Μια ακόμα κουβέντα για τον Μακεδονικό Ηράκλειο άθλο. Δύο πιθανότητες έχει να διευθετηθεί. Είτε από αυτήν την Κυβέρνηση, με το διπλό όνομα, είτε από μια άλλη, πάλι με διπλό όνομα! Δεν είναι η πρώτη φορά που οι πολιτικοί μας αφήνουν να χρονίσουν τα εθνικά θέματα - άσε όλα τα άλλα! - ώστε να φτάνουν σε λύσεις ύστατης ανάγκης. Το ίδιο έγινε με το Κυπριακό. Το ίδιο έγινε με το Μνημονιακό. Χαμένοι κόποι, χαμένοι χρόνοι και βασανισμένοι προϋπολογισμοί.
Χάρη στην ανταρσία του Βενιζέλου το 1916 - αν όχι νωρίτερα - και στην ήττα δύο τουλάχιστον εχθρικών γειτόνων μας, βρεθήκαμε ως δια μαγείας με την Μακεδονία και την Θράκη ενσωματωμένες στον ελληνικό κορμό. Δύο περιοχές παραδοσιακά ελληνικές, στις οποίες ίσως δεν είναι σίγουρο ότι οι κάτοικοι ήταν τότε στην πλειοψηφία τους Έλληνες.
Αν η ιστορική γλώσσα είναι στοιχείο ισχυρότερο της ταυτότητας ενός λαού από την γεωγραφική ιστορία του, θα πρέπει να απαιτήσουμε την Νότια Ιταλία (γνωστή και ως ”Μεγάλη Ελλάς” στην αρχαιότητα), την Σικελία, τα παράλια της Μικράς Ασίας (Ιωνικά, Αιολικά, Δωρικά) και όλα σχεδόν τα παράλια του Εύξεινου Πόντου. Είναι αποδεδειγμένο ότι μόνο με πόλεμο μπορεί κανείς να αποκτήσει αυτά που κάποτε του ανήκαν. Οι Έλληνες έχουν βέβαια ένα επί πλέον δικαίωμα να επανέλθουν στα αρχαία τους σύνορα χάρη σε μια πολιτιστική κληρονομιά μοναδική. Ελπίζω τα παιδιά μας να μην γνωρίσουν έναν καινούριο πόλεμο, για κανείς δεν ξέρει τι θα φέρει. Στους πολέμους ευνοούνται οι παντοδύναμοι. Τον περασμένο αιώνα, η Ελλάδα βρέθηκε 2 φορές με τους νικητές. Χάρη στον Βενιζέλο, στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και στον Μουσολίνι, στον Δεύτερο, που αν δεν μας είχε επιτεθεί θα είχαμε μάλλον βρεθεί με τους ηττημένους! Το σημερινό πάντως ΝΑΤΟ μάς έχει πριν από πολλού εγκαταλείψει. Αγκαλιάζει τις καινούριες χώρες, όπως η Ουκρανία και η FYROM που του δίνουν γη να εγκαταστήσει τους πυραύλους του.
Δεν νομίζω ότι τα κόμματα, τα μίντια, η κοινή γνώμη έχουν ολοκληρωμένη εικόνα των παραμέτρων σε εθνικά θέματα όπως σήμερα το Μακεδονικό. Οι ιστορικοί, οι υπεύθυνοι πολιτικοί και φυσικά οι αναλυτές είναι υποχρεωμένοι να καθοδηγούν όσους δεν την έχουν.
