Η πανδημία αποθάρρυνε το κοινό να επιβιβαστεί στα μέσα μαζικής μεταφοράς της Αθήνας. Εν μέρει ήταν λογικό. Τώρα, όμως, αρχίζει να επιστρέφει δυναμικά, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο όμιλος ΟΑΣΑ – ΣΤΑΣΥ – ΟΣΥ, που εντάσσεται στο χαρτοφυλάκιο του Υπερταμείου.
Η επέκταση του μετρό προς τον Πειραιά, η αναδιάρθρωση των λεωφορειακών γραμμών, τα νέα λεωφορεία που προστίθενται στην κυκλοφορία και οι νέες επενδύσεις, είναι στοιχεία που βελτιώνουν αφενός τις υποδομές στις συγκοινωνίες, μειώνουν τις χρονοαποστάσεις και την αναμονή και κάνουν τους πολίτες να εμπιστεύονται τις δημόσιες συγκοινωνίες της Αθήνας.
Με την τιμή του εισιτηρίου να βρίσκεται στο 1,20 ευρώ, πράγματι η Αθήνα είναι η πιο φθηνή, μετά την Πράγα (1,18 ευρώ), ανάμεσα σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (Μαδρίτη, Λισαβώνα, Παρίσι, Βερολίνο, Βιέννη, Αμστερνταμ), όμως μην παραγνωρίζουμε και το γεγονός ότι οι μισθοί είναι χαμηλότεροι, ενώ έχει αυξηθεί και το κόστος ζωής.
Επίσης, στο πλαίσιο της άσκησης κοινωνικής πολιτικής του κράτους, η κυβέρνηση επιδοτεί τις συγκοινωνίες της Αθήνας με 83,6 εκατ. ευρώ. Πέραν αυτού του ποσού, το κράτος επιδοτεί με 240 εκατ. τις συγκοινωνίες, όμως το Υπερταμείο πιστεύει ότι τα 100 εκατ. από αυτά, που αφορούν το λειτουργικό κόστος, από το 2025 θα δίνεται για αναβάθμιση υπηρεσιών και όχι για να καλύπτεται η «τρύπα» από την εισιτηριοδιαφυγή και άλλα έξοδα. Πάντως, το κράτος θα συνεχίσει να επιδοτεί τις συγκοινωνίες, στο διηνεκές και αυτό δεν αλλάζει εύκολα.
Ως προς τα στοιχεία του 2023, διανύθηκαν 137 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα σε λεωφορεία, τραμ, τρόλεϊ και μετρό 2023 και τα έσοδα αναμένεται να φθάσουν τα 234,1 εκατ. ευρώ (217,3 εκατ. το 2022 και 141,2 εκατ. το 2021).
Ως προς τις επικυρώσεις εισιτηρίων, το 2019 είχαμε 356 εκατ. Ωστόσο το νούμερο αυτό άρχισε να μειώνεται φθάνοντας τα 176 εκατ. το 2021 και τα 266 εκατ. το 2023. Το δε 2024, φέτος, αναμένεται να αγγίζουν τα 300 εκατ. οι επικυρώσεις εισιτηρίων και η τάση αυτή θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια και εξαιτίας των ελέγχων που πολλαπλασιάζονται. Κατ’ αρχάς υπάρχουν ενημερωτικές ομάδες αποτροπής εισόδου χωρίς εισιτήριο πριν τα μηχανήματα επικύρωσης. Οι ελεγκτές από 45 τον Δεκέμβριο του 2022 έφθασαν του 122 τον Δεκέμβριο του 2023. Το 2023 είχαμε +173% ελέγχους σε μετρό και τραμ και 81.451 βεβαιωμένες παραβάσεις. Το 2024, το πρώτο τρίμηνο έχουμε +312% στους ελέγχους με 1,3 εκατ. ελέγχους συνολικά. Η εισιτηριοδιαφυγή μειώνεται κατά 10% στα λεωφορεία (μη έγκυρο εισιτήριο) και κατά 5% στο μετρό, ενώ τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 20,2%, σε σχέση με την αύξηση της επιβατικής κίνησης κατά 16,5%.
