Το υποβρύχιο αεροπλανοφόρο που σχεδιαζόταν για το ναυτικό των ΗΠΑ, μα δεν κατασκευάστηκε ποτέ

Το υποβρύχιο αεροπλανοφόρο που σχεδιαζόταν για το ναυτικό των ΗΠΑ, μα δεν κατασκευάστηκε ποτέ
HI Sutton

Το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, με την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου και την αυγή της Ατομικής Εποχής έφερε τα πάνω κάτω στον κόσμο της στρατιωτικής τεχνολογίας: Οι νέες τεχνολογίες και τα δόγματα που είχαν δοκιμαστεί μαζικά κατά τον πόλεμο δημιούργησαν έναν νέο κόσμο- και πολιτικοί, στρατιωτικοί, στρατηγιστές, μηχανικοί και επιστήμονες προσπαθούσαν να δώσουν στην πλευρά τους αποφασιστικά πλεονεκτήματα στο περιβάλλον που διαμορφωνόταν από την «κούρσα» των υπερδυνάμεων. Σε αυτό το πλαίσιο, από τεχνολογικής/ μηχανολογικής ήταν πολλά τα «εξωτικά» σχέδια που προτάθηκαν, εν μέσω μιας εποχής ατομικού/ πυρηνικού πειραματισμού- και πολλά εκ των οποίων δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Ένα από αυτά ήταν και αυτό ενός πυρηνοκίνητου υποβρυχίου αεροπλανοφόρου- ενός πραγματικού σκάφους «επιστημονικής φαντασίας», το οποίο προοριζόταν για το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό και θα είχε τη δυνατότητα να εκτοξεύει οκτώ μαχητικά μέσα σε χρονικό διάστημα κάτω των οκτώ λεπτών.

Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Popular Mechanics, η ιδέα για το ΑΝ-1 προέκυψε λόγω της τεράστιας απειλής που διαπιστώθηκε πως αποτελούσαν τα ατομικά όπλα εναντίον των ναυτικών δυνάμεων, η οποία επιδείχθηκε σε μεγάλη δοκιμή στην Ατόλη Μπικίνι το 1946, προκαλώντας μεγάλη ανησυχία στο πολεμικό ναυτικό των ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, άρχισε η αναζήτηση εναλλακτικών σχεδίων για τη χρήση αεροσκαφών από τον στόλο, όπως αμφίβια μαχητικά υδροπλάνα (έτσι προέκυψε και το ενδιαφέρον σχέδιο του Convair XF2Y Sea Dart), και υποβρύχια αεροπλανοφόρα, τα οποία θα μπορούσαν να κρύβονται πολύ καλύτερα από τα μάτια του εχθρού σε σχέση με τα κανονικά αεροπλανοφόρα. Άλλωστε, επρόκειτο για μια ιδέα που είχε εξεταστεί ήδη (σε μικρότερη κλίμακα) στο παρελθόν, με υδροπλάνα από υποβρύχια (μεταξύ των οποίων το βρετανικό Μ-2, το ογκώδες γαλλικό «υποβρύχιο καταδρομικό» Surcouf και το ιαπωνικό I-400).

USS Halibut (SSGN-587) firing a Regulus missile next to USS Lexington (CV-16), 25 March 1960

Το ΑΝ-1 ήταν στην ουσία ένα concept βασισμένο στο υποβρύχιο κλάσης Halibut- βασικό χαρακτηριστικό του οποίου ήταν το μεγάλο του μέγεθος, ώστε να μπορεί να μεταφέρει και χρησιμοποιεί τον πύραυλο Regulus, με πυρηνική κεφαλή. Τα υποβρύχια αυτού του τύπου μετέφεραν πέντε πυραύλους τέτοιου τύπου, το καθένα εκ των οποίων είχε μέγεθος μικρού μαχητικού, σε υπόστεγο που ήταν ενσωματωμένο στο κύτος του σκάφους.

Το υποβρύχιο αεροπλανοφόρο θα ήταν ένα πολύ μεγάλο πυρηνοκίνητο υποβρύχιο, μήκους περίπου 170 μέτρων, με δυνατότητα να πιάνει ταχύτητα 16 κόμβων κάτω από την επιφάνεια του νερού. Ο εξοπλισμός του περιελάμβανε έξι τορπιλοσωλήνες εμπρός και δύο πίσω- ωστόσο το «κλειδί» της όλης υπόθεσης ήταν τα οκτώ μαχητικά που θα μετέφερε, εκτοξεύοντάς τα κάθετα. Τα εν λόγω μαχητικά- σχέδια της Boeing- θα στρέφονταν προς τον ουρανό και θα εκτοξεύονταν σαν πύραυλοι, χάρη στους τρεις τους κινητήρες, δύο εκ των οποίων θα απέρριπταν μετά την απονήωσή τους, για να περισυλλεγούν και χρησιμοποιηθούν ξανά. Το αεροπλάνο αυτό, που ποτέ δεν έφυγε από το σχεδιαστικό στάδιο, θα έπιανε ταχύτητα Μαχ 3 (τρεις φορές η ταχύτητα του ήχου).

