«Το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων βρίσκεται στην Ένωσή μας. Επιβεβαιώνουμε για άλλη μια φορά την πλήρη και αδιαμφισβήτητη δέσμευσή μας στην προοπτική ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην EE», αναφέρει η δήλωση των 27 ηγετών και των ηγετών των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.
Η σύνοδος, η πρώτη υπό την προεδρία του νέου Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, υπογράμμισε τη σημασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης των Δυτικών Βαλκανίων και το κοινό ανακοινωθέν στην ουσία επισφράγισε τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ενισχύσει τη συνεργασία και τη στρατηγική της σχέση με την περιοχή.
Η αναγκαιότητα της επιτάχυνσης της διαδικασίας ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων, καθίσταται αναγκαία λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ΕΕ θεωρεί στρατηγικής σημασίας για την ευρωπαϊκή ασφάλεια την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων.
Αυτό άλλωστε φάνηκε και από τις δηλώσεις του Κόστα ο οποίος δήλωσε:
«Δεν υπάρχει άλλη περιοχή στον κόσμο στην οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επενδύσει τόσους πόρους – οικονομικούς, ανθρώπινους και τεχνογνωσίας.
Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο η μεγαλύτερη ενσωμάτωση δημιουργεί μια πραγματική στρατηγική συνεργασία. Μια στρατηγική συνεργασία που βλέπει τα Δυτικά Βαλκάνια να ευθυγραμμίζονται με την Ευρωπαϊκή Ένωση στην καταδίκη του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας και στη στήριξη της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής υποστήριξης. Και μια στρατηγική συνεργασία μέσω της οποίας ενισχύουμε την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα στα Δυτικά Βαλκάνια, μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ειρήνης».
Διπλωματικές πηγές δήλωσαν ότι ύστερα από χρόνια ακινησίας πλέον υπάρχει κινητικότητα όσον αφορά την ενταξιακή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων, εξηγώντας ότι ήδη άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο με την Αλβανία και συγκεκριμένα εκείνο που αφορά της εξωτερικές σχέσεις, προχωράει το Μαυροβούνιο, ενώ έκανε αναφορά στην προώθηση των διαπραγματεύσεων με τη Σερβία.
Στο ίδιο πνεύμα και οι δηλώσεις της επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν η οποία επίσης αναφέρθηκε στην πρόοδο που σημειώθηκε τον τελευταίο χρόνο. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι αυτή την εβδομάδα η ΕΕ έκλεισε τρία διαπραγματευτικά κεφάλαια με το Μαυροβούνιο και άνοιξε τη δέσμη κεφαλαίων για τις εξωτερικές σχέσεις με την Αλβανία, ενώ η Σερβία καλείται να υποβάλει τις διαπραγματευτικές της θέσεις για δύο κεφάλαια που αποτελούν μέρος της δέσμης «ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη».
Η πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία επιτάχυνε την ενταξιακή διαδικασία των Δυτικών Βαλκανίων. «Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη νέα πραγματικότητα και δεν είναι αρκετό απλώς να αφήσουμε ανοιχτή την πόρτα για τα επίδοξα μέλη μας, αλλά πρέπει με δράσεις να τα φέρουμε πιο κοντά μας» είπε και πρόσθεσε ότι «η ΕΕ πρέπει να προσαρμοστεί για να φιλοξενήσει μια μεγαλύτερη οικογένεια» στο μέλλον.
Στη δήλωση των ηγετών ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων αναφέρεται ότι «στο πλαίσιο της ριζικής αλλαγής της παγκόσμιας γεωπολιτικής κατάστασης, του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, και κατά την έναρξη του νέου κύκλου ηγεσίας της ΕΕ, η στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Δυτικών Βαλκανίων είναι πιο σημαντική από ποτέ».
Η ΕΕ χαιρετίζει την αποφασιστικότητα των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων να σεβαστούν και να δεσμευτούν στις βασικές ευρωπαϊκές αξίες και αρχές, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Τονίζουν ότι το κράτος δικαίου είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση μιας λειτουργικής δημοκρατίας. «Οι ενέργειες θα μιλούν περισσότερο από τα λόγια καθώς οι εταίροι αναλαμβάνουν την ευθύνη και εφαρμόζουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Η ΕΕ καλεί τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να εγγυηθούν τα δικαιώματα και την ίση μεταχείριση των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες», τονίζεται στη δήλωση.
Η ΕΕ στοχεύει στην περαιτέρω εμβάθυνση της πολιτικής και πολιτικής δέσμευσής της με τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων σε τομείς όπως:
εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας
ασφάλεια και άμυνα
συνεργασία και ανθεκτικότητα σε υβριδικές και κυβερνοαπειλές για την αντιμετώπιση της ξένης παρέμβασης και παραπληροφόρησης
επαφές μεταξύ των ανθρώπων και μέτρα για τους νέους μέσω της έρευνας, της καινοτομίας, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής πολιτικής
Επισημαίνεται ότι το Σχέδιο Ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια (ύψους 6 δισεκ. ευρώ ως το 2027) έχει τη δυνατότητα να διπλασιάσει την οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή κατά την επόμενη δεκαετία. Θα επιταχύνει την κοινωνικοοικονομική σύγκλιση μεταξύ των Δυτικών Βαλκανίων και της ΕΕ, υπό τον όρο ότι οι εταίροι θα εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την ΕΕ.
Σημειώνεται, επίσης, ότι ΕΕ θα συνεχίσει να υποστηρίζει τους εταίρους της στα Δυτικά Βαλκάνια για να μετριάσει τον αντίκτυπο που έχει ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας στις οικονομίες, τις κοινωνίες και την ασφάλειά τους. «Θα συνεχίσουμε την υποστήριξή μας μέσω του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας, του Οικονομικού και Επενδυτικού Σχεδίου, της Δέσμης Ενεργειακής Στήριξης και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ειρήνης».
Η ΕΕ επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της για περαιτέρω ανάπτυξη και ενίσχυση του διαλόγου και της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας με τα Δυτικά Βαλκάνια.
«Η μεγαλύτερη ενσωμάτωση δημιουργεί πραγματική στρατηγική εταιρική σχέση. Μια στρατηγική εταιρική σχέση που βλέπει τα Δυτικά Βαλκάνια να ευθυγραμμίζονται με την Ευρωπαϊκή Ένωση στην καταδίκη του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας και στην υποστήριξη της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής υποστήριξης. Και μια στρατηγική εταιρική σχέση στην οποία ενισχύουμε την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα στα Δυτικά Βαλκάνια, μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη» τονίζει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.