Το Ισραήλ πανηγυρίζει για τις εξαιρετικές επιδόσεις του καθώς εκπονεί ένα ταχύτατο πρόγραμμα εμβολιασμού για την Covid-19, αλλά όπως φαίνεται υπάρχουν καταγγελίες πως εξαίρεσε από αυτό τους κατοίκούς των περιοχών που έχει καταλάβει και δεν είναι Ισραηλινοί. Δηλαδή τους Παλαιστίνιους της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης οι οποίο φαίνεται πως παραγκωνίζονται και δίνεται προτεραιότητας έποικους.
Το ότι η διάθεση και διανομή των εμβολίων δεν είναι δίκαιη, φυσικά δεν είναι κάτι καινούριο. Οι φτωχές χώρες δεν έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν εμβόλια, πλούσιες επιδίδονται σε ένα σαφάρι απόκτησης εμβολίων και έχουν υπογράψει προσύμφωνα εξασφαλίζοντας την μελλοντική παραγωγή αρκετών εταιρειών. Πρόκειται για το φαινόμενο που εδώ και καιρό χαρακτηρίζεται ως «εθνικισμός των εμβολίων».
Η περίπτωση όμως τοy Ισραήλ είναι ακόμη είναι ίσως πολύ πιο ιδιαίτερη καθώς οι άνθρωποι που φαίνεται να εξαιρούνται ζουν σε κατεχόμενες περιοχές με περιορισμένες δυνατότητες.
Το Ισραήλ, όπως αναφέρει ο Guardian, μεταφέρει δόσεις του εμβολίου των Pfizer / BioNTech στην Κατεχόμενη Δυτική Όχθη και θα περίμενε κανείς πως αυτές θα διατεθούν στο σύνολο του πληθυσμού.
Η διάθεσή όμως, όπως επισημαίνει, αφορά μόνο τους εβραίους εποίκους, και όχι τους περίπου 2,7 εκατ. Παλαιστίνιους που ζουν γύρω τους, οι οποίοι ίσως χρειαστεί να περιμένουν εβδομάδες ή μήνες για να εμβολιαστούν.
Δεν αναγνωρίζουν καμία ευθύνη
«Δεν ξέρω πώς, αλλά δεν πρέπει να υπάρχει κάποιος τρόπος για να είμαστε και εμείς προτεραιότητα;» αναρωτιέται ο Μαχμούντ Κιλάνι, ένας 31χρονος αθλητικός προπονητής από την παλαιστινιακή πόλη Ναμπλούς. «Ποιος νοιάζεται για εμάς; Δεν νομίζω πως έχει ενδιαφερθεί κανείς».
Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν αφήσει να εννοηθεί πως ενδέχεται να παρέχουν πλεόνασμα εμβολίων στους Παλαιστίνιους αλλά ισχυρίζονται ότι δεν είναι υπεύθυνοι για τους Παλαιστίνιους στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, επισημαίνοντας ενδιάμεσες συμφωνίες της δεκαετίας του 1990 που απαιτούσαν από την Παλαιστινιακή Αρχή να τηρεί τα διεθνή πρότυπα εμβολιασμού.
Αυτές οι συμφωνίες προέβλεπαν μια πληρέστερη ειρηνευτική συμφωνία εντός πέντε ετών, κάτι δεν συνέβη ποτέ.
Σχεδόν τρεις δεκαετίες αργότερα, ισραηλινές, παλαιστινιακές και διεθνείς οργανώσεις που μάχονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα, κατηγορούν το Ισραήλ ότι παρακάμπτει τις ηθικές, ανθρωπιστικές και νομικές υποχρεώσεις της ως κατακτητική δύναμη κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Η Gisha, μια ισραηλινή οργάνωση, δήλωσε ότι οι παλαιστινιακές προσπάθειες μέχρι τώρα να αναζητήσουν αλλού εμβόλια «δεν απαλλάσσουν το Ισραήλ από την τελική ευθύνη του έναντι των Παλαιστινίων που βρίσκονται υπό κατοχή».
