Το 1973, ένας επιστήμονας έπεσε πάνω σε ένα παράξενο δέντρο στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, που δεν έμοιαζε με οτιδήποτε άλλο δει μέχρι τότε. Ήταν περίπου 6μ ψηλό, με μικροσκοπικά πορτοκαλί φρούτα που έμοιαζαν με κινεζικά φανάρια φτιαγμένα από χαρτί.
Συγκέντρωσε δείγματα από τα φύλλα και τους καρπούς του φυτού, τα έδειξε σε συναδέλφους τους αλλά δήλωσαν άγνοια. Ουδείς μπόρεσε να αναγνωρίσει το φυτό ως είδος που είχε περιγραφεί προηγουμένως περιγραφεί από τους επιστήμονες. Παράλληλα όμως δεν μπορούσαν ακόμη και να το χαρακτηρίσουν ως νέο είδος, γιατί δεν μπορούσαν να πουν καν σε ποια οικογένεια ανήκε.
Έτσι, επί σχεδόν μισό αιώνα δεν είχε δοθεί κανένα όνομα στο φυτό, επιστημονικό ή κοινή ονομασία.
«Όταν είδα για πρώτη φορά αυτό το μικρό δέντρο, ενώ βρισκόμουν σε ένα δασικό μονοπάτι, ήταν ο καρπός-που έμοιαζε με κινέζικο φανάρι πορτοκαλί χρώματος και ζουμερός όταν ήταν ώριμος με πολλούς σπόρους- που μου τράβηξε την προσοχή», λέει ο Ρόμπιν Φόστερ, ο επιστήμονας που συνέλεξε αρχικά το μυστηριώδες φυτό στο Εθνικό Πάρκο Μανού, και συνταξιούχος πλέον επιμελητής στο Μουσείο Field του Σικάγου καθώς και ερευνητής στο Smithsonian Tropical Research Institute.
«Δεν πίστευα πραγματικά ότι ήταν κάτι ιδιαίτερο, εκτός από το γεγονός ότι είχε χαρακτηριστικά φυτών από διάφορες οικογένειες και δεν είχε ταξινομηθεί σε καμία οικογένεια. Συνήθως μπορώ να αναγνωρίσω την οικογένεια με μια γρήγορη ματιά, αλλά πανάθεμά με αυτό το δεν μπορώ να το κατατάξω κάπου».
Δεδομένου ότι την ίδια δυσκολία είχαν και όλοι συνάδελφοι στους οποίους απευθύνθηκε το φυτό τελικά βρήκε απλά μία θέση στο φυτολόγιο του Μουσείου Field μεταξύ άλλων αποξηραμένων δειγμάτων φυτών και έμεινε εκεί για πολά χρόνια.
Η Νάνσυ Χένσολντ, βοτανολόγος που εργάζεται από το 19900 στο Μουσείο δεν λησμόνησε όμως την έρευνα του Φόστερ και την ύπαρξή του φυτού που παρέμενε ένα μυστήριο για τους επιστήμονες. «Όταν έχετε ένα φυτό που κανείς δεν μπορεί να ταξινομήσει σε μια οικογένεια, μπορεί εύκολα να ”χαθεί”», λέει.
Έτσι μια επιστημονική ομάδα, με επικεφαλής την ίδια, εξασφάλισε μια επιχορήγηση για τη μελέτη του φυτού εργοστασίου, που χρηματοδοτήθηκε από το Γυναικείο Συμβούλιο του Field Museum, και η έρευνα συνεχίστηκε.
Τώρα, 48 χρόνια μετά, όπως αναφέρει μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Taxon, οι επιστήμονες ανέλυσαν το DNA του φυτού και διαπίστωσαν πως ανήκει στην οικογένεια Picramniaceae, η οποία είναι μια μικρή οικογένεια φυτών από τις τροπικές και υποτροπικές περιοχές του δυτικού ημισφαιρίου, όπως εξήγησε η Χένσολντ.
Της ταξινόμησής του, ακολούθησε και η ονοματοδοσία του: “Mystery of Manu” δηλαδή ”Το μυστήριο του Μανού”, όπου Μανού είναι και το πάρκο στο Περού όπου αρχικά εντοπίστηκε το 1973 ή «Aenigmanu alvareziae».
Το χρονικό διάστημα που απαιτήθηκε για την ταξινόμηση και κατά συνέπεια την ονοματοδοσία του είναι ασυνήθιστο αφού συνήθως απαιτούνται περίπου 5 έως 15 χρόνια χωρίς να αποκλείονται και περιπτώσεις που απαιτήθηκαν πολύ περισσότερα.
Η ταξινόμηση των φυτών όμως είναι κρίσιμη, καθώς εάν δεν γίνει αυτή τότε και το φυτό επιστημονικά δεν υφίσταται. Και εάν δεν υφίσταται υπάρχει σοβαρός κίνδυνος αφού οι επιστήμονες αφού το ταξινομήσουν μελετούν τους πιθανούς κινδύνους εξαφάνισης του και τότε λαμβάνουν και τα σχετικά μέτρα για τη προστασία του.
Πηγή: Eurekalert (Peer-Reviewed Publication, Field Museum)