Πολλοί Έλληνες ένιωσαν έκπληξη στην σύγκρουση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ όταν η Ρωσία, παρότι συνδεδεμένη με στρατιωτική συμμαχία με την Αρμενία έμεινε άφωνη καθώς, οι δυνάμεις των Αζέρων σε συνεργασία με την Τουρκία επιτέθηκαν στους Αρμένιους. Η έκπληξη έγινε ενόχληση από την συμφωνία ανακωχής που ανάγκασε η Ρωσία την Αρμενία να υπογράψει.
Η συμφωνία αναφέρει ότι η δημοκρατία του Αρτσάχ χάνει την ζώνη ασφαλείας γύρω από τα εδάφη της και ότι θα αναπτυχθούν ρωσικές δυνάμεις για την τήρηση της ανακωχής.
Η πλευρά του Αζέρου προέδρου, Αλίεφ ισχυρίζεται ότι συμφωνήθηκε στις δυνάμεις τήρησης της ανακωχής θα συμπεριληφθούν και τουρκικές δυνάμεις! Αν συμβεί αυτό θα έχουμε την πλήρη επιστροφή της Τουρκίας στην περιοχή του Καυκάσου και οι Αρμένιοι θα επιστρέψουν στον εφιάλτη των αρχών του περασμένου αιώνα.
Διαβάστε επίσης: Τι κερδίζει το Αζερμπαϊτζάν, τι χάνει η Αρμενία με τη συμφωνία για το Ναγκόρνο Καραμπάχ
Η συνέντευξη του Αλεξάντερ Ντούγκιν στον Αζέρο δημοσιογράφο Φουαντ Μουχτάρχ σε ανύποπτο χρόνο, τον Απρίλιο του 2019, ίσως μας βοηθήσει να κατανοήσουμε περισσότερα για την στάση της Ρωσίας. Να σημειώσουμε πάντως πως ο Ντούγκιν στον Ευρασιατικό του σχεδιασμό δίνει ιδιαίτερη σημασία στο ρόλο των Αζέρων, τόσο για τη στρατηγική τους θέση, όσο και γιατί αποτελούν έναν ισχυρό σύνδεσμο τόσο με την Τουρκία, ως Τουρκόφωνοι, όσο και το Ιράν ως σιίτες. Γι’ αυτό και οι επισκέψεις του στο Μπακού είναι ιδιαίτερα συχνές.
Το σχέδιο Πούτιν – Λαβρόφ, όπως παρουσιάζεται από τον Ντούγκιν, δηλαδή να αναγκαστούν οι Αρμένιοι να απελευθέρωσουν πέντε από τις επτά κατεχόμενες περιοχές της ζώνης ασφαλείας, φαίνεται ότι επιβεβαιώνεται πλήρως.
O ειδικός σύμβουλος του Κρεμλίνου και ηγέτης του Διεθνούς Ευρασιατικού Κινήματος, Αλεξάντερ Ντούγκιν, ο οποίος συχνά προβάλλεται ως σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Βλαντιμίρ Πούτιν πιστεύει πως «το σχέδιο του Λαβρόφ για το Καραμπάχ δεν είναι κάτι νέο. Οι θέσεις που συζητήθηκαν σήμερα στις διαπραγματεύσεις είχαν τεθεί στα δύο μέρη ήδη πριν από αρκετά χρόνια».
Σύμφωνα με αυτό το σχέδιο, το οποίο, όπως είπε, υποστηρίζεται από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, η Αρμενία θα πρέπει να απελευθερώσει πέντε από τις επτά κατεχόμενες περιοχές, και μετά θα μπορεί να δημιουργηθεί ένα εντελώς νέο μοντέλο σχέσης. Διατηρείται η οικονομική ένταξη της Αρμενίας, ενώ ο αζερικός πληθυσμός του Καραμπάχ επιστρέφει στη γη του.
