1. Το άρθρο (Το Μακεδονικό για τους αρχαίους Έλληνες) αναφερόταν σε ιστορικά γεγονότα της αρχαιότητας και όχι του μεσαίωνα όπου και πρωτοεμφανίζονται οι Σλάβοι στη Βαλκανική. Δεν θα υπερασπιζόμουν ποτέ ανεδαφικές και ιδίως αλυτρωτικές αξιώσεις κανενός. Παρ’ όλα αυτά πρέπει να σκεφτούμε ότι και εκεί μία πολιτική ηγεσία οδήγησε το λαό σε αυτή την τάση με σκοπό να τον χειραγωγήσει. Όταν μία χώρα στερείται των βασικών για ανάπτυξη βρίσκει κατά κανόνα καταφύγιο στο παρελθόν με σκοπό να χτίσει ένα μέλλον. Το έκαναν σχεδόν όλα τα βαλκανικά κράτη κατά τον παρελθόν, κάποια το κάνουν ακόμα και είναι όσα δεν “συμμετείχαν” για διαφορετικούς λόγους στους αλυτρωτικούς ανταγωνισμούς των αρχών του 20ου αιώνα και δεν είχαν εδαφικά οφέλη από τις ανακατατάξεις στα Βαλκάνια. Οι εποχές είναι εντελώς διαφορετικές σε σχέση με τότε οπότε ας μην κινδυνολογούμε. Η κινδυνολογία στρώνει το χάλι στους “σωτήρες’’ και τους “υπερασπιστές”.
2. Περιγράφω μόνο το πολιτικό περιβάλλον της περιόδου από την επομένη της μάχης στη Χαιρώνεια μέχρι το θάνατο του Φιλίππου Β’. Δεν περιγράφω ούτε την περίοδο του Περδίκκα Α’ ούτε του Αλέξανδρου Α΄ ούτε του Αρχέλαου Α΄.
3. Όποιος ιστορικός διαθέτει αυτοσεβασμό οφείλει να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικός όσον αφορά τις φυλετικές συγγένειες λαών της αρχαιότητας. Το μόνο που μπορεί να εξάγει είναι ισχυρά ή ανίσχυρα συμπεράσματα ειδικά όταν οι πηγές δεν προσφέρουν από μόνες τους απόλυτες ενδείξεις. Με τη φράση μου « δεν μπορώ να είμαι σίγουρος για τη φυλετική συγγένεια αρχαίων Ελλήνων και Μακεδόνων » ούτε υποστήριξα, ούτε αμφισβήτησα τη συγγένεια. Απλά δήλωσα την αδυναμία μου να βγάλω συμπέρασμα με βάση τις πηγές. Στην ιστορία δεν υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα σε τίποτα.
4. Μεγαλύτερη σημασία για την ιστορική άποψη έχει κατά τη γνώμη μου η ίδια η Μακεδονική αντίληψη αυτή την εποχή την οποία και τονίζω στο άρθρο, που σαφώς θεωρεί εαυτόν, μέρος του αρχαίου Ελληνικού κόσμου. Γι αυτό και γράφω « μην ψάχνετε άσκοπα να βρείτε φυλετικές ομοιότητες ». Οι ίδιοι οι αρχαίοι Μακεδόνες είχαν κάνει την επιλογή τους ιδίως κατά την βασιλεία του Αλέξανδρου Α΄ τον 5ο αιώνα πχ. Ο Αλέξανδρος Ά αγωνίστηκε με πλήρη συνείδηση για να συνδέσει το λαό του με τον Ελληνικό κόσμο. Εξ ου και η συμμετοχή του στους ολυμπιακούς αγώνες. Το ότι κατάφερε να πείσει τους δύσπιστους Έλληνες για την Ελληνικότητα του οίκου του, δεν σημαίνει αυτομάτως ότι το έργο του ιστορικού τελειώνει εκεί.
5. Έγραψα μόνο για τον Ηρόδοτο διότι είναι από τους ελάχιστους ιστορικούς που παίρνει ξεκάθαρη θέση ως προς την καταγωγή της Μακεδονικής φυλής και παρέχει πολύ περισσότερες πληροφορίες σε σχέση με τον Θουκυδίδη πχ. Όσοι έχουν ασχοληθεί με τον Ηρόδοτο, γνωρίζουν καλά ότι πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί με τα λεγόμενα του καθώς δεν διέθετε τις επιστημονικές αρετές ιστορικών όπως ο Θουκυδίδης. Οι πληροφορίες του Ηροδότου δεν πρέπει να υιοθετούνται άκριτα. Εμπεριέχουν αρκετά στοιχειά που ακροβατούν ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη μυθολογία. Επίσης οι πηγές του θεωρούνται ιδιαίτερα αμφιλεγόμενες.
6. Όσον αφορά τα σχόλια για το σύγχρονο θέμα της ονομασίας, αποτελούν προσωπικές μου απόψεις που προσπαθούν κυρίως να κριτικάρουν τη νοοτροπία μερίδας των Ελλήνων. Φαντάζομαι ότι ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα άποψη στις μέρες μας, ή όχι; Αν σε κάποιον δεν αρέσουν οι απόψεις μου ή με θεωρεί αναξιόπιστο αρθρογράφο, έχει τη δυνατότητα να μην με διαβάσει ποτέ ξανά ή ακόμα και να με διαβάλλει ελεύθερα.
7. Η ιστορία είναι μία επιστήμη που καλό είναι ο καθένας να την ανακαλύπτει μόνος του και όχι να την εισάγει στον εγκέφαλο του αστόχαστα. Για μένα δεν αποτελεί ιεροσυλία το να κρίνεις μορφές ή γεγονότα που στη συλλογική συνείδηση θεωρούνται απαραβίαστα. Είναι προσωπική υπόθεση του καθενός αυτή η διαδικασία. Οι υπόλοιποι έχουμε μόνο τη δυνατότητα να κρίνουμε την προσπάθεια του, με τρόπο που να μην είναι προσβλητικός βέβαια.
8. Όποιος έχει ασχοληθεί έστω και υποτυπωδώς με την επιστήμη αυτή, γνωρίζει καλά ότι δεν μπορεί να επικαλείται εθνικές συνέχειες που έχουν ένα βάθος χρόνου δεκάδων αιώνων, που εμπεριέχει θρησκευτικές, ιδεολογικές και κατακτητικές μεταβολές. Κανένας σύγχρονος αξιόπιστος ιστορικός δεν θα μπορούσε να υποστηρίξει μία τέτοια αξίωση εκτός από κάποιον που το κάνει σκόπιμα. Μην συγκρίνετε την εποχή μας με εποχές που η ιστοριογραφία ήταν απόλυτα προσαρμοσμένη σε εθνικές επιδιώξεις. Η εσωτερική ρητορεία στην ΠΓΔΜ τα τελευταία χρόνια, θα έπρεπε να μας είχε διδάξει πολλά για τον τρόπο με τον οποίο η ιστορία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πολύ συγκεκριμένους σκοπούς. Τι είναι πιο εύκολο... να μειώσεις την ανεργία του λαού σου ή να φτιάξεις ένα μεγάλο άγαλμα και να ονομάσεις ένα αεροδρόμιο;