Καθώς μεγαλώνουμε, οι διατροφικές μας ανάγκες (αλλά και οι γενικότερες ανάγκες μας) αρχίζουν να αλλάζουν. Χρειαζόμαστε περισσότερα από ορισμένα θρεπτικά συστατικά και λιγότερα άλλα, μπορεί να χρειαστεί να περιορίσουμε τις έντονη άσκηση και συχνά αρχίζουμε να εισάγουμε στην καθημερινότητά μας νέα φάρμακα για τη διαχείριση συγκεκριμένων παθήσεων υγείας.
Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στο φαγητό: Με τη διαρκώς μεταβαλλόμενη κατάσταση του σώματος και της υγείας μας, μπορεί να είναι δύσκολο να γνωρίζουμε πώς να θρέφουμε σωστά τον εαυτό μας σε διαφορετικά στάδια της ζωής μας. Παρ′ όλα αυτά, υπάρχει μια τροφή που οι εγγεγραμμένοι διαιτολόγοι λένε ότι πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στην κατανάλωσή της καθώς μεγαλώνουμε - και παίρνουμε όρκο πώς δεν θα το φανταζόμασταν ποτέ.
Σύμφωνα με τρεις διαφορετικούς εγγεγραμμένους διαιτολόγους με τους οποίους μιλήσαμε, υπάρχει ένα τρόφιμο που πρέπει οι άνθρωποι να είναι προσεκτικοί όσον αφορά την κατανάλωση καθώς μεγαλώνουν: το γκρέιπφρουτ. Εάν εκπλαγήκατε, δεν σας κατηγορούμε. Το γκρέιπφρουτ είναι γεμάτο με βιταμίνη C και είναι εξαιρετικό για εμάς, σωστά;
Συνήθως, ναι. Αλλά για όποιον παίρνει φάρμακα για να διαχειριστεί ένα πρόβλημα υγείας, το γκρέιπφρουτ μπορεί να αλληλεπιδράσει αρνητικά με αυτό.
«Το γκρέιπφρουτ και ο χυμός γκρέιπφρουτ είναι γνωστό ότι παρεμβαίνουν στις στατίνες, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τη μείωση της χοληστερόλης», λέει η Σάρα Χορμασέα, εγγεγραμμένη διαιτολόγος στο Nourish. «Ενας συνδυασμός ουσιών στο γκρέιπφρουτ που ονομάζονται φουρανοκουμαρίνες ανταγωνίζεται το ένζυμο στο συκώτι μας που χρησιμοποιείται για τον μεταβολισμό των φαρμάκων με στατίνες».
Η ακριβής ποσότητα γκρέιπφρουτ που είναι επικίνδυνο να καταναλωθεί ποικίλλει ανάλογα με διάφορους παράγοντες και θα πρέπει πάντα να μιλάμε με το γιατρό μας για την ποσότητα που είναι ασφαλής για εμάς (αν υπάρχει). Αλλά γενικά, ένα ολόκληρο γκρέιπφρουτ ή ένα ποτήρι χυμός γκρέιπφρουτ είναι αρκετό για να αλληλεπιδράσει αρνητικά με ορισμένους τύπους φαρμάκων.
Η Μαρία ’Εμερικ, άλλη μια εγγεγραμμένη διαιτολόγος, προσθέτει ότι το γκρέιπφρουτ μπορεί επίσης να αλληλεπιδράσει αρνητικά με αραιωτικά αίματος όπως η βαρφαρίνη. «Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα του φαρμάκου στον οργανισμό, αυξάνοντας τον κίνδυνο παρενεργειών ή τοξικότητας», είπε.
