Επιστήμονες και αξιωματούχοι υγείας σε όλο τον κόσμο παρακολουθούν στενά μια υποομάδα της παραλλαγής Όμικρον που έχει βρεθεί σε τουλάχιστον 40 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αυτή η παραλλαγή του κορονοϊού, την οποία οι επιστήμονες αποκαλούν BA.2, θεωρείται ευρέως, πιο δύσκολα ανιχνεύσιμη από την αρχική έκδοση της Όμικρον, επειδή συγκεκριμένα γενετικά χαρακτηριστικά της καθιστούν κάπως πιο δύσκολη την ανίχνευση. Μερικοί επιστήμονες ανησυχούν ότι θα μπορούσε επίσης να είναι πιο μεταδοτική.
Ωστόσο ισχυρίζονται ότι υπάρχουν πολλά που ακόμα δεν γνωρίζουμε για αυτήν, συμπεριλαμβανομένου του εάν «ξεφεύγει» πιο εύκολα από τα εμβόλια ή αν προκαλεί πιο σοβαρή ασθένεια.
Πού έχει εξαπλωθεί;
Από τα μέσα Νοεμβρίου, σχεδόν σαράντα χώρες έχουν ανεβάσει σχεδόν 15.000 γενετικές αλληλουχίες BA.2 στο GISAID, μια παγκόσμια πλατφόρμα για την κοινή χρήση δεδομένων κορονοϊού. Μέχρι το πρωί της Τρίτης, 96 από αυτά τα δεδομένα αλληλουχίας προέρχονταν από τις Η.Π.Α.
«Μέχρι στιγμής, δεν έχουμε δει να αρχίσει να κερδίζει έδαφος» στις ΗΠΑ, λέει ο Δρ Ουέσλει Λονγκ, παθολόγος στο Houston Methodist στο Τέξας, ο οποίος έχει εντοπίσει τρεις περιπτώσεις BA.2.
Το μεταλλαγμένο στέλεχος εμφανίζεται πολύ πιο συχνά στην Ασία και την Ευρώπη. Στη Δανία, αποτελούσε το 45% όλων των κρουσμάτων COVID-19 στα μέσα Ιανουαρίου, ενώ βρισκόταν στο 20% δύο εβδομάδες νωρίτερα, σύμφωνα με το Statens Serum Institut, το οποίο υπάγεται στο Υπουργείο Υγείας της Δανίας.
Τι είναι γνωστό για αυτή την παραλλαγή;
Η BA.2 έχει πολλές μεταλλάξεις. Περίπου 20 από αυτές εντοπίζονται στην πρωτεΐνη ακίδας που συγκρατεί το εξωτερικό του ιού. Αλλά έχει επίσης πρόσθετες γενετικές αλλαγές που δεν εντοπίστηκαν στην αρχική έκδοση.
Δεν είναι σαφές πόσο σημαντικές είναι αυτές οι μεταλλάξεις, ειδικά σε έναν πληθυσμό που έχει έρθει σε επαφή με την πρώτη έκδοση της Όμικρον, λέει ο Δρ Τζέρεμι Λούμπαν, ιολόγος στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης.
Προς το παρόν, η αρχικές μεταλλάξεις, γνωστές ως BA.1, και BA.2 θεωρούνται υποομάδες της Όμικρον. Ωστόσο, οι ηγέτες της παγκόσμιας υγείας θα μπορούσαν να τους δώσουν το δικό τους ελληνικό γράμμα, εάν κριθεί μια παγκόσμια σημαντική «παραλλαγή ανησυχίας».
Η γρήγορη εξάπλωση της BA.2 σε ορισμένα σημεία εγείρει ανησυχίες ότι θα μπορούσε να γίνει κυρίαρχη.
«Έχουμε κάποιες ενδείξεις ότι μπορεί απλώς να είναι εξίσου μεταδοτική ή ίσως ελαφρώς πιο μεταδοτική από την αρχική Όμικρον, καθώς είναι σε θέση να την ανταγωνιστεί σε ορισμένους τομείς», λέει ο Λονγκ. «Αλλά δεν ξέρουμε γιατί συμβαίνει αυτό».
Μια αρχική ανάλυση από επιστήμονες στη Δανία δεν δείχνει διαφορές στις νοσηλείες για την BA.2 σε σύγκριση με την αρχική Όμικρον. Οι επιστήμονες εκεί εξακολουθούν να εξετάζουν τη μολυσματικότητα αυτής της μετάλλαξης και πόσο καλά λειτουργούν τα εμβόλια εναντίον της. Δεν είναι επίσης σαφές πόσο καλά θα λειτουργήσουν οι υπάρχουσες θεραπέιες εναντίον της.
