Η άνευ προηγουμένου τρομοκρατική επίθεση της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης Χαμάς στο Ισραήλ δημιουργεί σοβαρά ερωτήματα για την επιρροή του μεγάλου της υποστηρικτή, του Ιράν- και του ρόλου που μπορεί να είχε σε αυτήν.
Όπως σημειώνεται σε δημοσίευμα του Associated Press και προκύπτει από δηλώσεις αξιωματούχων, από το Τελ Αβίβ ως την Ουάσινγκτον, ουδείς φαίνεται πρόθυμος να κατηγορήσει ευθέως το Ιράν, λόγω έλλειψης ξεκάθαρων στοιχείων. Οι εντάσεις μεταξύ της Τεχεράνης και της Δύσης παραμένουν στα ύψη λόγω του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, ενώ ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, αρνήθηκε αφ‘ενός εμπλοκή της χώρας του, αφ’ετέρου επιδοκίμασε τους «ικανούς, έξυπνους και θαρραλέους» άνδρες της Χαμάς που σκότωσαν πάνω από 1.000 ανθρώπους στο Ισραήλ και πήραν πάνω από 100 αμάχους και στρατιώτες ομήρους.
Υπάρχουν ισχυρές υποψίες για εμπλοκή του Ιράν, και ο τρόπος που θα εξελιχθούν τα πράγματα είναι ιδιαίτερα σημαντικός, δεδομένου ότι η μεγαλύτερη επίθεση κατά του Ισραήλ εδώ και 50 χρόνια θα μπορούσε να εξελιχθεί σε γενικευμένο πόλεμο στην περιοχή.
Γιατί υπάρχουν υποψίες για εμπλοκή του Ιράν
Η Χαμάς προέκυψε από την πρώτη ιντιφάντα (ξεσηκωμό) των Παλαιστινίων, που περιελάμβανε μεγάλες διαδηλώσεις κατά της κατοχής από το Ισραήλ της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας το 1987. Το όνομά της είναι αραβικό ακρωνύμιο για το «Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης» και αναγνώριση των πρώιμων δεσμών της με τη Σουνιτική Μουσουλμανική Αδελφότητα. Στόχος της είναι η καταστροφή του Ισραήλ και έχει εξαπολύσει πολλές επιθέσεις εναντίον Ισραηλινών αμάχων και στρατιωτών, με το Ισραήλ, τις ΗΠΑ, την ΕΕ και άλλες χώρες να τη χαρακτηρίζουν τρομοκρατική οργάνωση.
Αν και σουνιτική, συνδέεται στενά με τη μεγάλη σιιτική δύναμη της Μέσης Ανατολής, το Ιράν. Για την Τεχεράνη η Χαμάς εντάσσεται σε ένα πλαίσιο που ακολουθεί από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979 και μετά, που περιλαμβάνει υποστήριξη «αντιπροσώπων» στην περιοχή απέναντι στη στρατιωτική ανωτερότητα του Ισραήλ και των ΗΠΑ.
Η επίθεση της Χαμάς χαρακτηρίστηκε από σχεδιασμό και κλίμακα άνευ προηγουμένου για τα δεδομένα της παλαιστινιακής οργάνωσης. Κάποιες από τις τεχνικές και τακτικές που χρησιμοποιήθηκαν είχαν χρησιμοποιηθεί και από τους Ιρανούς Φρουρούς της Επανάστασης, των οποίων η Δύναμη Κουντς λειτουργεί ως εκστρατευτικό σώμα και συνδέεται με πολιτοφυλακές και οργανώσεις- «αντιπροσώπους» ανά τη Μέση Ανατολή.
Υπάρχουν ξεκάθαρα στοιχεία που να δείχνουν ιρανικό «χέρι»;
Μέχρι τώρα καμία κυβέρνηση δεν έχει παρουσιάσει στοιχεία – εικόνες, ηλεκτρονικές υποκλοπές, εικόνες από δορυφόρους- που να δείχνουν ότι το Ιράν ενορχήστρωσε την επίθεση. Ωστόσο πολλοί υποδεικνύουν τη επί μακρόν ιρανική υποστήριξη προς την οργάνωση, υπό τη μορφή εκπαίδευσης, χρηματοδότησης και παροχής ρουκετών.
«Για το Ιράν, επιτρέψτε μου να πω ότι δεν τίθεται αμφιβολία ότι υπάρχει ένας βαθμός συνέργειας εδώ. Το Ιράν υποστηρίζει τη Χαμάς για πολλά, πολλά χρόνια» είπε τη Δευτέρα ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι. «Από εκεί και πέρα, δεν έχουμε δει ατράνταχτα, χειροπιαστά στοιχεία πως το Ιράν ενεπλάκη ευθέως, συμμετέχοντας ή παρέχοντας πόρους, σχεδιάζοντας αυτές τις πολύπλοκες επιθέσεις που πραγματοποίησε η Χαμάς το Σαββατοκύριακο».
