Το μοναχικό αγόρι που έγινε ο παραμυθάς των τριών Όσκαρ

Δεινόσαυροι, εξωγήινοι, ανθρωποφάγα ζώα, εξερευνητές, ένα ολόκληρο σύμπαν, τόποι μαγικοί που ζωντανεύουν απίθανες φαντασιώσεις. Αλλά και η πραγματικότητα, η ιστορία, σε ένα δυνατό, συγκινησιακά φορτισμένο αφήγημα . Αυτός είναι ο κινηματογραφικός κόσμος που έχει πλάσει ο Στίβεν Σπίλμπεργκ, η υπογραφή του οποίου εγγυάται επιτυχία - όχι μόνο εισπρακτική αλλά και καλλιτεχνική.

Τα δύσκολα χρόνια

Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ γεννιέται στις 18 Δεκεμβρίου 1946, στο Σινσινάτι του Οχάιο. Ήταν ο μεγαλύτερος και το μοναδικό αγόρι ανάμεσα σε τέσσερα παιδιά. Ο πατέρας του, Άρνολντ, ήταν ηλεκτρολόγος μηχανικός, ο οποίος εργαζόταν στον τότε αναπτυσσόμενο κλάδο των ηλεκτρονικών υπολογιστών, ενώ η μητέρα του, Λία, ήταν πιανίστα. Η μητέρα και οι αδελφές του λέγεται πως τον κακομάθαιναν, αλλά στο σχολείο ο μικρός Στίβεν δεν περνούσε αντιστοίχως όμορφα, ίσως και λόγω της εβραϊκής του πίστης. Επίσης, οι βαθμοί του δεν ήταν καλοί, ενώ οι συμμαθητές του τον πείραζαν διαρκώς. Σε διδασκαλία βιολογίας, κόντεψε να λιποθυμήσει, όταν αναγκάστηκε να ανοίξει έναν βάτραχο στα δύο. Τελικά, έμεινε έξω από την αίθουσα, μαζί με όλους τους άλλους μαθητές που δεν άντεχαν το θέαμα. Δυστυχώς για εκείνον, ήταν όλες κορίτσια. «Ήμουν ο αλλόκοτος κοκαλιάρης με τα σπυράκια. Δεν άρεσα, δεν ένιωθα άνετα και δεν ανήκα ποτέ στη δημοφιλή κλίκα» έχει εξομολογηθεί ο ίδιος για τα σχολικά του χρόνια.

Απόδραση στο σινεμά

Ξεκίνησε να γυρίζει ταινίες σε πολύ μικρή ηλικία, αρχικά χρησιμοποιώντας την κάμερα της οικογένειάς του. Τότε κατέγραφε οικογενειακές στιγμές, διακοπές σε κάμπινγκ και άλλα αντίστοιχα γεγονότα, αλλά σύντομα βαρέθηκε. Όταν ήταν 9 ετών, πήγαινε στο πάρκο της γειτονιάς του και έβαζε τους φίλους του να παίξουν τους ρόλους που τους όριζε. Όσοι ήθελαν να δουν τις ταινίες, δηλαδή οι γονείς του, έπρεπε να αγοράσουν εισιτήριο 25 λεπτών αλλά και ποπ κορν, που πουλούσε η αδελφή του στην κουζίνα. Αργότερα, επιχείρησε να δημιουργήσει ταινίες με πλοκή ενώ έφτιαχνε πλάνα με διαφορετικές γωνίες λήψης και ορισμένα «πρωτόγονα» εφέ. Σε ηλικία 13 ετών, ο Σπίλμπεργκ κέρδισε το πρώτο του βραβείο για την ταινία “Escape to Nowhere”, η οποία διαρκούσε 40 λεπτά και βασιζόταν σε κάποια μάχη στην ανατολική Αφρική.

Δοκιμάζοντας τα εκφραστικά του μέσα

Το 1963, έγραψε και σκηνοθέτησε την πρώτη του ανεξάρτητη μεγάλου μήκους παραγωγή, μια ταινία επιστημονικής φαντασίας 140 λεπτών με τίτλο “Firelight”. Ο πατέρας του νοίκιασε μια τοπική κινηματογραφική αίθουσα για την πρώτη της προβολή και εκείνο το βράδυ ο Στίβεν έβγαλε τα πρώτα του 500 δολάρια, όσα δηλαδή του είχε κοστίσει το να τη μαγνητοσκοπήσει. Την ίδια περίοδο, βρήκε και μία διέξοδο από τα πειράγματα των συμμαθητών του, προσφέροντας έναν ρόλο στην επόμενη ταινία του σε όποιον επιχειρούσε να τον ενοχλήσει.