Οι στατίνες και τα αραιωτικά του αίματος δεν είναι τα μόνα είδη φαρμάκων με τα οποία το γκρέιπφρουτ μπορεί να αλληλεπιδράσει αρνητικά. Η έρευνα δείχνει ότι το γκρέιπφρουτ θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο σε ορισμένα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, φάρμακα για τον καρδιακό ρυθμό, ορισμένα φάρμακα για τη διάθεση (αν και αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει πρόβλημα να καταναλώνουμε γκρέιπφρουτ με τα πιο κοινά αντικαταθλιπτικά) και πολλά άλλα.
Προσοχή στις τροφές με βιταμίνη Κ επίσης
Αλλά δεν είναι μόνο το γκρέιπφρουτ που πρέπει να προσέχουμε. Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Κ που πιθανότατα πιστεύουμε ότι είναι καλές για εμάς - όπως το λάχανο, το σπανάκι και τα λαχανικά - μπορεί να αποβούν επικίνδυνες όταν καταναλώνουμε υπερβολική ποσότητα από αυτές ενώ λαμβάνουμε ορισμένα φάρμακα.
«Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Κ μπορούν να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα των αραιωτικών του αίματος όπως η βαρφαρίνη. Η βιταμίνη Κ βοηθά στην πήξη του αίματος, η οποία εξουδετερώνει τις επιδράσεις της βαρφαρίνης στην αραίωση του αίματος. Τα άτομα που λαμβάνουν βαρφαρίνη πρέπει να διατηρούν σταθερή καθημερινή πρόσληψη βιταμίνης Κ και να παρακολουθούν τη διατροφή τους ανάλογα», λέει η Έμερικ.
Οι περισσότεροι γιατροί δεν μας ενθαρρύνουν να αποφεύγουμε εντελώς τη βιταμίνη Κ (αν και θα πρέπει πάντα να επικοινωνούμε μαζί τους). Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να έχουμε κατά νου σε σχέση με τη βιταμίνη Κ και ορισμένα φάρμακα είναι η συνέπεια στη δοσολογία. Για παράδειγμα, η ημερήσια σύσταση για άνδρες και γυναίκες άνω των 19 ετών είναι 120 mcg και 90 mcg αντίστοιχα - ας σημειώσουμε ότι ένα φλιτζάνι ωμό σπανάκι έχει 145 mcg και ένα φλιτζάνι μαγειρεμένο μπρόκολο έχει περίπου 220 mcg. Έτσι, εάν καταναλώσουμε ένα φλιτζάνι ωμό σπανάκι μια μέρα (ανακατεμένο σε μια σαλάτα, για παράδειγμα), ας φροντίσουμε να προσπαθήσουμε να διατηρήσουμε αυτή την ποσότητα «συνεπή» με ό,τι λαχανικά πλούσια σε βιταμίνη Κ καταναλώσουμε την επόμενη μέρα.
Η Σέλεϊ Μπαλς, εγγεγραμμένη διαιτολόγος και διατροφολόγος για το Consumer Health Digest, προσθέτει μερικά επιπλέον φάρμακα στη λίστα. «Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν αντιόξινα, αντιβιοτικά, ασπιρίνη και φάρμακα για τον καρκίνο, τις επιληπτικές κρίσεις και την υψηλή χοληστερόλη», αναφέρει. «Εάν λαμβάνουμε κάποιο από αυτά τα φάρμακα ίσως να πρέπει να περιορίσουμε ή να αποφύγουμε τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Κ [υπό την καθοδήγηση ενός γιατρού]. Μερικές φορές μπορούμε ακόμα να συμπεριλάβουμε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Κ στη διατροφή μας, αλλά ας επικεντρωθούμε στο να λαμβάνουμε περίπου την ίδια ποσότητα κάθε μέρα, ώστε να μπορούμε να σταθεροποιήσουμε τη δόση του φαρμάκου που απαιτείται για τη διαχείριση της κατάστασής μας, ενώ παράλληλα να απολαμβάνουμε τα αγαπημένα μας λαχανικά».
