Πέρσι τέτοια εποχή η παρούσα στήλη ασχολήθηκε με τις σημαντικές εξελίξεις του 2017 και το τι προβλεπόταν για το 2018. Ένας χρόνος συμπληρώθηκε και βρισκόμαστε πάλι στην ανάλογη θέση. Άξονες της επισκόπησης είναι σταθερά η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα. Σημειώνουμε λοιπόν γεγονότα και καταστάσεις που σημάδεψαν το 2018 και που θα συνεχίσουν να μας απασχολούν το 2019, που βρίσκεται επί θύραις:
· Στα πιο… light, η ακυβερνησία στη Γερμανία κατά τους πρώτους μήνες του 2018, τελικά αντιμετωπίστηκε – όπως αναμενόταν από τους περισσότερους – με τον σχηματισμό ενός ακόμη μεγάλου συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών-Σοσιαλδημοκρατών. Το αρχικά διαφαινόμενο πείραμα της “Jamaica” - μια ενδεχόμενη κυβέρνηση Κεντροδεξιάς, Φιλελεύθερων και Πρασίνων - δεν ευδοκίμησε. Οι παραδοσιακές δυνάμεις κλήθηκαν ξανά να... βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά. Οι «τραυματισμένοι» εκλογικά σοσιαλδημοκράτες, παρά τις επιφυλάξεις τους, αποφάσισαν να συνδράμουν για άλλη μια φορά την Άγκελα Μέρκελ, στην τελευταία κυβερνητική θητεία της. Έτσι, η Γερμανία παρέμεινε στις γνωστές πολιτικές «ράγες» της σταθερής διακυβέρνησης, αποφεύγοντας την τελευταία στιγμή να καταστήσει εαυτήν άλλη μία πηγή αρνητικών εξελίξεων για την Ευρώπη και τον διεθνή περίγυρο.
· Στον άλλο μεγάλο παίκτη της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής, τη Γαλλία, τα πράγματα μοιάζουν αρκετά διαφορετικά. Ο πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, που εξελέγη το 2017 με ευρύτατη αποδοχή, βρίσκεται εδώ και αρκετό καιρό αντιμέτωπος με το μεγαλύτερο κύμα βίαιων διαδηλώσεων τα τελευταία 40 χρόνια. Τα λεγόμενα «κίτρινα γιλέκα» επεδίωξαν να εμφανιστούν ως δήθεν επαναστάτες, ενώ στην ουσία πρόκειται για ένα συνονθύλευμα των άκρων. Ακροδεξιά στοιχεία του κόμματος της Μαρίν Λεπέν και ακροαριστεροί αντιευρωπαϊστές του Ζαν-Λικ Μελανσόν κατόρθωσαν να βρεθούν στις ίδιες πλατείες, στα ίδια οδοφράγματα και να υιοθετήσουν τα ίδια συνθήματα. Ο Μακρόν – σε απόλυτο αιφνιδιασμό – προχώρησε στην ικανοποίηση ορισμένων αιτημάτων (λ.χ. στην αναστολή της αύξησης της τιμής των καυσίμων), ανακοινώνοντας και διάφορες εργασιακές παροχές. Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν, με μικρότερη ένταση. Μένει να φανεί το πού θα καταλήξει όλο αυτό το σκηνικό κατά το νέο έτος που έρχεται και αν θα σημάνει κάτι περισσότερο ενόψει των ευρωεκλογών του Μαΐου.