Το Μακεδονικό υπάρχει από τότε που Σλαβικές φυλές εισέβαλαν στα Βαλκάνια, χίλια χρόνια περίπου μετά την κατάληψη της Νοτίου Παιονίας, το 354 π.Χ. (αλλού αναφέρεται 358 π.Χ.) από τον Μακεδόνα Φίλιππο Β′ ο οποίος λέγεται ότι την ονόμασε Μακεδονική Παιονία.* H λέξη Μακεδόνες ήταν ένα επίθετο που προήλθε από κάποια αρχαιότερη γλώσσα της περιοχής που πιστεύεται ότι σημαίνει ”Ψηλός” ἠ ”Σωματώδης”. Και ίσως είναι η αιτία που ο Φίλιππος διαλαλούσε ότι ήταν απόγονος του Ηρακλή. Και ήταν ο λόγος που ονόμασε την ακριτική πόλη που έχτισε εκεί Ηρακλεία. Στο χριστιανικό Βυζάντιο θα μετονομαστεί σε Μοναστήρι. Όταν εισβάλουν οι Σλάβοι, θα την μετονομάσουν σε Μπιτόλια. Και όλα τα άλλα ονόματα πόλεων θα εκσλαβιστούν. Το Αστραίον θα γίνει Στρόμνιτσα, η Αντιγόνεια θα γίνει Νεγκοτίνο και οι Σκοποί, φυσικά, θα γίνουν… Σκόπια!
Η Νοτιότερη της Νοτιοσλαβίας (δηλαδή της Γιουγκοσλαβίας) περιοχή απέκτησε και επισήμως την ονομασία Μακεντόνια το 1945, σαν τμήμα της Γιουγκοσλαβίας του Τίτο. Το Μακεδονικό ως πρόβλημα έχει τις ρίζες του στον Ελληνικό Εμφύλιο, κυρίως το 1949 όταν οι μισοί σχεδόν μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού ήταν Σλαβομακεδόνες. Και φυσικά το πρόβλημα θα γίνει οξύτερο όταν διαλύεται η Γιουγκοσλαβία και η FYROM αποκτά την ανεξαρτησία της, το 1991.
Είναι ακριβώς η χρονιά που εκλέγομαι Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Παρισίων. Στην Ελλάδα έχουν εξαφθεί τα πνεύματα από την νέα χώρα με το όνομα ”Μακεδονία” και ο γνωστός και μη εξαιρετέος Ντελόρ προτείνει να γίνει αποδεκτή στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα η ”Μακεδονία”. Με το όνομα αυτό! Πρωθυπουργός είναι ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο οποίος - υπενθυμίζω για την Ιστορία - θεωρώντας ίσως ότι η θέση μου θα προβλέπει γνωριμίες στην Γαλλική Κυβέρνηση, μου ζητάει να την ενημερώσω για την Ελληνική θέση (που είναι ”όχι με το ελληνικό όνομα Μακεδονία”). Η Αλσατία και η Λωρραίνη είναι δύο Γαλλικές ”Μακεδονίες” που με κάθε καινούριο πόλεμο περνούν από την Γαλλία στη Γερμανία και τ′ ανάπαλιν. Εξηγώ λοιπόν στον Πρόεδρο Μιτεράν ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει με το όνομα ”Μακεδονία”. Και τι θα έλεγε αν η Αλσατία θα είχε ξαφνικά σύνορα με ένα κράτος που θα ονομάζονταν ”Αλσατία”. Μερικά ακόμα επιχειρήματα έπεισαν φαίνεται τον Μιτεράν να πείσει τον Ντελόρ να μαζέψει τις προτάσεις του. 0 Πρωθυπουργός αποδέχεται την πρότασή μου για το ”Νόβα Μακεντόνια” (Νέα Μακεδονία) που είναι το όνομα της εφημερίδας του Σκοπιανού κατεστημένου῎. Ίσως ο Τίτο να πρόσθεσε το ”Νόβα” με κάποια συνετότερη λογική: ”Εντάξει, Μακεδονία λέγεται η γη αφού είναι κομμάτι της αρχαίας Βορείου Μακεδονίας, αλλά η εφημερίδα είναι σύγχρονη. Να μην τα χαλάσουμε και με τους γειτόνους μας για το τίποτα…”.
