο γνωστός «πρωταγωνιστής» μεταξύ τους είναι ο μεγάλος λευκός (Carcharodon carcharias), ο οποίος είναι για τους περισσότερους ένα τρομακτικό, επιθετικό πλάσμα.
Δεδομένης αυτής της φήμης, το Live Science θέτει ένα υποθετικό ερώτημα: Τι θα συνέβαινε εάν οι καρχαρίες εξαφανίζονταν από τους ωκεανούς;
Οι καρχαρίες συναντώνται σε οικοσυστήματα ανά τον κόσμο, από τον ανοιχτό ωκεανό μέχρι τα νερά της Αρκτικής, τροπικά ύδατα κ.α. Ανεξαρτήτως του πού ζουν, είναι πάντα θηρευτές, και ως εκ τούτου σημαντικοί για την «υγεία» των βιοτόπων τους, τονίζει στο Live Science η Τζένι Μπορτολούτσι, υποψήφια διδάκτορας στο Τμήμα Ζωολογίας του Trinity College Dublin στην Ιρλανδία.
Οι καρχαρίες τρώνε τα πιο αδύναμα και άρρωστα ψάρια, διασφαλίζοντας πως οι πληθυσμοί παραμένουν υγιείς και σε μέγεθος που αντέχουν οι βιότοποί τους. Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις βοηθούν μέσω της παρουσίας τους και μόνο, πχ τρομάζοντας και απομακρύνοντας άλλα είδη και επιτρέποντας πχ σε είδη βλάστησης να ευημερούν. Ακόμη, συμβάλλουν στη ρύθμιση της παραγωγής οξυγόνου στον ωκεανό, κυνηγώντας ψάρια που τρέφονται με πλαγκτόν, όπως σημείωσε η Βικτώρια Βάσκεζ, υποψήφια διδάκτορας στα Moss Landing Marine Laboratories στην Καλιφόρνια. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι είναι άλλος ένας τομέας όπου βοηθούν.
«Αν εξαφανιστούν οι καρχαρίες, οι πληθυσμοί των μικρών ψαριών εκτινάσσονται, επειδή τίποτα δεν τα τρώει» είπε στο Live Science o Τόμπι Ντέιλι- Ένγκελ, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Θαλάσσιων Επιστημών και διευθυντής του Shark Conservation Lab στο Florida Tech. «Σύντομα, η τροφή τους- το πλαγκτόν, οι μικροοργανισμοί, μικρές γαρίδες- όλα αυτά χάνονται, οπότε όλα τα μικρά ψάρια λιμοκτονούν στο τέλος».
Όταν συμβεί αυτό, τότε οι ύφαλοι καλύπτονται από άλγη και βακτήρια, οπότε υπάρχει δυσκολία στη φωτοσύνθεση. «Ο κοραλλιογενής ύφαλος θα πεθάνει, αφήνοντας πίσω μόνο τον σκελετό του, που εν τέλει μετατρέπεται σε ασβεστόλιθο» σημείωσε ο Ντέιλι Ένγκελ. «Μετά έρχονται ζώα όπως αστερίες και αχινοί...Οπότε αντί για μια σειρά διαφορετικών ειδών....έχουμε έναν ύφαλο με πέντε ή τέσσερα είδη το πολύ. Αυτός ο ύφαλος είναι νεκρός».
Επίσης, οι καρχαρίες έχουν και έναν άλλο σημαντικό ρόλο- αυτόν της... πηγής τροφής για άλλους θηρευτές: Νεκροί μεγάλοι λευκοί που έχουν ξεβραστεί στη Νότια Αφρική χωρίς τα συκώτια τους θεωρείται πως ήταν θύματα φαλαινών όρκα, ενώ πρόσφατα τον γύρο του Διαδικτύου έκανε βίντεο με ένα ψάρι να καταπίνει ολόκληρο καρχαρία. Ακόμα και χταπόδια έχουν θεαθεί να επιτίθενται σε καρχαρίες. Καρχαρίες που μεταναστεύουν επίσης παρέχουν τροφή σε οργανισμούς σε διάφορες περιοχές του ωκεανού, υπό τη μορφή των περιττωμάτων τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Σμιθσόνιαν, μεγάλο ποσοστό του συνόλου των ειδών καρχαριών κινδυνεύει με εξαφάνιση, καθώς οι αριθμοί τους δεν αναπληρώνονται αρκετά γρήγορα (κάνουν λίγα μικρά, τα οποία μεγαλώνουν αργά) ώστε να καλύψουν τις απώλειες από την αλιεία. Κάποιοι πληθυσμοί έχουν μειωθεί μέχρι και 90%, λόγω της υπερεκμετάλλευσης κάποιων βιοτόπων.
Οι επιπτώσεις από την εξαφάνισή τους θα είναι καταστροφικές και για τους ανθρώπους: «Τα αλιευτικά πεδία μπορεί να καταρρεύσουν...και δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί που βασίζονται στους καρχαρίες για να προσελκύσουν τουρίστες θα υποφέρουν επίσης» είπε η Μπορτολούτσι. «Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως όσο χρειάζονται καρχαρίες οι ωκεανοί μας, τόσο τους χρειαζόμαστε και εμείς».