Τελειώνοντας το λύκειο το 1964, ήταν πλέον βέβαιος ότι η καρδιά του ανήκει στον κινηματογράφο. Ωστόσο, παρά τις δύο φορές που υπέβαλε αίτηση, οι χαμηλοί βαθμοί του δεν του επέτρεψαν να κερδίσει μία θέση στο “University of Southern California School of Theater, Film and Television”. Έτσι αναγκάστηκε να φοιτήσει στο “California State University Long Beach” ελπίζοντας σε κάποια μεταγραφή αργότερα. Η μεταγραφή δεν ήρθε ποτέ αλλά – όπως αποδείχθηκε – δεν είχε καμία σημασία για την εξέλιξή του νεαρού Σπίλμπεργκ, ο οποίος πέρασε τα φοιτητικά του χρόνια παρακολουθώντας κάθε νέα κυκλοφορία που ερχόταν στους κινηματογράφους. Δεν δίστασε να πάει στα στούντιο της εταιρείας – κολοσσού Universal και να ζητήσει μία συνάντηση με τον επικεφαλής του τμήματος μοντάζ. Μάλιστα, όταν του είπαν ότι έπρεπε να αποχωρήσει από τον χώρο γιατί είχε λήξει η άδεια επίσκεψης, ντύθηκε με κουστούμι, πήρε ένα χαρτοφύλακα στο χέρι και εμφανιζόταν στην πύλη κάθε μέρα, σαν να δούλευε εκεί. Με αυτό το τέχνασμα, κατάφερνε να παρακολουθεί γυρίσματα, ενώ έφτασε να αποκτήσει και δικό του γραφείο, χωρίς ουσιαστικά να έχει ποτέ προσληφθεί. Στα 22 του, ολοκλήρωσε την πρώτη μικρού μήκους ταινία για τους κινηματογράφους, με τίτλο “Amblin”, η οποία διακρίθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας και του εξασφάλισε το πρώτο του επταετές συμβόλαιο με την Universal για τις τηλεοπτικές παραγωγές του στούντιο. Ανάμεσα σε άλλα σκηνοθέτησε επεισόδια των Marcus Welby, M.D. και Columbo.

Ενα αστέρι γεννιέται

Η πρώτη ταινία που σκηνοθέτησε ως επαγγελματίας ήταν το “Duel”, το οποίο θεωρήθηκε από τις σπουδαιότερες που είχαν γυριστεί ποτέ για την αμερικανική τηλεόραση. Κι όμως, ο Σπίλμπεργκ χρειάστηκε μόνο δεκαέξι ημέρες για την ολοκλήρωσή της, ενώ το κόστος ήταν 350.000 δολάρια. Η παγκόσμια κυκλοφορία στέφθηκε με επιτυχία, καθώς απέσπασε πολλά βραβεία και απέδωσε 5 εκατομμύρια δολάρια.

Αμέσως μετά, ο Σπίλμπεργκ αισθάνθηκε ότι κανένα από τα σενάρια που του προτείνονταν δεν τον ενδιέφεραν και αποσύρθηκε από την Universal, προκειμένου να ακολουθήσει τον δικό του, ανεξάρτητο δρόμο. Η πρώτη του απόπειρα ονομαζόταν “The Sugarland Express”, μία δραματική ιστορία αγωνίας, η οποία άρεσε μεν στους κριτικούς αλλά δεν κατάφερε να προσελκύσει το κοινό. Η πραγματική επιτυχία ήρθε όμως έναν χρόνο αργότερα, το 1975, ξανά υπό την αιγίδα της Universal.

Μετά από μια συγκλονιστικά δύσκολη παραγωγή - που έφτασε πολλές φορές στα όρια της οριστικής ματαίωσης λόγω των τεχνικών δυσκολιών - προβλήθηκαν τελικά στους κινηματογράφους «Τα Σαγόνια του Καρχαρία». Τεράστια εισπρακτική επιτυχία – καθώς εξασφάλισε περισσότερα από 60.000.000 δολάρια τον πρώτο μήνα κυκλοφορίας, κέρδισε τρία βραβεία Oscar και έδωσε στον Σπίλμπεργκ την πρωτοβουλία των κινήσεων έκτοτε.