Κι αν δεν λαμβάνουμε κάποιο φάρμακο;
Εάν λαμβάνουμε ελάχιστη ή καθόλου φαρμακευτική αγωγή, ίσως να αναρωτηθούμε ποιες τροφές πρέπει να προσπαθήσουμε να τρώμε λιγότερο. Η απάντηση σε αυτό μάλλον δεν είναι τόσο περίεργη - και παρεμπιπτόντως, αυτά τα τρόφιμα (και τα ποτά) βρίσκονται στη λίστα και για άτομα που λαμβάνουν φάρμακα.
«Σίγουρα θα πρέπει να προσπαθήσουμε να πίνουμε λιγότερο αλκοόλ», λέει η η Χορμασέα. «Καθώς μεγαλώνουμε, η ικανότητα του σώματός μας να αφομοιώσει το αλκοόλ μπορεί να αλλάξει δραματικά. Η ηπατική λειτουργία μειώνεται, οδηγώντας σε πιο αργό μεταβολισμό του αλκοόλ».
Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το αλκοόλ να παραμείνει στο σύστημα για περισσότερο, προσθέτει, με πιο έντονο και παρατεταμένο αποτέλεσμα. «Η μειωμένη παραγωγή ενζύμων που εμπλέκονται στο μεταβολισμό του αλκοόλ (όπως η ADH και η ALDH) μπορεί να θέσει τους ηλικιωμένους σε υψηλότερο κίνδυνο τοξικότητας που σχετίζεται με το αλκοόλ. Πολλά φάρμακα που χρησιμοποιούνται από ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας αντενδείκνυνται επίσης με κατανάλωση αλκοόλ».
Θα πρέπει επίσης να προσπαθήσουμε να περιορίσουμε την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, όπως γρήγορο φαγητό, έτοιμα γεύματα, συσκευασμένα σνακ και ποτά με ζάχαρη, λέει η Έμερικ. «Αυτά τα προϊόντα κατασκευάζονται από χημικά αλλοιωμένα συστατικά που προέρχονται από τρόφιμα και συμπληρώνονται με πρόσθετα για τη βελτίωση της γεύσης, της υφής, της εμφάνισης και της διάρκειας ζωής, με ελάχιστη έως μηδενική συμπερίληψη ολόκληρων τροφίμων», συμπληρώνει.
«Η έρευνα δείχνει μια άμεση σχέση μεταξύ των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων (UPF) και των αυξημένων κινδύνων για καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη τύπου 2, άγχος, κατάθλιψη, παχυσαρκία, κακή ποιότητα ύπνου και συνολική θνησιμότητα».
Επιπλέον, συμπληρώνει η ΄Εμερικ τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα συχνά αντικαθιστούν πιο θρεπτικά τρόφιμα όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς και σπόρους στις δίαιτες, οδηγώντας σε χαμηλότερη κατανάλωση ευεργετικών βιταμινών, μετάλλων, φυτικών ινών, προβιοτικών, αντιοξειδωτικών και αντιφλεγμονωδών παραγόντων. «Καθώς είναι χαρακτηριστικό ότι η όρεξη να μειώνεται με την ηλικία, κάθε μπουκιά γίνεται όλο και πιο σημαντική», δηλώνει.
Ενώ η συμβουλή για περιορισμό του αλκοόλ και των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων είναι αρκετά τυπική, είναι πάντα καλή ιδέα να μιλήσουμε με το γιατρό μας σχετικά με τα τρόφιμα με τα οποία μπορεί να αλληλεπιδράσουν με τα φάρμακα που λαμβάνουμε. Θα έχει περισσότερες πληροφορίες για αυτό το θέμα και μπορεί επίσης να έχει προτάσεις για τον τρόπο κάλυψης των διατροφικών μας αναγκών αποφεύγοντας παράλληλα ορισμένα τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά όπως το γκρέιπφρουτ ή το σπανάκι. Στο μεταξύ, μάλλον θα πρέπει να παραλείψουμε αυτό το δεύτερο ποτήρι κρασί απόψε!