Ως προς τις επενδύσεις στις υποδομές, θα γίνουν παρεμβάσεις στους σταθμούς του μετρό κόστους 2,5 εκατ. ευρώ, θα υπάρξει φύλαξη των εγκαταστάσεων με drones και θα εγκατασταθούν συστήματα κλιματισμού στους συρμούς. Σε εξέλιξη βρίσκεται η αναβάθμιση 14 συρμών της Γραμμής 1 (Ηλεκτρικός) με τμηματική παράδοση το 2025, ενώ σχεδιάζεται η ανάταξη παροπλισμένων συρμών καθώς και η αγορά, από την «Ελληνικό Μετρό»,15 συρμών για τις Γραμμές 2 και 3.
Επίσης, έως το 2025 υλοποιείται μια σημαντική ανανέωση του στόλου με 951 νέα οχήματα (140 ηλεκτρικά λεωφορεία, 300 φυσικού αερίου, 300 με leasing, 211 με ανάθεση υπηρεσίας σε 63 περιαστικές γραμμές), με πρωτοβουλία και χρηματοδότηση του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Επίσης, εντείνονται οι προσπάθειες απανθρακοποίησης με στόχο -3% για το 2024, καθώς ο Όμιλος στοχεύει σε έναν επιβατοκεντρικό - βιώσιμο οργανισμό.
Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην ενσωμάτωση της καινοτομίας προς όφελος των επιβατών. Aναβαθμίζεται το σύστημα Τηλεματικής επιτρέποντας την ταχύτερη και πιο αξιόπιστη μετάδοση πληροφοριών, με την εγκατάσταση 500 επιπλέον «έξυπνων στάσεων» στους δρόμους της Αθήνας, ενώ μετατρέπονται σταδιακά σε «έξυπνες» και οι 7.500 στάσεις του συγκοινωνιακού δικτύου της πρωτεύουσας με την τοποθέτηση QR Codes, επιτρέποντας την απευθείας σύνδεση των smartphones στην εφαρμογή OASA Telematics. Αξιοποιείται ταυτόχρονα η τεχνητή νοημοσύνη για την ενημέρωση του κοινού μέσα από την εφαρμογή chatbot (ήδη το 2023 υπήρξαν 316.000 διαδράσεις με το κοινό). Επίσης, εισάγονται οι ανέπαφες συναλλαγές (EMV) με το πρόγραμμα Tap ’n Pay για τις μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς με τη χρήση τραπεζικών καρτών που αποτελεί τομή στις αστικές συγκοινωνίες.
Παράλληλα, στρατηγική επιδίωξη είναι οι Συγκοινωνίες Αθηνών να συμβάλλουν περαιτέρω στην πράσινη μετάβαση, μέσω της αύξησης της χρήσης των μέσως, της στροφής στην ηλεκτροκίνηση και σε τεχνολογίες μηδενικών ρύπων, καθώς επίσης και με καινοτόμες παρεμβάσεις. Ενδεικτικά: η ανάκτηση ενέργειας από την πέδηση των συρμών του Μετρό, η αναβάθμιση των υποδομών, η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, η αντικατάσταση λαμπτήρων κ.λπ..
Σημειώνεται πως το 2024 είναι μια σημαντική χρονιά, καθώς θα εκκινήσει η εκπόνηση του νέου Στρατηγικού Σχέδιου Μεταφορών Αττικής (ΣΣΜΑ) το οποίο ουσιαστικά θα καταγράψει και θα προδιαγράψει τις ανάγκες του δικτύου αστικών συγκοινωνιών σε ορίζοντα εικοσαετίας.
Όπως ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος του Υπερταμείου Γρηγόρης Δ. Δημητριάδης:
«Το σύστημα αστικών συγκοινωνιών ανασχεδιάστηκε με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Είκοσι χρόνια μετά έχει μεσολαβήσει μια μεγάλη περίοδος και βέβαια η πανδημία που άλλαξε άρδην τη λογική της μαζικής μετακίνησης στην πόλη. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μια συστηματική προσπάθεια κι ένας νέος σχεδιασμός για τη νέα εποχή των συγκοινωνιών σε άμεση συνεργασία με το εποπτεύον Υπουργείο, το Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών. Και σε αυτό το πεδίο δράσης του Υπερταμείου, υλοποιούμε τη στρατηγική μας για την ενίσχυση του αποτυπώματός μας στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον: παρέχοντας καλύτερες συγκοινωνίες, βελτιωμένες υποδομές σε σχεδιασμό και λειτουργία, φιλικότερες προς το περιβάλλον, και όλα αυτά με το χαμηλότερο κόστος στον Έλληνα φορολογούμενο».