«Τώρα και οι δύο χώρες βρίσκονται σε κατάσταση αντιπαράθεσης, δεν υπάρχουν ειρηνευτικές διαβουλεύσεις για το Καραμπάχ και ο πόλεμος συνεχίζεται. Από τη μία πλευρά, η Ρωσία αναγνωρίζει την εδαφική ακεραιότητα του Αζερμπαϊτζάν, και από την άλλη, συνεργάζεται με την Αρμενία. Στο πλαίσιο των ταχέως αναπτυσσόμενων σχέσεων Αζερμπαϊτζάν-Ρωσίας, η στρατιωτική αντιπαράθεση δεν είναι επωφελής για τη Ρωσία. Αυτή η κατάσταση είναι απαράδεκτη για το Αζερμπαϊτζάν. Αυτή η αντιπαράθεση ωφελεί βραχυπρόθεσμα μόνο την Αρμενία, αλλά και εκεί δεν υπάρχουν προοπτικές. Καθώς καμία χώρα δεν αναγνωρίζει την προσάρτηση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ στην Αρμενία, ούτε την ανεξαρτησία της «Δημοκρατίας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ», λέει ο Ντούγκιν.
Η Αρμενία δεν έχει βρει ούτε θα βρει καμία τέτοια συμμαχική χώρα ούτε στη Δύση ούτε στην Ανατολή. Παρόμοιες εθνοκαθάρσεις έχουν πραγματοποιηθεί και αλλού στον κόσμο, νέες περιοχές κατακτήθηκαν, στις οποίες δημιουργήθηκαν νέα κράτη. Ένα παράδειγμα είναι η πρώην Γιουγκοσλαβία. Εκείνη την εποχή, ορισμένα κράτη υπερασπίστηκαν τους Κροάτες που διεξήγαγαν εθνοκάθαρση εναντίον των Σέρβων. Ωστόσο, πίσω τους ήταν μια τεράστια δύναμη. Μαζί με το ΝΑΤΟ, η φιλοδυτική ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης που κατέρρεε υπερασπίστηκε τους Κροάτες και οι υπόλοιπες χώρες του κόσμου αναγνώρισαν το κράτος που δημιουργήθηκε στη ζώνη των συγκρούσεων».
Σύμφωνα με τον ειδικό και θιασώτη της Ευρασίας, εάν η Ρωσία υποστήριζε την Αρμενία στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ή εάν η Δύση υποστήριζε την εθνοκάθαρση και τη δημιουργία ενός νέου κράτους στα κατεχόμενα εδάφη, όπως στο Κοσσυφοπέδιο, τότε η κατάσταση θα ήταν εντελώς διαφορετική. Ωστόσο, ο Ντούγκιν σημειώνει ότι, η Αρμενία επεξέτεινε την κατοχή πέρα από τα σύνορα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, προκειμένου να αποκτήσει πλεονέκτημα στις μελλοντικές διαπραγματεύσεις για τη διευθέτηση της σύγκρουσης:
«Αυτές οι περιοχές, ισχυρίζονται ότι θα απελευθερωθούν με αντάλλαγμα την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από τη διεθνή κοινότητα. Για την Αρμενία, το πλεονέκτημα ήταν ότι κάποτε το Αζερμπαϊτζάν ήταν ενεργό μέλος της GUAM (Συμφωνία Γεωργίας, Ουκρανίας,Αζερμπαϊτζάν Μολδαβίας). Η Αρμενία ήλπιζε ότι η Ρωσία θα υποβαθμίσει τις σχέσεις της με το Αζερμπαϊτζάν, όπως έγινε με τη Γεωργία και την Ουκρανία, γεγονός που θα οδηγούσε τη Μόσχα να αλλάξει τη θέση της για το Καραμπάχ. Αλλά αυτό το σχέδιο δεν λειτούργησε στο Καραμπάχ, όπως στην περίπτωση της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας και η διεθνής θέση του Αζερμπαϊτζάν ενισχύθηκε χάρις στις επιτυχημένες πολιτικές του Προέδρου Ιλχάμ Αλίγιεφ, ο οποίος κυβερνά άψογα τη χώρα. Ενίσχυσε τη θέση του, άρχισε να δημιουργεί ένα επιτυχημένο κοινωνικό σύστημα, έγινε επιτυχημένος ηγέτης. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι ηγέτες της Αρμενίας άλλαζαν, και ο καθένας από αυτούς έφευγε από την εξουσία αφήνοντας πίσω του ένα μεγάλο πολιτικό σκάνδαλο. Παρόλο που η Αρμενία διαμαρτύρονταν για τις θέσεις του Κρεμλίνου όλα αυτά τα χρόνια, στην πραγματικότητα ζούσε εις βάρος της Ρωσίας, και δεν δίσταζε να την εκβιάσει. Εξαρτάται απόλυτα από εμάς, σε ποσοστό εκατό τοις εκατό.»
