Ήταν προς τα τέλη Αυγούστου, στην αίθουσα του Τζάκσον Χολ του Ουαϊόμινγκ, όπου έλαβε μέρος η ετήσια διήμερη συνάντηση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Κάνσας Σίτι και που η Κριστίν Λαγκάρτν, πρόεδρος της ΕΚΤ, προέβη σε μια σημαντική πρόβλεψη για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας και του δολαρίου.
Όπως εμφατικά ανέφερε: «Υπάρχουν εύλογα σενάρια όπου θα μπορούσαμε να δούμε μια θεμελιώδη αλλαγή στη φύση των παγκόσμιων οικονομικών αλληλεπιδράσεων».
Οι τρόποι που από καιρό καθοδηγούσαν την τεχνοκρατική διαχείριση της παγκόσμιας τάξης κατέρρευσαν. Ο κόσμος, είπε, θα μπορούσε σύντομα να εισέλθει σε μια «νέα εποχή» στην οποία «οι κανονικότητες του παρελθόντος μπορεί να μην αποτελούν πλέον καλό οδηγό για το πώς λειτουργεί η οικονομία».
Η προειδοποίηση στο Τζάκσον Χολ δεν ήταν καν η πρώτη που η Λαγκάρντ εξέφρασε δημόσια για τη μοίρα της διεθνούς τάξης των ελεύθερων αγορών, την κυριαρχία του δολαρίου και την παγκοσμιοποίηση που συνέβαλε στη δημιουργία της.
Μόλις τον Απρίλιο, ήταν η πρώτη μεγάλη δυτική κεντρική τραπεζίτης που εξέφρασε ρητές ανησυχίες για την ευθραυστότητα του δολαρίου, του οποίου η διεθνής κυριαρχία όπως εμφατικά ανέφερε, «δεν πρέπει πλέον να θεωρείται δεδομένη».
Και φυσικά η Κριστίν γνωρίζει πολλά περισσότερα για να προβεί σε τέτοιου είδους δηλώσεις.
Δηλώσεις από μια κυρία που είναι πολύ προσεκτική σε αυτά που θα πει και θα εκφράσει, επειδή γνωρίζει πολύ καλά πως κάθε της δήλωση επηρεάζει σημαντικά την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, αποτελούν στοιχείο μελέτης και προβληματισμού.
Είναι αλήθεια πως η πανδημία υπογράμμισε τα τρωτά σημεία των αλυσίδων εφοδιασμού στις οποίες στηριζόταν το μοντέλο της οικονομικής παγκοσμιοποίησης, ενώ οι οικονομικές και ενεργειακές επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία έχουν επισημάνει τους πρόσθετους κινδύνους σε ένα τέτοιο σύστημα.
Η παγκοσμιοποίηση περνά κρίση ωστόσο η παγκόσμια βιομηχανία και το εμπόριο θα συνεχιστούν. Όμως το νέο γεωπολιτικό περιβάλλον θα επηρεάσει τη μελλοντική λήψη εταιρικών αποφάσεων. Η εξοικονόμηση κόστους θα εξεταστεί πιο προσεκτικά έναντι του κινδύνου και του ρίσκο.
Η αποπαγκοσμιοποίηση σημαίνει αυξημένες τιμές, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, προσθέτοντας πληθωριστικές πιέσεις οι οποίες ήρθαν για να παραμείνουν.
Στα δείγματα που παράγει η κρίση του μοντέλου αυτού πρέπει να προστεθεί η μετατόπιση μεγάλων κεφαλαίων προς τις αμυντικές δαπάνες, η κλιματική κρίση και κυρίως η αναδιάταξη και η τάση ομαδοποίησης, των γεωπολιτικών συμμαχιών, οι οποίες επιδρούν καθοριστικά σε αυτό που ονομάζαμε μέχρι τώρα οικονομία της μεγέθυνσης και της ελεύθερης διακίνησης εμπορευμάτων και πόρων.
Ποιος άλλωστε, λίγα χρόνια πριν, θα φανταζόταν πως το Μεξικό σήμερα, αποτελεί το μεγαλύτερο οικονομικό εταίρο των ΗΠΑ;
Ο κόσμος, τελικά, μετατρέπεται σε ένα επικίνδυνο μέρος παρασύροντας μαζί του τις βεβαιότητες που είχαμε μέχρι τώρα και οι αβεβαιότητες που παράγει φέρνουν σύγχυση, νευρικότητα και εντάσεις στους ανθρώπους, τις κοινωνίες και τα έθνη.