Μια μέρα πριν από την προγραμματισμένη έναρξη των «ανταποδοτικών» δασμών του Ντόναλντ Τραμπ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ εμφανιζόταν να έχει «κλειδωθεί» σε ένα λεγόμενο «παίγνιο δειλίας» (chicken game) υψηλού ρίσκου, με την παγκόσμια οικονομία να κρέμεται από μια κλωστή.
Ορισμένα έθνη, που χαρακτηρίζονται ως «χειρότεροι παραβάτες», προσπαθούν να τα βρουν με τον Λευκό Οίκο για να τελειώσει αυτό το παιχνίδι πριν φτάσει σε μια δυνητικά καταστροφική κορύφωση, γράφει σε ανάλυσή του το BBC. Η Κίνα, αντίθετα, παίζει ένα διαφορετικό παιχνίδι - ένα παιχνίδι αντιποίνων και αντίστασης.
Εν τω μεταξύ, ο Τραμπ συνεχίζει να πιέζει , ακόμη και όταν ορισμένοι σύμμαχοι –στο Κογκρέσο και στη Wall Street - αναρωτιούνται αν το παρατραβάει.
Είναι λοιπόν όλα μια διαπραγματευτική τακτική, όπως ελπίζουν πολλοί επενδυτές και πολιτικοί ή παίζει ένα άλλο, μακροπρόθεσμο παιχνίδι με στόχο τη μόνιμη αναδιάρθρωση της παγκόσμιας οικονομίας και τη θέση της Αμερικής σε αυτήν; Σε αυτόν τον νέο κόσμο, εάν μια χώρα είναι σύμμαχος ή αντίπαλος εξαρτάται από το αν αυτό το έθνος προσφέρει στις ΗΠΑ μια καλή συμφωνία, σύμφωνα με το επίμαχο δημοσίευμα.
Το απόγευμα της Δευτέρας, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο πρώτος παγκόσμιος ηγέτης που επισκέφτηκε τον πρόεδρο μετά την ανακοίνωση των δασμών, δοκίμασε τις δυνάμεις του σε αυτό το νέο παιχνίδι του Τραμπ. Δεσμεύτηκε ότι το έθνος του, στο οποίο έχουν επιβληθεί δασμοί 17%, θα άρει τα εμπορικά εμπόδια και θα κινηθεί για να εξαλείψει το εμπορικό του πλεόνασμα με τις ΗΠΑ. «Πιστεύουμε ότι είναι το σωστό», είπε. «Νομίζω ότι το Ισραήλ μπορεί να λειτουργήσει ως πρότυπο για πολλές χώρες που θα έπρεπε να κάνουν το ίδιο».
Άλλα έθνη φαίνεται να ακολουθούν παρόμοια στρατηγική με την ελπίδα ενός θετικού αποτελέσματος. Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός, Σιγκέρου Ισίμπα, τηλεφώνησε στον Τραμπ το πρωί της Δευτέρας, με αποτέλεσμα ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, να δηλώσει ότι οι ΗΠΑ ξεκινούν διαπραγματεύσεις με το Τόκιο για να «εφαρμόσουν το όραμα του προέδρου για τη νέα Χρυσή Εποχή του Παγκόσμιου Εμπορίου».
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε, επίσης, ότι η Ευρώπη είναι «έτοιμη να διαπραγματευτεί» με τις ΗΠΑ, προσφέροντας μηδενικούς δασμούς στα βιομηχανικά προϊόντα - μια πρόταση που ο Τραμπ εξήρε σε δηλώσεις του στο Οβάλ Γραφείο, λέγοντας πάντως ότι εξακολουθεί να «μην είναι αρκετή».
Αλλά η Κίνα χαράζει άλλη πορεία και ορθώνει ανάστημα. Το πρωί της Δευτέρας, ο κορυφαίος οικονομικός ανταγωνιστής της Αμερικής ανακοίνωσε αντιδασμούς 34% στις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων. Αυτό ανάγκασε τον Τραμπ να απειλήσει με επιπλέον δασμούς 50% το Πεκίνο.
«Η Κίνα επέλεξε να απομονωθεί με αντίποινα», ανέφερε ο Μπέσεντ στο X. «Περισσότερες από 50 χώρες έχουν απαντήσει ανοιχτά και θετικά στην ιστορική δράση του Ντόναλντ Τραμπ για τη δημιουργία ενός δικαιότερου, πιο ευημερούντος συστήματος παγκόσμιου εμπορίου».
Η αντίδραση και τα αντίποινα της Κίνας φαίνεται να είναι ακριβώς αυτό που φοβόντουσαν οι επενδυτές την περασμένη εβδομάδα, καθώς οι αμερικανικοί χρηματιστηριακοί δείκτες υποχώρησαν κατά διψήφιο ποσοστό.