Ακόμα και το Ισραήλ, που θεωρείται εδώ και καιρό ότι πραγματοποιεί μια συγκαλυμμένη εκστρατεία δολιοφθοράς και στοχευμένων δολοφονιών για παρεμπόδιση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, δεν έχει κατηγορήσει ευθέως την Τεχεράνη.
«Δεν έχουμε στοιχεία, ούτε αποδεικτικές πληροφορίες ιρανικής εμπλοκής σε αυτή την κατάσταση» είπε ο ταγματάρχης Νιρ Ντινάρ, εκπρόσωπος των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων.
Ωστόσο ο Ντινάρ πρόσθεσε πως «πρέπει να είσαι πολύ αφελής για να πιστεύεις ότι κάποιος στο Ιράν ξύπνησε στις 6.30 το Σάββατο, στη Σιμτσάτ Τοράχ, και εξεπλάγη όταν το είδε αυτό», αναφερόμενος στην εβραϊκή γιορτή το Σάββατο.
Ο Αλί Μπαρακέχ, μέλος της εξόριστης ηγεσίας της Χαμάς στον Λίβανο, αρνήθηκε πως το Ιράν σχεδίασε την επίθεση ή ό,τι την ενέκρινε σε συνέντευξη στο Associated Press. Ωστόσο η έκταση της ιρανικής επιρροής στη Χαμάς ήταν κάποια στιγμή πηγή εσωτερικών εντάσεων που περιορίστηκαν τα τελευταία χρόνια, καθώς το Ιράν έγινε κύριος χρηματοδότης της οργάνωσης, είπε η Ράντα Σλιμ του Middle East Institute. Το Ιράν είναι πιο κοντά στη στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς από ό,τι στην πολιτική, πρόσθεσε η Σλιμ.
Τι κίνδυνοι υπάρχουν αν το Ιράν εμπλέκεται ή κατηγορηθεί για την επίθεση
Το Ισραήλ ήδη φαίνεται να ετοιμάζεται για μια μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση, περιλαμβανομένης πιθανότατα χερσαίας επίθεσης στη Λωρίδα της Γάζας. Οι μάχες σε αστικό περιβάλλον είναι απίστευτα επικίνδυνες, τόσο για τους Ισραηλινούς στρατιώτες, όσο και για αμάχους Παλαιστίνιους που θα βρεθούν στη μέση της σύγκρουσης με τους ενόπλους της Χαμάς. Το Ισραήλ έχει δεχτεί επίσης κάποια πυρά από τον Χεζμπολά του Λιβάνου, κύριο εταίρο του Ιράν στην περιοχή. Εάν η σύγκρουση επεκταθεί σε δύο μέτωπα, η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει ακόμα πιο επικίνδυνη.
Αν το Ιράν εμπλακεί, τα πράγματα θα μπορούσαν να κλιμακωθούν κι άλλο. Η αποφυγή αυτού είναι προτεραιότητα για τις ΗΠΑ: Το αμερικανικό αεροπλανοφόρο USS Gerald R. Ford και η ομάδα μάχης του έφτασαν στην ανατολική Μεσόγειο την Τρίτη. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, προειδοποίησε άλλες χώρες να μην εμπλακούν ελπίζοντας να εκμεταλλευτούν το χάος.
Δεδομένης της οργής στο Ισραήλ, οτιδήποτε θα συνέδεε το Ιράν με την επίθεση θα αύξανε δραστικά την πίεση στον ήδη πιεζόμενο πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου για αντίποινα εναντίον το Ιράν, το οποίο ο ίδιος έχει υποδείξει επανειλημμένα ως μεγαλύτερο εχθρό του Ισραήλ στην περιοχή και έχει τονίσει πως δεν θα αφήσει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Το Ιράν επιμένει ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα έχει ειρηνικούς σκοπούς, ωστόσο εμπλουτίζει ουράνιο σε επίπεδα κοντά σε αυτά που χρειάζονται για όπλα. Αυτό σημαίνει πως οι εγκαταστάσεις όπου γίνεται αυτό, καθώς και στρατιωτικές βάσεις εντός και εκτός του Ιράν, θα ήταν πιθανοί στόχοι για τις ισραηλινές δυνάμεις.
Με πληροφορίες από Associated Press