Μετά την ενθουσιώδη υποδοχή της διαδικτυακής πρεμιέρας της Αντιγόνης του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Λευτέρη Βογιατζή (Φεστιβάλ Επιδαύρου 2006 και 2007), που παρακολούθησαν από το σπίτι τους περισσότερα από 36.000 άτομα, το κοινό έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει άλλη μια παραγωγή που άφησε έντονα το στίγμα της στην ιστορία του Φεστιβάλ Αθηνών, που συνεχίζει την προβολή επιλεγμένων μαγνητοσκοπημένων παραστάσεων και συναυλιών από το αρχείο του.
Πρόκειται για το Insenso / Όπερα του Δημήτρη Δημητριάδη, που σκηνοθέτησε ο Μιχαήλ Μαρμαρινός για το Φεστιβάλ Αθηνών 2012, μια παράσταση site specific που, λόγω της μεγάλης επιτυχίας της, επαναλήφθηκε το καλοκαίρι του 2013. Όπως αναφέρει το Φεστιβάλ, ξεχωριστή μνεία οφείλεται στον σκηνοθέτη και παραγωγό Γιάννη Β. Λαπατά για την κινηματογραφική απόδοση της παράστασης, που μας ταξιδεύει μοναδικά στη μυστηριακή ατμόσφαιρα του ζωντανού γεγονότος. Τον ευχαριστούμε θερμά για την παραχώρηση του έργου του.
Το απρόσμενο σκηνικό τοπίο όπου διαδραματιζόταν το Insenso έμεινε χαραγμένο στη μνήμη όλων όσοι το παρακολούθησαν: μια λίμνη πίσω από το βιομηχανικό κτήριο της Πειραιώς 260, που κανείς δεν μπορούσε να υποψιαστεί ότι υπάρχει˙ ένα απόκοσμο, αχανές, έρημο σύμπαν, κατοικημένο από τη μνήμη της ηρωίδας του έργου, Κόμισσας Λίβιας Σερπιέρι, «μοιρασμένης» σε είκοσι γυναικεία σώματα. Όσες και οι ερμηνεύτριες, που μας καλούσαν, χωρισμένους σε ομάδες γυναικών και ομάδες αντρών θεατών, να πάρουμε θέση ανάμεσά τους, να παρασυρθούμε από το ρεύμα της αφήγησης –όπως παρασύρθηκε η ηρωίδα από το ρεύμα της Ιστορίας–, πριν προχωρήσουμε μαζί στον Χώρο Δ της Πειραιώς 260, που παρέπεμπε υποβλητικά στο εσωτερικό τοπίο του πύργου της, στο Αλντίνο.
Μια άρια-ποταμός πάνω στην ασίγαστη μνήμη ενός ερωτικού πάθους. Ένα σκηνικό ποίημα μοναδικής ομορφιάς για την ανελέητη μάχη ανάμεσα στον έρωτα και το καθήκον, την κοινωνική τάξη και την πατρίδα. Κυρίως, όμως, ανάμεσα στην ανθρώπινη ύπαρξη και τον χρόνο.
«Ένας άνθρωπος είναι πολύς για έναν άνθρωπο. Τίποτε περισσότερο δεν υπάρχει για τον άνθρωπο από έναν άνθρωπο.* Τίποτε δεν γεμίζει τον άνθρωπο περισσότερο από έναν άνθρωπο. Κι όταν αυτός δίνει είναι θεός για εκείνον που παίρνει (...)».
Δημήτρης Δημητριάδης, Insenso
(από το έργο)
Εμπνευσμένο από τη γνωστή ταινία του Βισκόντι Senso
«Η ιστορία του έργου είναι εμπνευσμένη από τη γνωστή ταινία του Βισκόντι Senso (1954). Κατά τα τέλη της αυστριακής κατοχής της Ιταλίας, γύρω στο 1860, και ενώ μαίνεται το αντιστασιακό κίνημα της Βενετίας, η Κόμισσα Λίβια Σερπιέρι ερωτεύεται έναν υπαξιωματικό του αυστριακού στρατού, τον Φραντς Μάλερ. Τυφλωμένη από την απελπισία όταν την εγκαταλείπει, τον καταδίδει ως λιποτάκτη. Εκείνος συλλαμβάνεται αμέσως και εκτελείται. Ιστορία μιας διπλής προδοσίας: αρχικά, προδοσία της πατρίδας από έρωτα˙ ύστερα, προδοσία του αγαπημένου στην απόγνωση της εγκατάλειψης από αυτόν. Ιστορία του ανθρώπου που «παραφρονεί» από έρωτα, που ο έρωτας εξωθεί πέραν της λογικής, πέραν του μέτρου, πέραν κάθε αποδεκτού ορίου: In-senso, ολοσχερής ήττα της φρόνησης – εξουθενωτικός θρίαμβος των αισθήσεων.
