Πανδημία, ένας εμπορικός πόλεμος σε εξέλιξη, γεωπολιτική αστάθεια, πληγές στα βασικά μεγέθη των οικονομιών παγκοσμίως, κι όμως τα χρηματιστήρια –ιδίως η Wall Street- δείχνει να αυτονομείται, καταγράφοντας το ένα ράλι μετά το άλλο.
Ο Αύγουστος του 2020, ήταν ο καλύτερος από το 1984 για τον βασικό βιομηχανικό δείκτη Dow Jones αλλά και για τον S&P από το 1986. Συνολικά, τον Αύγουστο ο Dow Jones κέρδισε 7,6% και ο S&P 7%. Σημειώνεται ότι από το χαμηλό της 23ης Μαρτίου οι Dow Jones και S&P έχουν κερδίσει πάνω από 55% και 60%, αντίστοιχα.
Από την άλλη πλευρά, η ύφεση στις ΗΠΑ ανήλθε στο 34% στο β’ τρίμηνο της χρονιάς, ενώ η ανεργία ξεπερνά το 10%, με την αγορά εργασίας να εμφανίζεται εξαιρετικά ευμετάβλητη.
Πως εξηγείται το «παράδοξο», όταν εν πολλοίς η εμπειρία της προηγούμενης χρηματοοικονομικής κρίσης του 2009, δίδαξε πως οι τιμές των μετοχών «ανεβαίνουν από τη σκάλα», όταν υποφέρει η πραγματική οικονομία.
Η πλέον προφανής αιτία για την αντίδραση των αγορών είναι η υπερβάλλουσα ρευστότητα που κυκλοφορεί παγκοσμίως, σημειώνουν οι αναλυτές. Όλες οι κεντρικές τράπεζες τρέχουν προγράμματα ενίσχυσης των οικονομιών, και κράτη έως πρότινος φειδωλά (βλέπε Ε.Ε.) βγαίνουν στις αγορές να δανειστούν. Πρακτικά οι χρηματοδοτήσεις είναι σχεδόν «δωρεάν» με το κόστος δανεισμού να έχει υποχωρήσει αισθητά.
Μπορεί στα νοικοκυριά να ευνοείται η αποταμίευση εν μέσω πανδημίας, αλλά το χρήμα, δεν μπορεί να μείνει στάσιμο και οφείλει να κινείται και να τοποθετείται όπου εκτιμά ότι θα λάβει αποδόσεις. Εκεί έγκειται και η δεύτερη εξήγηση προτίμησης των μετοχών, σύμφωνα με τον χρηματοοικονομικό αναλυτή, Βασίλη Ανδρέου.
Σήμερα, οι αποδόσεις ομολόγων είναι καθηλωμένες στο 2% στην καλύτερη περίπτωση (με πολλά εξ αυτών αν είναι junk), οπότε διεθνώς οι διαχειριστές κεφαλαίων αναζητούν την τοποθέτηση σε προϊόντα που θα εξασφαλίσουν καλύτερες αποδόσεις. Αναφέρει χαρακτηριστικά τα ιαπωνικά funds ομολόγων, που προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιβίωση τους στο μέλλον, στρέφονται σε μετοχές (κυρίως στις ΗΠΑ), όπου διατηρείται η δυναμική των αποδόσεων.
Όταν σταθεροποιήθηκε το χρηματοπιστωτικό σύστημα το 2009, η συζήτηση αφορούσε κυρίως το πότε θα «ομαλοποιηθούν» τα επιτόκια και θα επιστρέψουν στα προ κρίσεως επίπεδα οι αποδόσεις των ομολόγων. Ορισμένοι θεώρησαν ότι μπορεί να χρειαστούν ένα ή δύο χρόνια, ενώ άλλοι εκτίμησαν πως το πιθανότερο σενάριο είναι αυτά να παραμείνουν χαμηλότερα για μια πιο μακρά χρονική περίοδο. Η όποια διαφωνία αφορούσε κυρίως τον χρόνο. Σήμερα, το «χαμηλότερα για περισσότερο» έχει μετατραπεί σε «χαμηλά για πάντα», εκτιμούν διεθνείς αναλύσεις.
Σύμφωνα με τον Βασίλη Ανδρέου, η άσκηση αντίδρασης στην πανδημία και τις επιπτώσεις ήταν πρωτοφανείς και με πολλούς άγνωστους Χ. «Πέρα από τις επενδυτικές κινήσεις που εξηγούν την υπεραντίδραση των μετοχών, καταγράφεται κι ένα άλλο γεγονός: Η πραγματική οικονομία πέρασε σε χρόνο ρεκόρ σε μια εικονική κατάσταση, αλλάζοντας τον τρόπο, που μετράμε πια τις αξίες». Μετά το lockdowns, τη διαταραχή σε σειρά τομέων της οικονομίας και την εκτόξευση των τεχνολογικών εταιριών, επισημοποιήθηκε κατά τον ίδιο, η αλλαγή της οικονομίας.
Επιχειρήσεις-τεχνολογικοί κολοσσοί είναι πλέον, η κυρίαρχη αγορά, εκτιμά και θεωρεί ότι στο αμερικανικό χρηματιστήριο αντικατοπτρίζεται καλύτερα μια νέα πραγματικότητα, εφόσον εκεί διαπραγματεύονται σειρά εταιριών που οδηγούν τις εξελίξεις.
Ο ίδιος σημειώνει πως η απόσυρση της Exxon Mobil από τη στάθμιση του δείκτη Dow Jones, δεν αποτελεί μόνον έναν συμβολισμό αλλά μια ουσιαστική μετάβαση σ’έναν κόσμο που οι εταιρείες καινοτομίας (από την Amazon έως την Apple, και από την Tesla έως τη Zoom), οι νέες που θα δημιουργηθούν αλλά και οι δυνατότητες που θα προσφέρουν θα αλλάξουν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την οικονομία και αποτιμάμε τις αξίες.
Έτσι, το ράλι στη Wall Street μοιάζει ως προάγγελος μιας νέας μέτρησης της οικονομίας.
Τέλος, ο Βασίλης Ανδρέου θέτει και τον πολιτικό παράγοντα. Οι ΗΠΑ βρίσκονται μόλις 2 μήνες πριν τις προεδρικές εκλογές και παραδοσιακά η Wall Street διατηρεί μια ουδέτερη στάση στα τεκταινόμενα, αποφεύγοντας έστω τις δυσάρεστες εκπλήξεις, διατηρώντας ένα συστημικό ρόλο.