Μέχρι τη Δευτέρα, ένας αυξανόμενος αριθμός επιχειρηματιών και παραγόντων μιλούσε ανοιχτά κατά του δασμολογικού σχεδίου του Τραμπ, συμπεριλαμβανομένων οικονομολόγων Wall Street που υπήρξαν ισχυροί δημόσιοι υποστηρικτές της κυβέρνησής του - σε μια προσπάθεια να τον κάνουν να αλλάξει στάση.
Εν τω μεταξύ, οι αμερικανικές αγορές έμοιαζαν έτοιμες να απογειωθούν με την παραμικρή υπόνοια ελπίδας. Μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το πρωί της Δευτέρας, που ανέφερε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος σκεφτόταν μια καθυστέρηση 90 ημερών στους νέους δασμούς - πιθανώς προερχόμενη από μια παρερμηνεία των σχολίων του οικονομικού συμβούλου του Τραμπ, Κέβιν Χάσετ, στο Fox News - ήταν αρκετοί να εκτινάξει στα ύψη τους αμερικανικούς χρηματιστηριακούς δείκτες. Ο S&P 500 πρόσθεσε 2,4 τρισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματιστηριακή αξία για περίπου 10 λεπτά, η οποία εξανεμίστηκε μονομιάς όταν ο Λευκός Οίκος διέψευσε άμεσα το εν λόγω σενάριο.
Ο Τραμπ έκλεισε περαιτέρω την πόρτα το απόγευμα της Δευτέρας, λέγοντας ότι δεν «εξετάζει» καμία καθυστέρηση στην επιβολή των ανακοινωθέντων δασμών. Ίσως το πιο ανησυχητικό μήνυμα για τους επενδυτές και τους ξένους ηγέτες, που ελπίζουν σε μια αναβολή της τελευταίας στιγμής, ήρθε από έναν εκ των κορυφαίων συμβούλων του Τραμπ για το εμπόριο, Πίτερ Ναβάρο. «Δεν πρόκειται για διαπραγμάτευση», έγραψε σε άρθρό του στους Financial Times τη Δευτέρα το απόγευμα. «Ο Πρόεδρος Τραμπ είναι πάντα πρόθυμος να ακούσει. Αλλά σε εκείνους τους παγκόσμιους ηγέτες που, μετά από δεκαετίες εξαπάτησης, ξαφνικά προσφέρουν μείωση των δασμών - να ξέρετε το εξής: αυτή είναι μόνο η αρχή».
Εάν, όμως, πρόκειται για την αρχή μιας ευρύτερης συστημικής αλλαγής - ποιος είναι ο επιθυμητός τελικός στόχος που αξίζει δυνητικά να θέσει σε κίνδυνο την παγκόσμια οικονομία;
Μια θεωρία είναι ότι ο Τραμπ έχει εκπονήσει ένα σχέδιο με αρκετούς από τους κορυφαίους συμβούλους του -την αποκαλούμενη «συμφωνία Mar-a-Lago»- με απώτερο στόχο να εξαναγκάσει τους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής να αποδυναμώσουν το δολάριο ΗΠΑ στο διεθνές συνάλλαγμα. Μια τέτοια κίνηση θα έκανε τις αμερικανικές εξαγωγές πιο προσιτές στις ξένες αγορές και θα μείωνε την αξία των μεγάλων αποθεμάτων της Κίνας σε αμερικανικό νόμισμα.
Αυτή, βέβαια, είναι μόνο μία από τις πιθανές εξηγήσεις για χάος που έχει υποκινήσει σκόπιμα ο Τραμπ στο χρηματιστήριο – μια που πολλοί εξέχοντες οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι είναι επικίνδυνη. Αλλά δεν είναι η μοναδική.
Από τότε που ο Τραμπ σόκαρε τον πλανήτη με το δασμολογικό του σχέδιο, οι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου έχουν διαμηνύσει σε όλα τα μέσα ενημέρωσης ότι χρειάζεται υπομονή ενώ οι εξηγήσεις που δίνουν, πολλές φορές αντιφατικές μεταξύ τους, ως προς ως προς τη στρατηγική πίσω από τον παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο του Τραμπ δεν μοιάζουν επαρκείς αυτή τη στιγμή.
Το κάνει για να αυξήσει τα έσοδα και να προστατεύσει την αμερικανική βιομηχανία; Ή μήπως ως διαπραγματευτικό εργαλείο; Οι δασμοί είναι μόνιμοι ή προσωρινοί; Θα προκαλέσουν διμερείς συμφωνίες με άλλα έθνη ή στοχεύουν σε κάποια μεγάλη πολυμερή συμφωνία;
Καθώς ο Τραμπ πιέζει προς προς την επιβολή δασμών την Τετάρτη (9/4) χωρίς σημάδια υποχώρησης, φαίνεται πρόθυμος να αφήσει τον κόσμο να αναρωτιέται.
Πηγή: BBC