Η παράσταση που παίζεται αυτές τις στιγμές στη Μέση Ανατολή δεν είναι δυστυχώς μόνο θέατρο του παραλόγου. Θα θυμίσω το πιο σοβαρό επεισόδιο που έκανε τον κόσμο ολόκληρο να κρατάει την αναπνοή του μπροστά στη απειλή κήρυξης Πυρηνικού Πολέμου από τα επίσημα χείλη του Σοβιετικού ηγέτη Νικήτα Χρουστσόφ.
Νοέμβριος 1956. Ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ της Αιγύπτου έχει ήδη εθνικοποιήσει την Διώρυγα του Σουέζ. Την οποία εκμεταλλεύονταν μια Αγγλο-γαλλική εταιρία. Η απάντηση των Δυτικών θα είναι η επιχείρηση «Σωματοφύλαξ», στρατιωτική επέμβαση και κατάληψη της Διώρυγας. Αεροπορικές επιθέσεις από την Μάλτα, αγγλο-γαλλική απόβαση από την Κύπρο. Και παράλληλα η κατάληψη του (αιγυπτιακού) Σινά και της ανατολικής όχθης του Σουέζ από τον Στρατό του Ισραήλ. Η Αμερική είπε πως δεν το γνώριζε. Όμως είχε εγκαίρως υποδείξει στους Αγγλο-γἀλλους να μην το επιχειρήσουν, «προς το παρόν». Αιτία, η δική τους μεγάλη επιχείρηση την στιγμή εκείνη: η Εξέγερση την οποία είχαν προετοιμάσει στην Βουδαπέστη [1], την ίδια ακριβώς εβδομάδα! (Χωρίς να έχουν προειδοποιήσει τους Αγγλο-γαλλο-ισραηλινούς συμμάχους τους!).
Μπροστά στην ουδέτερη στάση των Αμερικανών, ο Χρουστσόφ άνετα δηλώνει, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι η Σοβιετική Ένωση διαθέτει το μεγαλύτερο πυρηνικό όπλο το οποίο και θα χρησιμοποιήσει αν οι Αγγλο-γάλλοι και οι Ισραηλινοί δεν εγκαταλείψουν το συντομότερο το Σουέζ! Τρομοκρατημένοι οι εισβολείς (και «ντροπιασμένοι» όπως γράφουν οι Sunday Times) αποχωρούν τμηματικά και το Σουέζ επιστρέφει στον Νάσερ.
Ο πυρηνικός εξοπλισμός αποτελεί σήμερα, για μια ακόμα φορά, το μακάβριο έπαθλο του ισχυροτέρου. Και μάλιστα στη γειτονιά μας. Μια χώρα πυρηνική - το Ισραήλ - θέλει να αποτρέψει έναν ανάλογο εξοπλισμό σε μια άλλη της ίδιας γειτονιάς, το Ιράν. Αν λάβει κανείς υπόψη του την υπεροπτική αντιμετώπιση του μέλλοντος της Παλαιστίνης από την σημερινή ακροδεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ θα διαπιστώσει ότι αποτελεί ύβρη στη μνήμη του δολοφονημένου ειρηνιστή πρωθυπουργού Γιτζάκ Ράμπιν. Και αν ρίξει μια ματιά στον χάρτη της ισλαμικής περιοχής θα δει τον μακάβριο υπεροπτικό ανταγωνισμό για πολιτική ή δογματική επικράτηση ανάμεσα σε ομόθρησκους λαούς. Ουνίτες, Σιίτες, Ισλαμιστές. Αυτοί οι τελευταίοι ανατινάζουν τα παιδιά τους μέσα σε χριστιανικές εκκλησίες χωρίς να αναρωτηθούν γιατί έκαναν τον κόπο να τα φέρουν στον κόσμο.
