Η απεικόνιση του ανδρικού μορίου είναι κάτι που συναντάται στην ανθρώπινη ιστορία και τις κοινωνίες μας σχεδόν από την αρχή τους - και συχνά με...σκανδαλιστικό/ χιουμοριστικό χαρακτήρα, όπως γνωρίζουμε όλοι, καθώς αυτή η τάση φτάνει στην εποχή μας. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν μπορεί να μην προκαλεί κάποια...γελάκια η επιστημονική ανακάλυψη πως αυτή η τάση καλλιτεχνικής ανησυχίας πάει πίσω τουλάχιστον 42.000 χρόνια, με βάση ένα αρχαίο μενταγιόν από τη Μογγολία.
Σύμφωνα με ερευνητές που το μελέτησαν, δημοσιεύοντας την έρευνά τους στο Nature Scientific Reports, το 4,3 εκατοστών κομμάτι σκαλισμένου γραφίτη είναι «αρχαιότερη γνωστή σεξουαλικοποιημένη ανθρωπομορφική αναπαράσταση».
Αν ισχύει αυτό, τότε το μενταγιόν θα είναι αρχαιότερο των βραχογραφιών στο Grotte Chauver της Γαλλίας, που απεικονίζει αιδοία και η ηλικία των οποίων υπολογίζεται στα 32.000 χρόνια. Θα είναι ακόμα παλαιότερο και από το άγαλμα της «Αφροδίτης του Hohle Fels» που είχε βρεθεί στη νοτιοδυτική Γερμανία, ηλικίας 40.000 ετών.
Ωστόσο δεν πιστεύουν όλοι πως το μενταγιόν, που είχε ανακαλυφθεί το 2016 στο Τολμπόρ των βουνών Χανγκάι της Μογγολίας απεικονίζει φαλλό. Η ραδιοχρονολόγηση οργανικού υλικού που βρέθηκε κοντά δείχνει ηλικία μεταξύ 42.400 και 41.900 ετών. Η Σολάνζ Ριγκό, αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου του Μπορντό και lead author της έρευνας θεωρεί πως το ισχυρότερο επιχείρημα υπέρ της απεικόνισης φαλλού προέρχεται από τα χαρακτηριστικά στα οποία εστίασε ο δημιουργός.
«Το επιχείρημά μας είναι πως αν θες να αναπαραστήσεις κάτι αφηρημένα, θα επιλέξεις πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, που πραγματικά χαρακτηρίζουν αυτό που θα να αναπαραστήσεις» λέει η ίδια. Για παράδειγμα, ο δημιουργός φαίνεται να μερίμνησε ιδιαίτερα για να δείξει την οπή της ουρήθρας και άλλα σημεία.
Αναλύσεις έδειξαν πως χρησιμοποιήθηκαν μάλλον λίθινα εργαλεία, ενώ επίσης φαίνετι πως μενταγιόν ήταν πιο λείο πίσω από ό,τι μπροστά, κάτι που δείχνει ότι μάλλον κρεμόταν από σχοινί γύρω από λαιμό. Η φθορά στην επιφάνεια δείχνει πως πιθανώς πήγαινε από γενιά σε γενιά. Ο γραφίτης δεν ήταν ευρέως διαθέσιμος κοντά στο Τολμπόρ, κάτι που δείχνει ότι ίσως προερχόταν από αλλού, ενδεχομένως μέσω εμπορίου.
Από την άλλη, οι φαλλικές απεικονίσεις εξαρτώνται συχνά από τα μάτια του παρατηρητή: Ο Κέρτις Ράνελς, αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, που δεν συμμετείχε στην έρευνα, χαρακτήρισε το μενταγιόν ένα «μικρό και αρκετά άμορφο αντικείμενο», προσθέτοντας ότι θα «έπρεπε να πειστεί» ότι απεικονίζει φαλλό. Η Ριγκό παραδέχεται πως είναι δύσκολο να πει κανείς με βεβαιότητα τι συμβόλιζε, ενώ ο Φραντσέσκο Ντ’Ερίκο, αρχαιολόγος στο Μπορντό που δεν συμμετείχε στην έρευνα μα μοιράζεται ένα εργαστήριο με αρκετούς από τους συντελεστές της, δέχεται ότι είναι θέμα ερμηνείας, μα θεωρεί πως η Ριγκό και η ομάδα της είναι στον «σωστό δρόμο»: «Το μικρό μέγεθος του αντικειμένου, η εξωτική προέλευση του υλικού και οι...τροποποιήσεις δείχνουν αρκετά πράγματα...νομίζω ότι η ερμηνεία στέκει».