Βακτήρια του γένους των ψευδομονάδων (Pseudomonas) παράγουν ένα πολύ ισχυρό αντιμικροβιακό φυσικό προϊόν, όπως διαπίστωσαν ερευνητές στο Leibniz-HKI (Ινστιτούτο Leibniz για Έρευνες Φυσικών Προϊόντων και Βιολογίας Μολύνσεων)- με αποτέλεσμα να πάρει το όνομά του από τον...διάσημο ηθοποιό Κιάνου Ριβς, ο οποίος είναι ιδιαίτερα «φονικός» στους ρόλους του (χαρακτηριστικό παράδειγμα ο John Wick).
Όπως απέδειξαν, η ουσία αυτή είναι αποτελεσματική τόσο απέναντι σε ασθένειες από μύκητες που απειλούν φυτά όσο και ανθρώπους. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Journal of the American Chemical Society.
Το νεοανακαλυφθέν γκρουπ φυσικών προϊόντων, κιανουμυκίνες (keanumycics) στα βακτήρια αποδεικνύεται ιδιαίτερα αποτελεσματικό κατά του επιβλαβούς Botrytis cinerea, που προκαλεί μεγάλες απώλειες στις συγκομιδές κάθε χρόνο. Ωστόσο το ενεργό συστατικό παρεμποδίζει επίσης και μύκητες που είναι επιβλαβείς για τους ανθρώπους, όπως το Candida albicans. Σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες, είναι αβλαβές στα φυτικά και τα ανθρώπινα κύτταρα.
Οι κιανουμυκίνες, ως εκ τούτου, θα μπορούσαν να αποτελούν μια φιλική προς το περιβάλλον εναλλακτική στα χημικά ζιζανιοκτόνα, ενώ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και εναντίον ιδιαίτερα ανθεκτικών μυκήτων. «Έχουμε μια κρίση» εξηγεί ο Σεμπάστιαν Γκέτσε, πρώτος συντάκτης της έρευνας και μεταδιδακτορικός στο Leibniz-HKI. «Πολλοί μύκητες που είναι παθογόνοι για τους ανθρώπους είναι τώρα ανθεκτικοί στα αντιμυκητιακά- εν μέρει επειδή χρησιμοποιούνται σε μεγάλες ποσότητες στη γεωργία».
Δεν είναι σύμπτωση το ότι βρέθηκε ένα νέο ενεργό συστατικό σε βακτήρια του γένους των ψευδομονάδων: «Δουλεύουμε με ψευδομονάδες εδώ και καιρό και ξέρουμε πως πολλά από αυτά τα είδη βακτηρίων είναι πολύ τοξικά για τις αμοιβάδες, που τρέφονται με βακτήρια», είπε ο Πιερ Στάλφορθ, επικεφαλής της έρευνας και επικεφαλής του τμήματος Παλαιοβιοτεχνολογίας στο Leibniz-HKI. Φαίνεται πως διάφορες τοξίνες είναι υπεύθυνες για τη φονική επίδραση, εκ των οποίων μόνο μία ήταν γνωστή ως τώρα.
Στο γονιδίωμα των βακτηρίων, οι ερευνητές βρήκαν γονίδια βιοσύνθεσης για τα νεοανακαλυφθέντα φυσικά προϊόντα- τις κιανουμυκίνες Α, Β, C. Αυτή η ομάδα των φυσικών προϊόντων ανήκει στα μη ριβοσωμικά λιποπεπτίδια και ιδιότητες σαν το σαπούνι.
Μαζί με συναδέλφους στο Bio Pilot Plant του Leibniz-HKI, οι ερευνητές κατάφεραν να απομονώσουν μια από τις κιανουμυκίνες και να κάνουν περαιτέρω τεστ. «Τα λιποπεπτίδια σκοτώνουν τόσο αποτελεσματικά που τους δώσαμε το όνομα του Κιάνου Ριβς, επειδή και αυτός είναι εξαιρετικά φονικός στους ρόλους του» εξηγεί ο Γκέτσε.
Οι ερευνητές υποψιάζονταν πως οι κιανουμυκίνες μπορούσαν επίσης να σκοτώνουν μύκητες, καθώς μοιάζουν με αμοιβάδες σε κάποια χαρακτηριστικά- και αυτό επιβεβαιώθηκε αργότερα. Περαιτέρω έρευνες θα γίνουν για να διαπιστωθεί αν το φυσικό αυτό προϊόν μπορεί να καταστεί μια φιλική προς το περιβάλλον εναλλακτική στα ζιζανιοκτόνα (σημειώνεται πως είναι βιοδιασπώμενο). Επίσης, σε δοκιμές σε μύκητες που μολύνουν ανθρώπους, διαπιστώθηκε επίσης αποτελεσματικό, χωρίς να είναι ιδιαίτερα τοξικό για τα ανθρώπινα κύτταρα.