Κατά τη γνώμη του, οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Αζερμπαϊτζάν είναι προς το παρόν πιο λογικές και συνεπείς, διότι οι θέσεις του Πούτιν και του Αλίγιεφ σε πολλά θέματα συμπίπτουν. Και αυτό δεν συμβαίνει επειδή είναι φίλοι, αλλά λόγω των ορθολογικών προσεγγίσεων, προσθέτει ο Ντούγκιν.
«Ο Αλίγιεφ και ο Πούτιν είναι πολιτικοί άνδρες της πράξης και όχι της ρητορείας. Έτσι, τα μέρη συγκλίνουν στρατηγικά στο όνομα των εθνικών συμφερόντων, χωρίς να ασκούν πίεση μεταξύ τους. Πριν από λίγο καιρό, πραγματοποιήσαμε ένα συνέδριο λόγω του γεγονότος ότι το Αζερμπαϊτζάν είναι ο κύριος στρατηγικός σύμμαχος της Ρωσίας στον Νότιο Καύκασο. Επιπλέον, το συνέδριο αυτό πραγματοποιήθηκε στο Καραμπάχ. Η επιλογή του χώρου των συνεδριάσεων, φυσικά, ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτική. Με αυτό τον τρόπο, η Ρωσία έδειξε ανοιχτά την επιθυμία να έρθει πιο κοντά στο Αζερμπαϊτζάν », σημειώνει ο Ντούγκιν.
Σύμφωνα με τον Ντούγκιν, παρά την επιθυμία του Ερεβάν να προσεγγίσει τις Βρυξέλλες, η Δύση δεν στηρίζει την Αρμενία, επειδή παραμένει στρατιωτικός σύμμαχος της Ρωσίας.
«Και εμείς όμως, παρά τη στρατιωτική συμμαχία, δεν στεκόμαστε πίσω από την Αρμενία και δεν την υποστηρίζουμε σε τέτοιο βαθμό ώστε να αναγνωρίσουμε την ανεξαρτησία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η υποστήριξή μας προς την Αρμενία μειώνεται σταδιακά. Η Ρωσία από την εποχή του Γέλτσιν έχει αναγνωρίσει την εδαφική ακεραιότητα του Αζερμπαϊτζάν και μέχρι σήμερα την υποστηρίζει. Αν κάποτε ήταν μόνο μια ονομαστική αναγνώριση, σήμερα, αυτή είναι δεν είναι μόνο de jure, αλλά και de facto. Ταυτόχρονα, η Ρωσία θεωρεί τον εαυτό της εγγυητή της ασφάλειας της αρμενικής κοινότητας στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η Ρωσία είναι υπεύθυνη για την ελεύθερη και ασφαλή ζωή των κατοίκων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ», πιστεύει.
«Συνειδητοποιούμε ότι ο μισός πληθυσμός του Καραμπάχ είναι Αζέροι, οι οποίοι εγκατέλειψαν τις εστίες τους ως αποτέλεσμα της εθνοκάθαρσης, και αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Αλλά δεν θέλουμε να συμβεί αυτό με στρατιωτικά μέσα, καθώς μπορεί να επηρεάσει τους Αρμένιους, των οποίων είμαστε οι εγγυητές. Ως εκ τούτου, είμαστε υποστηρικτές μιας ειρηνικής διευθέτησης της σύγκρουσης και θεωρούμε ευκολότερη την επιλογή της επιστροφής σε πέντε περιοχές», δήλωσε ο Ντούγκιν.
Δεν θεωρούμε κάτι τέτοιο παραχώρηση από την Αρμενία. Μαζί με το Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία που εντάχθηκαν στη διαδικασία, η Ρωσία θα παράσχει βοήθεια για την οικονομική ανάπτυξη της Αρμενίας. Ο αποκλεισμός θα αρθεί, τα σύνορα με την Τουρκία θα ανοίξουν, όλες οι χώρες της περιοχής θα υποστηρίξουν τον διακανονισμό. Η Αρμενία θα συμμετάσχει ενεργά στις περιφερειακές διαδικασίες. Η Αρμενία θα αποκομίσει σημαντικά οφέλη ως αντάλλαγμα για την επιστροφή των πέντε περιοχών στο Αζερμπαϊτζάν».