Έχω προσωπική εμπειρία του αραβικού αμόκ για την εξουσία. Ταξιδεύω παρέα στο αεροπλάνο με τον πρέσβη της Υεμένης στο Παρίσι ονόματι Μαλίκ που τον ειδοποίησαν ότι είχε επιλεγεί Υπουργός Εξωτερικών. Στην Σάναα έχει γίνει ένα πραξικόπημα από μια φουρνιά αξιωματικών, που είχαν εκπαιδευτεί στη Συρία, για να πάρουν τη θέση μιας προηγούμενης φουρνιάς. Στη Σάναα είδα το υπουργείο στρατιωτικών, ένα σπιτάκι στο κεντρικό δρόμο. Και στο μπαλκόνι του ένα πολυβόλο, για κάθε ενδεχόμενο. Όταν κινηματογράφησα μια συνεδρίαση στη Βουλή πρόσεξα πως κατά την άφιξη και την αναχώρηση του Προέδρου προηγούνταν και ακολουθούσαν θωρακισμένα αυτοκίνητα. Περιττό να προσθέσω ότι όλοι οι Γεμενίτες, χωρίς εξαίρεση, από 12 χρονών ήταν οπλισμένοι κυρίως με αυτόματα όπλα. Όλοι. (Τα όπλα τα μοίραζαν δωρεάν οι Σαουδάραβες για να αλληλοσκοτώνονται οι Γεμενίτες και να μην βρουν τον καιρό να απαιτήσουν την επιστροφή του γεμενίτικου λόφου που είχε προστεθεί παράνομα στην Σαουδική Αραβία).
Οι Γεμενίτες ήταν προφανώς συνηθισμένοι στα πραξικοπήματα. Μόνο που, ενίοτε, μερικοί οπλαρχηγοί έπαιρναν ομήρους ξένους επισκέπτες που έρχονταν να θαυμάσουν την κατά άλλα όμορφη αυτή χώρα. Φρόντισα λοιπόν να τελειώσω το γύρισμα όσο γίνεται γρηγορότερα. Ευτυχώς, γιατί μόλις επέστρεψα στο Παρίσι μαθαίνω ότι την ημέρα εκείνη έγινε άλλο ένα πραξικόπημα στην Υεμένη! Οι πραξικοπηματίες εκτέλεσαν ολόκληρη την προηγούμενη κυβέρνηση. Διαβάζω ότι ο φίλος μου ο Μαλίκ - Υπουργός εξωτερικών για λίγες μέρες - πρόλαβε να καταφύγει στον Λίβανο. Δυστυχώς, ύστερα από δυο μέρες διαβάζω στις εφημερίδες ότι δολοφονήθηκε κι′ αυτός στην Βηρυτό.
Πριν από το Σιωνιστικό Κίνημα και την ανάλογη «Δήλωση Μπάλφουρ» για την επιστροφή των απανταχού Εβραίων στο «σπίτι τους», η καλύτερη διαμονή που γνώρισαν οι Εβραίοι μέτοικοι ήταν στις μουσουλμανικές χώρες. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα αιματηρά επεισόδια που δοκιμάζει το Ισραήλ από τότε που ιδρύθηκε οφείλονται στην άδικη μοίρα των Παλαιστινίων οι οποίοι κατά ένα μεγάλο μέρος δεν είναι μόνο άραβες και μουσουλμάνοι. Πολλοί είναι οι Χριστιανοί - και όχι μόνο - κάτι που αγνοούν ή ξεχνούν τα μίντια.
Αυτές τις μέρες - γιορτάζονται δύο μεγάλες ημερομηνίες στο Εβραϊκό Κράτος, όπως συνταγματικά και προειδοποιητικά ονομάστηκε στις 14 Μαΐου του 1948. Στην πρώτη γιορτάστηκαν τα 70 χρόνια από την ίδρυσή του, που την οφείλει κατά μέγα μέρος στον εξοπλισμό του από την Σοβιετική Ένωση, με εντολή του Στάλιν! Κάτι που επίσης αγνοούν ή ξεχνούν τα μίντια [2]. Τα όπλα που δίνονταν μέσω Τσεχοσλοβακίας πήγαινε να τα πάρει η Γκόλντα Μέϊρ η οποία και θα είναι η πρώτη πρέσβειρα του Ισραήλ στη Μόσχα. Η οποία Μόσχα θα είναι από τους πρώτους που αναγνώρισαν το νέο αυτό κράτος.
Σε λίγες μέρες θα εορτασθεί και ο «Πόλεμος των 6 Ημερών» (5-10 Ιουνίου 1967), στον οποίον άλλωστε οφείλεται και το δικό μας χουντικό πραξικόπημα! «6 ημερών» γιατί καταστράφηκε η αιγυπτιακή αεροπορία στο έδαφος, πριν προλάβει αν απογειωθεί. Για την ταινία μου με θέμα το Ισραήλ κατάφερα να βρω στα ισραηλινά αρχεία αεροπορικές λήψεις της καταστροφής αυτής. Η απάντηση του Νάσερ, μετά την ήττα, ήταν να βυθίσει πλοία στην είσοδο του Σουέζ για να απαγορεύσει στους πάντες την δίοδο, μέχρι την «καταστροφή του Ισραήλ».