· Brexit. Όπως φαίνεται, μέχρι το τέλος της διαδρομής, δηλαδή τον Μάρτιο του 2019 – χρονικό όριο ολοκλήρωσης της διαδικασίας αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση – τα «επεισόδια» θα είναι πολλά. Οι Βρετανοί φαίνεται πως έχουν αλλάξει γνώμη για την αρχική τους δημοψηφισματική απόφαση. Όμως, το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Η Τερέζα Μέι κατέληξε σε μια συμφωνία με τους Ευρωπαίους, η οποία, σύμφωνα με την ίδια, αλλά και μάλλον κατά την κοινή λογική, δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη ή έστω λιγότερο κακή (όπως προτιμάτε). Μια συμφωνία, που διατηρεί εμπορικές σχέσεις με την Ένωση, αυστηροποιεί το καθεστώς διαμονής και εργασίας για τους Ενωσιακούς πολίτες στο Ηνωμένο Βασίλειο και για τους Βρετανούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση και επίσης κατοχυρώνει – ου μη και ενισχύει – την ευρω-βρετανική συνεργασία στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας. Η κριτική στη Μέι έφτασε στο σημείο της κοινοβουλευτικής αμφισβήτησης. Η ηγέτιδα των Συντηρητικών βγήκε αλώβητη από τη σχετική διαδικασία, κερδίζοντας έναν ακόμη χρόνο στην πρωθυπουργία. Περί της επόμενης μομφής που κατετέθη από τον Τζέρεμι Κόρμπιν και τους Εργατικούς λίγες μέρες ύστερα από την καταψήφιση της πρώτης δεν χωρά ασφαλώς σοβαρή συζήτηση... Κι έτσι, μέχρι την προσεχή άνοιξη θα δούμε με τους γνωστούς εκατέρωθεν πρωταγωνιστές την τελευταία πράξη του έργου «Το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
· Στις προκλήσεις της χρονιάς που φεύγει ήταν η προσφυγική-μεταναστευτική κρίση. Και το 2019 το θέμα αυτό θα απασχολήσει πάρα πολύ την πολιτική συζήτηση σε Ευρώπη και Ελλάδα, καθώς η πολιτική αντιμετώπισή του δεν είναι ενιαία και οι σχέσεις με την Τουρκία εξακολουθούν να είναι από μέτριες έως χείριστες.
· Στα αμιγώς καθ’ ημάς, το τοπίο μέχρι σήμερα ήταν λίγο-πολύ προδιαγεγραμμένο. Το μνημόνιο είχε ημερομηνία λήξης και έληξε. Δεν θα μπορούσε να γίνει και αλλιώς δηλαδή(!) Σημειώνονται αυτά διότι, όπως φαίνεται, οι πολιτικές «μεταφράσεις» και «αναγνώσεις» των όσων συμβαίνουν στην οικονομία της χώρας πολλές φορές μαρτυρούν την ύπαρξη σε θέσης ευθύνης ανθρώπων που έχουν πάρει.... οριστικό διαζύγιο με την αλήθεια και την κοινή λογική. Στην ουσία του πράγματος, η χώρα βρίσκεται σε ανάγκη ουσιαστικής δημοσιονομικής επιβίωσης, καθώς τα επιτόκια δανεισμού από τις αγορές είναι πολύ υψηλά, σταθερά πάνω από 4,5%. Τα ταμειακά διαθέσιμα που προέκυψαν από την πολιτική της δημιουργίας υπερπλεονάσματος δεν αποτελούν εγγύηση οικονομικής βιωσιμότητας, ούτε φυσικά και εφαλτήριο αναπτυξιακής διαδικασίας. Το 2019 είναι εκλογική χρονιά. Συνεπώς, οι γραμμές που τώρα διαβάζετε δεν μπορούν να έχουν κατακλείδα. Αυτή θα μπει από τους εκλογείς στην κάλπη, γεγονός που θα σημάνει και το τι μέλλει γενέσθαι γενικότερα.
Αυτά ήταν ορισμένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που αποτέλεσαν επίκεντρο συζήτησης της στην ελληνική, ευρωπαϊκή και διεθνή ατζέντα τη χρονιά που ολοκληρώνεται. Το 2019, αυτά και άλλα πολλά θα επηρεάσουν το γίγνεσθαι της χώρας και της ηπείρου μας. Χρόνια πολλά και καλή χρονιά σε όλους, με υγεία και τύχη!