Την ίδια στιγμή πάντως, ισραηλινά μέσα ενημέρωσης όπως η Jerusalem Post καταγγέλλουν δυτικά ΜΜΕ πως γράφουν αντισημιτικούς λίβελους.
Το γεγονός βέβαια πως οι Παλαιστίνιοι δεν περιλαμβάνονται στο εμβολιαστικό πρόγραμμα καθώς η άποψη ειδικών πως είναι ευθύνη του Ισραήλ να το κάνει αναφέρεται σε πολλά έγκριτα μέσα όπως και τους New York Times.
Όπου φτωχός και η μοίρα του;
Στο μεταξύ, η Παλαιστινιακή Αρχή δεν διαθέτει ρευστό για να κάνει συμφωνίες για αγορά εμβολίων και διατηρεί περιορισμένα δικαιώματα αυτοδιοίκησης στα επίμαχα αλλά σαφώς βιάζεται να προμηθευτεί εμβόλια.
Αν και υπήρχε μια αισιοδοξία πως ίσως διατεθούν κάποια εμβόλια και στους Παλαιστίνιους τις επόμενες δύο εβδομάδες, όταν ερωτήθηκε σχετικά με το χρονοδιάγραμμα, ο Αλί Αμπεντ Ραμπό, γενικός διευθυντής του παλαιστινιακού υπουργείου Υγείας, υπολόγισε ότι τα πρώτα εμβόλια πιθανότατα θα έφθαναν τον Φεβρουάριο.
Και ακόμη και αυτά θα διατεθούν μέσω του Covax και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που μεριμνά για την διάθεση εμβολίων σε φτωχές χώρες. Η δέσμευση που ανέλαβαν όμως είναι να εμβολιάσουν το 20% των Παλαιστινίων.
Ο Τζέραλντ Ρόκενσαμπ, επικεφαλής του γραφείου του ΠΟΥ στην Ιερουσαλήμ δήλωσε ότι μπορεί η διανομή να γίνει ακόμη και νωρίς, τα μέσα του 2021. Οι υπόλοιπες δόσεις αναμένεται να φτάσουν μέσω συμφωνιών με φαρμακευτικές εταιρείες, αλλά προφανώς καμία δεν έχουν υπογραφεί μέχρι στιγμής.
Η δε Παλαιστινιακή Αρχή δεν έχει ζητήσει επίσημα βοήθεια από το Ισραήλ ενώ οι προσπάθειες συντονισμού μεταξύ των δύο πλευρών διακόπηκαν πέρυσι. Σύμφωνα με τον Ραμπό οι συζητήσεις με το Ισραήλ έχουν σταματήσει. ”Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει συμφωνία και δεν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει κάττι το βέβαιο”.
Στη Γάζα, η ημερομηνία έναρξης των εμβολιασμών μπορεί να πάει ακόμη πιο μακριά. Στον φτωχό, αποκλεισμένο θύλακας της περιοχής οι ηγέτες της Χαμάς, δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν την εξάπλωση του ιού ενώ δεν είναι μόνο εχθροί με το Ισραήλ αλλά και αντίπαλοι της Παλαιστινιακής Αρχής.
Ο Σαλαμα Μααρούφ, επικεφαλής του γραφείου Τύπου της Χαμάς, εκτιμά ότι τα εμβόλια θα φτάσουν «εντός δύο μηνών», προσθέτοντας ότι υπήρχε συντονισμός με την ΠΟΥ και την Παλαιστινιακή Αρχή.
Η Χέμπα Άμπου Άρρ, 35 ετών, κάτοικος της Γάζας, αντέδρασε έντονα όταν ρωτήθηκε πώς ένιωθε γνωρίζοντας πως όλοι οι άλλοι θα εμβολιαστούν πριν από την ίδια και τους υπόλοιπους κατοίκους της Γάζας.
″Σοβαρά, προσπαθείτε να μας συγκρίνετε με το Ισραήλ ή οποιαδήποτε άλλη χώρα;» ρώτησε. «Δεν μπορούμε να βρούμε δουλειά, φαγητό ή κάτι να πιούμε . Είμαστε υπό διαρκή απειλή. Δεν έχουμε καν τα στοιχειώδη για να ζήσουμε”....