Οι γιατροί επίσης δεν γνωρίζουν ακόμη με βεβαιότητα εάν κάποιος που είχε ήδη COVID-19 εξαιτίας της Όμικρον, μπορεί να αρρωστήσει ξανά από BA.2. Αλλά είναι αισιόδοξοι, ειδικά επειδή μια προηγούμενη λοίμωξη από Όμικρον μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα της νόσου εάν κάποιος προσβληθεί από BA.2 αργότερα.
Οι δύο εκδόσεις της Όμικρον έχουν αρκετά κοινά στοιχεία και έτσι είναι πιθανό η μόλυνση με το αρχικό μεταλλαγμένο στέλεχος «να μας προσφέρει προστασία έναντι του BA.2», λέει ο Δρ Ντάνιελ Κούριτζες, ειδικός σε μολυσματικές ασθένειες στο Brigham and Women’s Hospital.
Οι επιστήμονες θα διεξάγουν τεστ για να δουν εάν τα αντισώματα από μια μόλυνση με την αρχική μετάλλαξη της Όμικρον «είναι σε θέση να εξουδετερώσει το BA.2 στο εργαστήριο», λέει.
Πόσο ανησυχούν οι φορείς υγείας;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ταξινομεί συνολικά την Όμικρον στις παραλλαγές ανησυχίας, τον πιο σοβαρό χαρακτηρισμό του μεταλλάξεων του κορονοϊού, αλλά δεν ξεχωρίζει το BA.2 με δικό του χαρακτηρισμό. Δεδομένης της έξαρσής του σε ορισμένες χώρες, ο οργανισμός λέει ότι οι έρευνες για την BA.2 «θα πρέπει να τεθούν σε προτεραιότητα».
Η Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου, ωστόσο, έχει χαρακτηρίσει την BA.2 ως «παραλλαγή υπό διερεύνηση», επικαλούμενη τα αυξημένα κρούσματα που βρέθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο και διεθνώς. Ωστόσο, η αρχική έκδοση της Όμικρον παραμένει κυρίαρχη στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Γιατί είναι δύσκολο να ανιχνευτεί;
Η αρχική παραλλαγή της Όμικρον είχε συγκεκριμένα γενετικά χαρακτηριστικά που επέτρεπαν στους υγειονομικούς υπαλλήλους να την διαφοροποιήσουν γρήγορα από την Δέλτα χρησιμοποιώντας ένα συγκεκριμένο τεστ PCR εξαιτίας αυτού που είναι γνωστό ως ”αποτυχία γονιδίου στόχου S”.
Η BA.2 δεν έχει την ίδια γενετική ιδιορρυθμία. Έτσι, στα τεστ, λέει ο Λονγκ, η BA.2 μοιάζει με Δέλτα.
«Δεν είναι ότι το τεστ δεν την εντοπίζει, απλά δεν μοιάζει με την Όμικρον», λέει. «Μην έχετε την εντύπωση ότι το «stealth» σημαίνει ότι δεν μπορούμε να το εντοπίσουμε. Όλες οι δοκιμές μας με PCR μπορούν να την ανιχνεύσουν».
Τι πρέπει να κάνουμε για να προστατευτούμε;
Οι γιατροί συμβουλεύουν με τις ίδιες προφυλάξεις που παίρνουμε γενικά: Εμβολιαζόμαστε και ακολουθούμε τις οδηγίες δημόσιας υγείας σχετικά με τη χρήση μάσκας, την αποφυγή του πλήθους και την παραμονή στο σπίτι όταν είστε άρρωστοι.
«Τα εμβόλια εξακολουθούν να παρέχουν καλή άμυνα έναντι σοβαρών ασθενειών, νοσηλείας και θανάτου», λέει ο Λονγκ. «Ακόμη κι αν έχουμε κολλήσει την COVID 19 στο παρελθόν - και είχαμε μια φυσική λοίμωξη - η προστασία από το εμβόλιο εξακολουθεί να είναι ισχυρότερη, πιο μακροχρόνια και στην πραγματικότητα κάνει καλό σε άτομα που έχουν μολυνθεί στο παρελθόν».
Η τελευταία παραλλαγή είναι άλλη μια υπενθύμιση ότι η πανδημία δεν έχει τελειώσει.
«Όλοι ευχόμαστε να τελειώσει», λέει ο Λονγκ, «αλλά μέχρι να εμβολιαστεί ο κόσμος, θα κινδυνεύουμε από την εμφάνιση νέων παραλλαγών».