Ένας ακόμα σύντομος πόλεμος θα γίνει στις 6 Οκτωβρίου του 1973. Είναι η ημέρα του Γιομ Κιπούρ, της μεγαλύτερης εβραϊκής θρησκευτικής γιορτής. Με δυο λόγια, ο πόλεμος αυτός μοιάζει «στημένος». (Σημειώνω ότι οι πηγές είναι ισραηλινές, αιγυπτιακές και μέρους του γαλλικού Τύπου). Φαίνεται και από τις 5 πρώτες ώρες του πολέμου τις οποίες έζησε και κατέγραψε στο ηχητικό ντοκουμέντο που μου έδωσε ένας Ισραηλινός κινηματογραφιστής. Είναι στην ταινία [3]
Πρωθυπουργός του Ισραήλ είναι η Γκόλντα Μέιρ. Πρόεδρος της Αιγύπτου είναι ο Ανουάρ ελ-Σαντάτ. Ο οποίος στον Β′ Παγκόσμιο καταδικάστηκε και φυλακίστηκε για κατασκοπεία υπέρ της Γερμανίας. Μετά τον θάνατο του Νάσερ, διώχνει τους 10.000 περίπου Ρώσους εκπαιδευτές του αιγυπτιακού στρατού και τους αντικαθιστά με Αμερικανούς.
Στις 6 Οκτωβρίου του 1973, εκατοντάδες πλοία με 200.000 άνδρες του αιγυπτιακού στρατού διασχίζουν ανενόχλητα το Σουέζ και περνούν στην ανατολική όχθη, δηλαδή στο Σινά. Κανείς δεν ανησύχησε, κανείς δεν τα είδε! Ούτε οι Ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες, ούτε οι αμερικανικοί - αν όχι και ισραηλινοί- δορυφόροι. Την επομένη, 7 Οκτωβρίου, οι Αιγύπτιοι κατασκευάζουν ανενόχλητα μια πρόχειρη γέφυρα στο κανάλι για να περάσουν 1020 τανκς στο Σινά. Κανείς δεν ανησύχησε. Κατά μήκος της ανατολικής όχθης είναι συγκεντρωμένα εκατοντάδες ισραηλινά μπούνκερ τα οποία εγκαταλείπονται ήδη από την προηγούμενη νύχτα. Το ηχητικό ντοκουμέντο προέρχεται από μπούνκερ του φίλου κινηματογραφιστή που είχε βομβαρδιστεί και ακούμε που ζητάει με τον ασύρματο βοήθεια από την Διοίκηση. Η απάντηση είναι ότι όλα τα πυροβόλα έχουν δοθεί για επιδιόρθωση. Η δε ισραηλινή αεροπορία είναι άφαντη. Δικαιολογία: ο εορτασμός του Γιομ Κιπούρ. Οι άνδρες εγκαταλείπουν το μπούνκερ (παίρνοντας μαζί τους την εν λόγω ηχητική μπάντα!) και περπατώντας προσεχτικά, ύστερα από 20 χιλιόμετρα φτάνουν στις Ισραηλινές γραμμές.
Από την 8η Οκτωβρίου θα αρχίσουν μάχες, ο ΟΗΕ θα επέμβει, θα έχουμε ανακωχή και υπογραφή μόνιμης ειρήνης με την εγγύηση της Αμερικής (2). Πολλοί οι νεκροί αλλά (χονδρικά):
A.
Τα βυθισμένα πλοία στην εισοδο του Καναλού αποσύρονται, πράγμα που επιτρέπει στον αμερικανικό στόλο και στα πετρελαιοφόρα να μην κάνουν πλέον τον γύρο της Αφρικής.
Β.
Το Σινά επιστρέφει στην Αίγυπτο για να βελτιωθεί η εικόνα του Σαντάτ ανάμεσα στους Αιγύπτιους.
Γ.
Το Ισραήλ μεταφέρει τις δυνάμεις του από το Σουέζ στα σύνορα της Συρίας και του Λιβάνου και μάλιστα θα καταλάβει το τελευταίο με έναν πόλεμο-αστραπή πράγμα που θα διαλύσει την εκεί εγκαταστημένη αντιστασιακή οργάνωση του Αραφάτ.
Δ.
Σημαντικό συνάλλαγμα εισρέει στα ταμεία της Αιγύπτου από τη διάβαση των πάσης φύσεως πλοίων στο Σουέζ.