Πόσο ασφαλείς όμως θα ’ναι οι Ισραηλινοί;
Είναι πολύ πιθανό λοιπόν οι Ισραηλινοί να επιστρέψουν σε κάποια μορφή κανονικότητας εντός των πρώτων τριών μηνών αυτού του έτους, ενώ οι Παλαιστίνιοι θα παραμένουν παγιδευμένοι στον φονικό ιστό της πανδημίας.
Κάτι τέτοιο βέβαια μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στον στόχο του Ισραήλ για την επίτευξη ανοσίας της αγέλης καθώς χιλιάδες Παλαιστίνιοι της Δυτικής Όχθης εργάζονται στο Ισραήλ και στους ισραηλινούς οικισμούς.
Εκτός βέβαια εάν ληφθούν άλλα μέτρα από το Ισραήλ.
Σε κάθε περίπτωση όμως, όπως έχουν προειδοποιήσει οι επιστήμονες και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ο μη εμβολιασμός όλων των πολιτών σε όλες τις χώρες συνιστά άμεσο κίνδυνο για όλους.
Ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους έχει δηλώσει πως ”Ο εθνικισμός των εμβολίων το μόνο που κάνει είναι να βοηθάει τον ιό”.
Αυτό που θέλει να πει εδώ ο Γκεμπρεγέσους είναι ότι ο εμβολιασμός κάποιων και αποκλεισμός κάποιον άλλων συνιστά έναν παραλογισμό, δεδομένου ότι αντιμετωπίζουμε μια πανδημία που εξ ορισμού αφορά όλο πλανήτη. Είναι άλογο να περιμένουμε πως τέτοιους είδους πρακτικές- που φυσικά μπορούν να χαρακτηριστούν ανήθικες και απάνθρωπες- θα είναι αποτελεσματικές γιατί πολύ απλά προωθώντας τον εμβολιασμό μιας χώρας οι μόνο λίγων και αφήνοντας εκτεθειμένες πολλές και πολλούς στην πράξη σημαίνει πως θα συνεχίσει να απειλείται η υγεία και η ασφάλεια όλων. Επίσης όσο ο ιός κυκλοφορεί και μεταδίδεται τόσο αυξάνει ο κίνδυνος των μεταλλάξεων όπως έχουμε ήδη δει στην με το πρόσφατο νέο στέλεχος που φαίνεται πως είναι πολύ πιο μεταδοτικό.
Το επιτυχημένο και ακριβό πρόγραμμα εμβολιασμού του Ισραήλ
Δύο εβδομάδες από την έναρξη του προγράμματος εμβολιασμού, το Ισραήλ χορηγεί περισσότερες από 150.000 δόσεις την ημέρα, που σημαίνει πως έχει εμβολιάσει περί το 1 από τα 9 εκατ. πολιτών, το υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά με κάθε άλλη χώρα.
Κέντρα εμβολιασμού έχουν στηθεί σε αθλητικά στάδια και κεντρικές πλατείες. Τα άτομα άνω των 60 ετών, οι εργαζόμενοι στον κλάδο της υγείας, άτομα υψηλού κινδύνου έχουν προτεραιότητα, ενώ οι νέοι, υγιέστεροι πολίτες συχνά εμβολιάζονται επίσης σε κλινικές προκειμένου να αποφευχθεί η σπατάλη αχρησιμοποίητων φιαλιδίων.
Ο πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, είπε στους συμπατριώτες του ότι η χώρα θα μπορούσε να είναι η πρώτη που θα βάλει ένα τέλος στην εξάπλωση του ιού. Σε αυτό βοηθάει το πολύ προηγμένο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και η οικονομία.
Αξιωματούχος του υπουργείου Υγείας είπε ότι η χώρα είχε πληρώσει 62 δολάρια τη δόση, σε σύγκριση με τα 19,50 δολάρια που πληρώνουν οι ΗΠΑ.
Πηγές: Guardian, New York Times