Μιλώντας για το αν υπάρχουν σημεία στο σχέδιο του Λαβρόφ για τη Σούσα και το Λάσιν, τα οποία κατέλαβε η Αρμενία τον Μάιο του 1992, ο Ντούγκιν σημειώνει:
«Λέμε ανοιχτά ότι αυτές οι περιοχές ανήκουν στο Αζερμπαϊτζάν. Αλλά επειδή είναι ο διάδρομος μεταξύ Ναγκόρνο-Καραμπάχ και Αρμενίας, είναι ζωτικής σημασίας για τους τελευταίους. Μετά την επιστροφή των πέντε περιοχών, ενδέχεται να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για το καθεστώς του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Ο πληθυσμός που ζει εκεί πρέπει να λαμβάνει διαβατήρια και να μπορεί να κινείται ελεύθερα. Η Ρωσία έχει σχέδια σχετικά και με αυτό το ζήτημα. Η Ρωσία, μαζί με το Αζερμπαϊτζάν, την Τουρκία και άλλες χώρες της ΚΑΚ, θέλει να εκκινήσει εκ νέου η ζωή στο Καραμπάχ. Αυτό το ζήτημα δεν μπορεί να επιλυθεί με δωρεές από τη διασπορά. Υπάρχει ανάγκη να γίνει πολλή δημιουργική δουλειά εκεί. Αυτή είναι μια πολύ ευαίσθητη διαδικασία. Σε τελική ανάλυση, οι Αζέροι υπέστησαν μεγάλη ζημιά και κατά την επιστροφή τους, μπορεί να παρουσιάσουν σοβαρές ψυχικές ασθένειες. Σε αυτήν την περίπτωση, πρέπει να κινείται κανείς αργά, μελετώντας όλες τις λεπτομέρειες. Πρέπει να το κάνουμε έτσι ώστε να βγουν κερδισμένες όλες οι πλευρές. Το σχέδιο του Λαβρόφ θα κλείσει το ζήτημα μια για πάντα – το Καραμπάχ δεν θα γίνει σε καμία περίπτωση ούτε ανεξάρτητο κράτος ούτε μέρος της Αρμενίας.»
Ο ιδεολόγος του Κρεμλίνου πιστεύει ότι σήμερα η ισορροπία δυνάμεων γύρω από το Καραμπάχ έχει αλλάξει και έχουν δημιουργηθεί συνθήκες για την επίλυση της σύγκρουσης. Και το σχέδιο Λαβρόφ έχει σχεδιαστεί ειδικά για αυτήν την περίοδο:
«Από όσο γνωρίζω, πολλοί άνθρωποι στο Αζερμπαϊτζάν θεωρούν αυτό το σχέδιο επιβλαβές. Οι Αζέροι λένε αφελώς ότι «ο Λαβρόφ είναι Αρμένιος», προσπαθώντας να υπονομεύσουν την εφαρμογή του σχεδίου. Αλλά ο Σεργκέι Λαβρόφ είναι πολιτικός, κοιτάζει τι συμβαίνει, με βάση την πραγματικότητα. Επιπλέον, αυτό δεν είναι προσωπικό σχέδιο του Λαβρόφ. Είναι σχέδιο της χώρας μας – της Ρωσίας.
Μια τέτοια διευθέτηση της σύγκρουσης στο Καραμπάχ είναι συνεκτική, και λαμβάνει υπόψιν τα εθνικά συμφέροντα της Ρωσίας. Θα συνεχίσουμε την πολιτική προσέγγισης με το Αζερμπαϊτζάν και τη συμμαχία με την Αρμενία. Οι Αρμένιοι μάταια προσπαθούν να παρουσιάσουν τις φιλικές τους σχέσεις με τη Ρωσία ως ανταγωνιστικές προς το Αζερμπαϊτζάν. Δεν υπήρξε ποτέ κάτι τέτοιο, και τώρα δεν μπορεί να γίνεται λόγος για αυτό. Ομοίως, είναι λάθος να εκλαμβάνεται η προσέγγιση Μπακού και Μόσχας σε αντι-αρμενικό πλαίσιο. Είναι επωφελές για τη Ρωσία να πλησιάσει το Αζερμπαϊτζάν χωρίς να χαλάσει τις σχέσεις της με την Αρμενία».
Πηγή: strati.az 22 Απριλίου 2019 Μετάφραση: Δημήτρης Παπαμιχαήλ- Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο Άρδην τ. 119