Το 2011, 255 Βουλευτές του Ελληνικού Κοινοβουλίου αποφάσισαν με την ψήφο τους μία ολιστική μεταρρύθμιση στα Πανεπιστήμια με στόχο ένα νέο διοικητικό μοντέλο, την υποστήριξη της ακαδημαϊκής αριστείας , την αξιοκρατία, την εξωστρέφεια την διεθνοποίηση και την αυτοδιοίκηση των πανεπιστημίων.
Η μεταρρύθμιση αφορούσε φυσικά και στην προστασία των πανεπιστημίων, με υιοθέτηση των βασικών αρχών των ευρωπαϊκών και αμερικανικών ιδρυμάτων.
Δύο ήταν τα βασικά σημεία που αφορούσαν στην προστασία των πανεπιστημίων, ενταγμένα στην συνολική αλλαγή λειτουργίας των ιδρυμάτων.
Το πρώτο σημείο αφορούσε στην οργάνωση του ιδίου του πανεπιστημίου.
Το Συμβούλιο όφειλε να παρουσιάσει σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Οργανισμό (κάτι σαν Σύνταγμα) και Κανονισμό Λειτουργίας.
Ο Οργανισμός έπρεπε να αναφέρεται με σαφήνεια στις υπηρεσίες προστασίας πχ. Ηλεκτρονικό σύστημα εισόδου – εξόδου, ενδεχόμενη συνεργασία με ιδιωτικές υπηρεσίες ασφάλειας ή ακόμα και πανεπιστημιακή αστυνομία.
Ο Κανονισμός όφειλε να θέσει τους κανόνες συμπεριφοράς και λειτουργίας όλων των μελών της καθηγητικής, φοιτητικής και διοικητικής κοινότητας, καθώς και τις ποινές σε περίπτωση καταπάτησης των κανόνων. Αυτό σημαίνει πως αν κάποιος φοιτητής καταστρέφει δημόσια περιουσία ή εμποδίζει την λειτουργία των πανεπιστημιακών διαδικασιών, υφίσταται ποινές από την διοίκηση του πανεπιστημίου που μπορεί να φτάσουν μέχρι την αποβολή του.
Το δεύτερο σημείο αφορούσε το θέμα του ασύλου.
Πίστευα και πιστεύω ότι στα πλαίσια του Δημοκρατικού πολιτεύματος, δεν νοείται ύπαρξη «ασύλων», που εν τέλει οδηγούν στην καταστρατήγηση της ελευθερίας κάποιων από κάποιους άλλους, που δεν ανέχονται τη λειτουργία της Δημοκρατίας στην πράξη. Που θέλουν να υποτάξουν στις δικές τους απόψεις, τις απόψεις των άλλων και όταν αυτό δεν το πετυχαίνουν με την πειθώ και τη χρήση δημοκρατικών μέσων, τότε μετέρχονται βία σε κάθε της μορφή.
Ο νόμος που ψηφίστηκε ήταν εξαιρετικά απλός και σαφής: «Σε αξιόποινες πράξεις που τελούνται εντός των χώρων των ΑΕΙ εφαρμόζεται η κοινή νομοθεσία».
Και, φυσικά, σε καμία περίπτωση δεν ενέτασσε το θέμα του ασύλου στα ζητήματα αποκλειστικά του αστυνομικού ενδιαφέροντος ή της αντεγκληματικής πολιτικής. Τέτοιο είδους μονοσήμαντη αντιμετώπιση, θεωρώ ότι συνιστά σοβαρό λάθος.
Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για μία μεταρρύθμιση η οποία επιχειρούσε να ανοίξει το δρόμο προκειμένου τα ελληνικά Πανεπιστήμια να μπουν σταδιακά στον χάρτη των πιο προηγμένων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων του σύγχρονου κόσμου.
Για το λόγο αυτό δημιουργούσε Ανεξάρτητες Διοικήσεις, Ακαδημαϊκή Ηγεσία, Οργανισμό λειτουργίας και Κανονισμό.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, κατήργησε εκ θεμελίων το νόμο το 2015, με πρώτη τη διάταξη που αφορούσε το άσυλο. Το κωμικοτραγικό είναι, ότι ανάμεσα στους βουλευτές που ψήφισαν την κατάργησή της, βρίσκονταν και κάποιοι οι οποίοι την είχαν υπερψηφίσει το 2011 !
Η αντίληψη ότι κάποιοι χώροι, όπως αυτοί των Πανεπιστημίων, προσφέρονται για άσκηση κάθε λογής βίας και διάπραξη αδικημάτων, χωρίς η πολιτεία να μπορεί να παρέμβει άμεσα και αποτελεσματικά, είναι σαφώς αντίθετη με τον πυρήνα του δημοκρατικού μας πολιτεύματος.
Αυτός ο πυρήνας είναι που προστατεύει, μεταξύ άλλων, την ελεύθερη σκέψη και τη διακίνησή της, την ελεύθερη μετακίνηση των πολιτών οπουδήποτε, καθώς και την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει διακηρύξει με κάθε τρόπο την συνολική επαναφορά (με τις αναγκαίες αλλαγές βέβαια) της μεταρρύθμισης. Το θέμα του ασύλου είναι ένα πρώτο συμβολικό βήμα.
Βεβαίως θα ήταν αυταπάτη να πιστέψουμε ότι η αλλαγή ενός νόμου θα αλλάξει τα πάντα σε μια μέρα.
Για την αλλαγή, όμως, χρειάζεται ο συνδυασμός του νομικού πλαισίου με την πολιτική βούληση για την εφαρμογή του, έτσι ώστε οι ίδιοι οι πολίτες να κάνουν κτήμα τους την εφαρμογή των νόμων είτε είναι φοιτητές, είτε είναι αστυνομικοί, είτε είναι μικροπωλητές.
Έτσι ενισχύεται η Δημοκρατία.
*Η Αννα Διαμαντοπούλου είναι Πρόεδρος του Δικτύου για την Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη - πρ. Επίτροπος ΕΕ - πρ. Υπουργός Παιδείας