[...]
Αντίθετα με τον θεατή της ταινίας του Βισκόντι, ο αναγνώστης του Insenso δεν πρόκειται να παρακολουθήσει κανένα από τα γεγονότα. Η πλοκή περιέχεται εξ ολοκλήρου στις πρώτες έξι φράσεις που θα ακουστούν επί σκηνής. «Είμαι [...] Κατέδωσα [...] Διετάχθη [...] Άκουσα την ομοβροντία [...] Έβγαλα μεγάλη κραυγή [...] χάθηκα [...] Από τότε μέχρι σήμερα [...] ένα μόνο πράγμα σκέφτομαι [...]»: Αυτά τα ρήματα αντηχούν μέσα στο κείμενο σαν τους χτύπους του ρολογιού που μετρούν με την ίδια σχολαστική και αμείλικτη ακρίβεια τα λεπτά της ώρας στην αιωνιότητα. «Από τότε μέχρι σήμερα» – ο χρόνος είναι συμπαγής κι ένα μόνο «πράγμα» τον καθορίζει: η επιθυμία της ηρωίδας να τον διασχίσει προς τα πίσω για να σκοτώσει τον εραστή της – με τα ίδια της τα χέρια αυτή τη φορά».
Δήμητρα Κονδυλάκη
(αποσπάσματα από το Επίμετρο, «Η ουτοπία της ένωσης»,
Ίνδικτος 2007 & Σαιξπηρικόν 2013)
Insenso / Όπερα (Φεστιβάλ Αθηνών 2012)
Συντελεστές
Κείμενο Δημήτρης Δημητριάδης
Μετάφραση στα ιταλικά Σπύρος Περβολαράκης
Σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινός
Μουσική σύνθεση Δημήτρης Καμαρωτός
Ενδυματολόγος - Σκηνογράφος Ντόρα Λελούδα
Μελέτη - Επίβλεψη αρχιτεκτονικού σχεδιασμού Δημήτρης Ζαμενόπουλος Φωτισμοί Γιάννης Δρακουλαράκος
Βοηθός σκηνοθέτη Μυρτώ Περβολαράκη
Βοηθός σκηνοθέτη Β΄ Έλενα Μουδίρη-Χασιώτου
Βοηθός ενδυματολόγου - σκηνογράφου Σπύρος Περβολαράκης
Σχεδιασμός ήχου STUDIO 19
Υπεύθυνος ροής ήχου Κώστας Μπώκος
Διεύθυνση παραγωγής Ρένα Ανδρεαδάκη
Διεύθυνση Theseum Ensemble Ελένη Πετάση
Γυναίκες Sandra Garuglieri, Νάντια Μουρούζη, Μαρία Ναυπλιώτου, Ηλέκτρα Νικολούζου, Θεοδώρα Τζήμου, Τζένη Δριβάλα και Ιωάννα Ασημακοπούλου, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Μαριλού Βόμβολου, Βιργινία Κατσούνα, Κατερίνα Κυβετού, Ρεγγίνα Μανδηλάρη, Δάφνη Μανούσου, Εύη Μπλέσιου, Ελένη Πετάση, Όλγα Σπυράκη, Μαρία Σταύρακα, Δώρα Στυλιανέση, Σοφία Φίλωνος, Αναστασία Χατζάρα
Πιάνο Ειρήνη Τηνιακού
Ο Αυστριακός Josef Rüttger
Φωτογραφίες: Άρης Καμαρωτός
Το Insenso / Όπερα θα προβληθεί το Σάββατο 2 Μαΐου 2020 στο διαδικτυακό κανάλι του Φεστιβάλ Αθηνών στο YouTube: Greek Festival και θα παραμείνει διαθέσιμο για 24 ώρες.
Έναρξη ώρα 19:00 / YouTube: Greek Festival