«To 2023 οι Συγκοινωνίες Αθηνών εμφάνισαν σημαντική αύξηση της επιβατικής κίνησης σε συνδυασμό με έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό», ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ΟΑΣΑ Γιώργος Σπηλιόπουλος. «Στόχος του ΟΑΣΑ είναι η αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς το επιβατικό κοινό ώστε τα ΜΜΜ να γίνουν η πρώτη επιλογή μετακίνησης στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας, συμβάλλοντας έτσι στην κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη της πρωτεύουσας. Για αυτό εστιάζουμε στην ανανέωση στόλου οχημάτων/ συρμών και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, ενώ για το 2024 έχουμε στόχο μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματός μας κατά 3%».
Ο διευθύνων σύμβουλος της ΣΤΑΣΥ Θανάσης Κοτταράς αναφέρθηκε στο πρόγραμμα παρεμβάσεων στους σταθμούς του μετρό ύψους 2,5 εκατ. ευρώ και στο εν εξελίξει έργο αναβάθμισης των 14 συρμών της Γραμμής 1, οι οποίοι θα παραδίδονται τμηματικά μέσα στο 2025. Το έργο θα συμβάλλει στην περαιτέρω μείωση των χρονοαποστάσεων στη Γραμμή 1. «Η Αθήνα αλλάζει, η επισκεψιμότητα της πόλης χρόνο με τον χρόνο μεγαλώνει και καλούμαστε να διαχειριστούμε τα νέα δεδομένα», τόνισε ο Θανάσης Κοτταράς.
Ο διευθύνων σύμβουλος της ΟΣΥ Στέφανος Αγιάσογλου ανέφερε ότι υπάρχει για πρώτη φορά ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα πλήρους ανανέωσης και περιβαλλοντικής αναβάθμισης του στόλου μέσα στην τριετία. «Ήδη γίνονται τα πρώτα δοκιμαστικά δρομολόγια των 140 νέων ηλεκτρικών λεωφορείων, με τα πρώτα στοιχεία από τις δοκιμές να είναι απολύτως ικανοποιητικά. Κατά το τρέχον έτος και έως το τέλος του 2025, θα έχουν ενταχθεί 951 ολοκαίνουργια λεωφορεία». Παράλληλα έκανε αναφορά στο ολοκληρωμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης «OSY Academy». Οι εργαζόμενοι εκπαιδεύονται σε ευρεία γκάμα μαθημάτων και λαμβάνουν βεβαιώσεις για την ολοκλήρωση των εκπαιδευτικών ενοτήτων.
Σημαντική προτεραιότητα είναι και η διασφάλιση της προσβασιμότητας του συγκοινωνιακού συστήματος ισότιμα από όλους τους πολίτες με έμφαση στα ΑμεΑ. Σε αυτό το πλαίσιο έχει ήδη ολοκληρωθεί η μελέτη βελτιωτικών παρεμβάσεων για τον σταθμό της Γραμμής 1 «Καλλιθέα», που θα αποτελέσει πιλότο εφαρμογής και για τους υπόλοιπους σταθμούς της Γραμμής. Ολοκληρώθηκαν τα έργα βελτίωσης της προσβασιμότητας στο σταθμό Μοναστηράκι. Ενεργοποιήθηκε η εφαρμογή της ΣΤΑΣΥ για την ενημέρωση των ΑμεΑ για τους ανελκυστήρες, ενώ θα ολοκληρωθεί εφαρμογή για online ραντεβού δωρεάν μετακίνησης με τα μίνιβαν που χρησιμοποιούν αποκλειστικά οι ΑμεΑ. Τέλος, τοποθετήθηκαν πάνω από 350 προεξοχές σε στάσεις λεωφορείων και επιδιώκεται συστηματική συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση για τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών που θα επιτρέπουν να άτομα με αναπηρία να προσεγγίσουν τα ΜΜΜ.
Σε εξέλιξη βρίσκεται η εγκατάσταση δικτύου κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς (5G) στους σταθμούς και τις σήραγγες των γραμμών του μετρό. Οι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας εκτελούν αυτήν την περίοδο πιλοτικό πρόγραμμα στη γραμμή 2, στο τμήμα «Άγιος Δημήτριος – Ελληνικό». Έχει ήδη ολοκληρωθεί η εγκατάσταση ενεργού εξοπλισμού στον σταθμό «Άλιμος» και αναμένεται εντός του έτους να έχει οριστικοποιηθεί η βέλτιστη τεχνική λύση για όλο το δίκτυο μετρό.