Το επιμύθιο: Ο Σαντάτ θα επισκεφτεί την Κνέσετ (Ισραηλινή Βουλή) και ύστερα από λίγο θα δολοφονηθεί από στρατιώτες που παρελαύνουν ενώπιόν του κατά τον εορτασμό της «Νίκης» στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ! (Η σκηνή έχει κινηματογραφηθεί!).
Όταν γίνεται ο πόλεμος αυτός, η Αμερική βρίσκεται σε κρίση προεδρική. Ο Νίξον κατηγορείται ως υπεύθυνος για την διάρρηξη που έγινε στα γραφεία του Δημοκρατικού κόμματος, στο μέγαρο του Γουότεργκεϊτ. Έχει χάσει τον έλεγχο και τη χώρα διοικεί ουσιαστικά ο Κίσινγκερ, τουλάχιστο την εξωτερική πολιτική και ότι έχει σχέση με την Εθνική Ασφάλεια. Πριν απολυθεί ο Νίξον από το Κογκρέσο, ο Κίσινγκερ, που συνεργάζεται στενά με την Γκόλντα Μἐιρ, θα κάνει την Μέση Ανατολή άνω-κάτω: συμφωνημένο πόλεμο με Ισραήλ και Αίγυπτο - τους δύο «εχθρούς» - μακρόβια ειρήνη μεταξύ τους, ”πραξικόπημα” κατά του Μακαρίου, απόβαση των Τούρκων στην Κύπρο, κατάργηση της ελληνικής χούντας που, μετά από την επιβίωση του Ισραήλ, τους ήταν πλέον άχρηστη δούλη, εμπόδιο στο ΝΑΤΟ και στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ευρώπη. Και, τέλος, πανάκριβη. Στα Αρχεία Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, δημοσιευμένα στο διαδίκτυο, έκδοση της 7 Οκτωβρίου 2003, επέτειο του πολέμου του Γιομ Κιπούρ, με τίτλο: The October War and U.S. Policy William Burr, editor October 7, 2003 Printable version, Jump to Documents ο σχολιαστής Ουίλιαμ Μπερ σημειώνει ότι ο Κίσινγκερ δεν ήθελε τον Νίξον στη Ουάσινγκτον «γιατί μας μπερδεύει. Κρατήστε τον ακόμα λίγο στη Φλόριντα» έλεγε στους συνεργάτες του. «Ο Κίσινγκερ - γράφει ο Μπερ - κατέληξε να γίνει το κλειδί στις αποφάσεις για την διοίκηση της χώρας την εποχή του πολέμου του Γιομ Κιπούρ (October War)». [While Nixon’s political prestige was collapsing, Kissinger’s was growing even more. With Nixon embattled, Henry Kissinger emerged as the key U.S. decisionmaker during the October War. (Note 10) (Για του λόγου το αληθές).
Αν δεν σταματήσει το δίκιο να ανήκει στον ισχυρότερο, η Ελλάδα θα συνεχίσει να περπατάει σε αναμμένα κάρβουνα σαν τους Αναστενἀρηδες.
[1] Βλ. Sunday Times (19-10-69) Allan Brian στη στήλη One Man’s Week: Όταν ήμουν 25 χρονών νόμιζα πως τον κόσμο κυβερνούσαν απατεώνες, υποκριτές και μεγαλομανείς. Τώρα που είμαι 45, ξαναγυρίζω στις πρώτες μου απλουστευμένες απόψεις. Επειδή πολλά που ακούς είναι απίστευτα γι′ αυτό ακριβώς πρέπει να τα πιστεύεις. >Απόψε ήρθε μια Αμερικανίδα για ένα ποτό και πάνω στη συζήτηση μας μίλησε για το 1950, την εποχή που δούλευε σ′ ένα μυστικό πρότζεκτ στο Μ.Ι.Τ. στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης. Σε κείνο το υπόγειο χωρίς παράθυρα, τέλεια σφραγισμένο από πλευράς ασφαλείας, με οπλισμένους απέξω φρουρούς με σκύλους, σχεδίαζαν τρεις επιχειρήσεις. Η μία ήταν η Ουγγρική Επανάσταση.
[2] Βλ. συνομιλία με τον Χαρίλαο Φλωράκη στην ταινία ”Ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος”.
[3] Βλ. ταινία ”Ισραήλ, Επιστροφή στις πηγές” και το βιβλίο ”Το Δίκαιον του Ισχυροτέρου και το Ισραελο-Παλαιστινιακό” (Εκδ. Ιανός).