Όπως είπε στο Popular Mechanics o X.I Σάτον, συγγραφέας του World Submarines: Covert Shores Recognition Guide, οι πύραυλοι cruise της εποχής είχαν μέγεθος περίπου ίδιο με αυτό των μαχητικών που χρησιμοποιούνταν, οπότε και η άποψη πως, αν ένα υποβρύχιο μπορούσε να εκτοξεύσει έναν τέτοιο πύραυλο, μπορούσε να εκτοξεύσει και ένα μαχητικό, είχε λογική. Ωστόσο η μεγάλη πρόκληση ήταν η επιστροφή των μαχητικών: Η πρόταση της Boeing ήταν, πέρα από την κάθετη απονήωση, να γίνεται και κάθετη προσνήωση (όπως περίπου στους σημερινούς επαναχρησιμοποιούμενους διαστημικούς πυραύλους της SpaceX και της Blue Origin, που επιστρέφουν στη Γη και προσγειώνονται κάθετα για να χρησιμοποιηθούν εκ νέου). Η ιδέα αυτή αποδείχτηκε ότι ήταν βιώσιμη μεν, εξαιρετικά δύσκολη δε.

USS Halibut with bow thruster

Πόσο χρήσιμο θα ήταν, στρατηγικά, ένα τέτοιο σκάφος; Για τα δεδομένα ενός συμβατικού πολέμου, όχι ιδιαίτερα, καθώς τα οκτώ μαχητικά είναι λίγα (ειδικά συγκριτικά με τους αριθμούς που μεταφέρουν τα μεγάλα αμερικανικά αεροπλανοφόρα)- αλλά για έναν πυρηνικό πόλεμο τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά, καθώς θα μπορούσε να αναδύεται κοντά σε στόχους στη Σοβιετική Ένωση ή την Κίνα και να εκτοξεύει τα μαχητικά του, αφήνοντας μικρό περιθώριο αντίδρασης: Πρόκειται για την ίδια φιλοσοφία που διέπει τα υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων cruise- τα οποία και πρακτικά ανέλαβαν αυτόν τον ρόλο, χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας (που επέφερε μείωση του μεγέθους και αύξηση της εμβέλειας και ακρίβειας των πυραύλων- οπότε και δεν χρειάζονταν πλέον αεροπλάνα σε αυτόν τον ρόλο). Επίσης, τέτοια υποβρύχια θα μπορούσαν να αποτελούν μια πρώτη γραμμή άμυνας ενάντια σε εχθρικά βομβαρδιστικά, αναδυόμενα στον ωκεανό και απογειώνοντας αναχαιτιστικά πολύ μακριά από τις ακτές των ΗΠΑ, αντιμετωπίζοντας την απειλή σε απόσταση ασφαλείας. Και φυσικά υπάρχει εκ των πραγμάτων το πλεονέκτημα πως ένα τέτοιο σκάφος κρύβεται πολύ καλύτερα και είναι δυσκολότερη η προσβολή του από τα προηγμένα όπλα του αντιπάλου. Σε κάθε περίπτωση, το αμερικανικό ναυτικό κάποια στιγμή έχασε το ενδιαφέρον του για την ιδέα, και το AN-1 έμεινε μόνο στα σχέδια.

Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα του Popular Mechanics, ένα τέτοιο concept δεν θα ήταν απίθανο να εμφανιστεί ξανά, δεδομένης της εμφάνισης ισχυρών όπλων ακριβείας κατά πολεμικών πλοίων, όπως τα hypersonic όπλα και οι βαλλιστικοί πύραυλοι κατά πλοίων: Υποβρύχια θα μπορούσαν να αναδύονται, να εξαπολύουν μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε αποστολές, να καταδύονται για να αποφύγουν τα πλήγματα του εχθρού και να ανακτούν τα αεροσκάφη τους αργότερα, σε άλλο σημείο. Άλλωστε, ήδη χρησιμοποιούνται υποβρύχια μεγαλύτερα από το ΑΝ-1- οπότε και κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται απλά για θέμα κρίσης.

Δημοφιλή