Και υπενθυμίζω ότι δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις πάντοτε αποδέχτηκαν - και χρησιμοποίησαν - τον όρο Σλαβομακεδόνες για μια από τις μειονότητες της χώρας μας. . Σλαβομακεδόνες ήταν εγκαταστημένοι - επί αιώνες, ανενόχλητα - και σε μια πιο Βόρεια Μακεδονία που την θεωρούσαν περισσότερο ″Βαλκανική” παρά Ελληνική. Χωρίς να εντυπωσιαστούν αν κατοικούσαν εκεί Έλληνες Μακεδόνες σε χρόνια πολύ πιο αρχαία. Και όχι μόνο. Από κει θα περάσουν επίσης Πέρσες, Ρωμαίοι, Ούννοι, Οθωμανοί και πολλοί άλλοι. Αλλά στη σκέψη των Σλάβων αυτό που μετράει είναι ότι η Μακεδονία δεν χάνει την ονομασία της κάθε φορά που μια φυλή αντικαθιστά μια άλλη. Με αποτέλεσμα, όταν το Ανατολικό Ζήτημα άρχισε να απασχολεί όλες τις Μεγάλες Δυνάμεις στα τέλη του 19ου αιώνα (ποιος δηλαδή θα αρπάξει τι στα Βαλκάνια κατά την ασθενούσα Οθωμανική Αυτοκρατορία) η Μακεδονία μας θα καταστεί, μέχρι το 1918, ένα ηφαιστειακό ”μήλο της έριδος”. Οι μεν Έλληνες Μακεδονομάχοι προετοίμαζαν την απελευθέρωσή της ενώ οι Σλάβοι (χωρισμένοι σε Σλαβομακεδόνες αντάρτες κατά των Τούρκων και σε Βούλγαρους Κομιτατζήδες, φιλικών προς την Τουρκία και εναντίον όλων των άλλων) την έβλεπαν σαν άλλη μια Σλαβοβαλκανική επαρχία. Οι δε Βούλγαροι ποτέ δεν κατάλαβαν γιατί το βουλγαρικό ψευδοκράτος που ίδρυσαν οι Τούρκοι (σε συνεργασία με τους Ρώσους) δεν έφτανε μέχρι το Αιγαίο! Όταν δε η ”Μακεδονία του Αιγαίου” προσαρτήθηκε στη νεαρή Ελληνική επικράτεια, χάρη στην ευφυΐα του αδίστακτου Βενιζέλου, άρχισαν συνωμοσίες, ακόμα και του Τίτο, για την έξοδο αυτής στο Αιγαίο. Αν νικούσαν οι Γερμανοί η Μακεδονία και η Θράκη θα ήταν σήμερα βουλγαρικές.
Μέχρι την ανεξαρτησία της ”Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας”, καμιά εθνικιστική ανησυχία δεν σημειώθηκε στην Ελλάδα. Οι Έλληνες (κυβερνήσεις, κόμματα, λαός) αποδέχονταν το όνομα ”Γιουγκοσλαβική Μακεδονία” και τον όρο ”Σλαβομακεδόνες”. Το 1991, ξαφνικά, κανείς δεν δέχονταν το διπλό όνομα! Και από τις δυο μεριές των συνόρων. Και δυστυχώς η FYROM έκανε το τραγικό λάθος να οικειοποιηθεί ελληνικά σύμβολα - σημαίες από τάφους ελληνικούς, για παράδειγμα - που όχι μόνο είναι Μακεδονικά αλλά έχουν πατρίδα τους την σημερινή ελληνική γη και όχι την ”Βόρεια Μακεδονία” τους! Με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί ξαφνικά το ”διπλό όνομα” από τους εξαγριωμένους Νεοέλληνες. Κάτι που δεν συμβούλευαν τότε σώφρονες πολιτικοί όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
Το αποτέλεσμα του αμαρτωλού Δημοψηφίσματος στους Γείτονες καθρεφτίζει τόσο αυτό που δεν το ήθελαν φωναχτά, όσο και αυτό στο οποίο ενέδωσαν χάρη στην μυστικότητα της ψήφου. (”Να τελειώνουμε επί τέλους, γιατί πολύ και αδίκως κράτησε”).
Το ίδιο αποτέλεσμα θα είχαμε μάλλον και σ′ ένα ελληνικό Δημοψήφισμα. Τα προβλήματα είναι ερωτήματα πολιτικά αλλά είναι και ιστορικά. Δεν υπάρχει κάποιος να το εξηγήσει σε μερικούς καθυστερημένους Βαλκάνιους, ένθεν και ένθεν;
* Βλ. την Παιονία του Κιλκίς