Αυτή η ελευθερία ήταν που του επέτρεπε να αρνηθεί τη δημιουργία σίκουελ, ενώ αποφάσισε να προχωρήσει με μία ιδέα που τον συνάρπαζε από τα παιδικά του χρόνια, να εξερευνήσει δηλαδή τη σχέση ανθρώπων και εξωγήινων. Ο λόγος φυσικά για τις «Στενές επαφές τρίτου τύπου» (1977), ένα από τα λίγα έργα που ο Σπίλμπεργκ υπογράφει και το σενάριο, το οποίο ήταν υποψήφιο για έξι Oscars, ανάμεσα στα οποία και της «Καλύτερης Σκηνοθεσίας».

Ο δρόμος για τη δόξα

Ακολούθησαν ορισμένες ταινίες που δεν είχαν την αναμενόμενη εισπρακτική επιτυχία, μέχρι το 1981 που ο Σπίλμπεργκ συνάντησε επαγγελματικά τον πάλαι ποτέ συμφοιτητή του, Τζορτζ Λούκας.

Οι δύο νεαροί μας συστήνουν τότε τον «Ιντιάνα Τζόουνς», με πρωταγωνιστή τον Χάρισον Φορντ, που θα σκαρφαλώσει στην κορυφή του αμερικανικού box office και θα χαρίσει ακόμα μια υποψηφιότητα για σκηνοθετικό Oscar στον Σπίλμπεργκ.

Την επόμενη χρονιά, επιστρέφοντας στην αγαπημένη του θεματολογία, σκηνοθετεί το «E.T. ο εξωγήινος», που αναδεικνύει την 9χρονη τότε Ντρου Μπάριμορ και του προσφέρει την τρίτη υποψηφιότητα για το χρυσό αγαλματίδιο.

Έχοντας πλέον καθιερωθεί ως ο γκουρού της επιστημονικής φαντασίας, συνεχίζει να δημιουργεί επιτυχημένες ταινίες, όπως «Το πορφυρό χρώμα» (1985), «Η αυτοκρατορία του Ήλιου» (1987), τα σίκουελ του Ιντιάνα Τζόουνς (1984 και 1989), αλλά και το «Jurassic Park» (1993).

Όμως, η πιο συγκλονιστική ίσως ταινία του Σπίλμπεργκ, η «Λίστα του Σίντλερ», κάνει πρεμιέρα στις αίθουσες το 1993. Γυρισμένη σε ασπρόμαυρο φιλμ, πραγματεύεται την ιστορία του επιχειρηματία Όσκαρ Σίντλερ, ο οποίος έσωσε τη ζωή χιλιάδων Εβραίων που εργάζονταν στο εργοστάσιο του κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Έχοντας πέσει θύμα αντισημιτισμού στο σχολείο και έχοντας περάσει τα παιδικά του χρόνια με ντροπή για την εβραϊκή του καταγωγή, η ταινία αυτή ήταν ο ελάχιστος φόρος τιμής του σκηνοθέτη, ο οποίος κέρδισε επιτέλους το Όσκαρ Σκηνοθεσίας αλλά και το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1998, επανέρχεται με μία ακόμα ταινία για τον Β’ Παγκόσμιο, την εμβληματική «Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν», η οποία του χαρίζει – μεταξύ πολλών άλλων - το δεύτερο χρυσό αγαλματίδιο αλλά και τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας.

Μετά το 2003, ο Σπίλμπεργκ συνεχίζει να μας χαρίζει στιγμές έντασης, άγχους αλλά και γέλιου, δίνοντας σάρκα, οστά και υπόσταση στη φαντασία μας. «Πιάσε με αν μπορείς», «Οι αναμνήσεις μιας γκέισας» (2005), «Λίνκολν» (2012), «Η γέφυρα των κατασκόπων» (2015), «Ο μεγάλος φιλικός γίγαντας» (2016) αλλά και το “The Post” (2017) είναι μόνο λίγες από τις δημιουργίες του που έχουν σπάσει τα ταμεία τις τελευταίες δύο δεκαετίες, επιβεβαιώνοντας ότι η υπογραφή του – στη σκηνοθεσία, το σενάριο, την παραγωγή ή και τα τρία ταυτόχρονα- αποτελεί εγγύηση. Ο 73χρονος πλέον παραμυθάς - που έχει στο ενεργητικό του δύο γάμους και 6 παιδιά, μεταξύ των οποίων και έναν υιοθετημένο γιο – δεν φαίνεται να αισθάνεται κανέναν δημιουργικό κορεσμό, καθώς ήδη βρίσκεται στο πλατό, προετοιμάζοντας τη μεταφορά του θρυλικού μιούζικαλ West Side Story στη μεγάλη οθόνη το 2020.

Info:

Δευ., 24 Ιουν. 2019 21:00

ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