Με μεγάλη ανακούφιση είδαν οι Ευρωπαίοι πολίτες τη στρόφιγγα του ρώσικου φυσικού αερίου να ξανανοίγει πριν λίγες ημέρες, μετά την ολοκλήρωση της προγραμματισμένης ετήσιας συντήρησης του μεγαλύτερου αγωγού αερίου προς της Γηραιά Ήπειρο.
Ο μήκους 1.200 χλμ. αγωγός Nord Stream 1 αποτελεί το ισχυρότερο πολιτικό όπλο του πρόεδρου Πούτιν απέναντι στις δυτικές οικονομικές κυρώσεις κι όλοι απεύχονται ένα «θερμό ενεργειακό επεισόδιο» το επόμενο διάστημα. Σε κάθε περίπτωση το «μαρτύριο της σταγόνας» θα συνεχιστεί καθώς οι ροές του αερίου θα αυξομειώνονται για «λόγους ανωτέρας βίας», όπως το Κρεμλίνο επίσημα ισχυρίζεται. Αυτή τη στιγμή οι ποσότητες του αερίου διαμορφώνονται στο 40%.
Σε αυτό το ενεργειακό θρίλερ η Ευρώπη προβάλλει προτάσεις που φανερώνουν μια στρατηγική προχειρότητα. Η λογική του «πονάει χέρι Γερμανίας κόβω κεφάλι Ισπανίας» είναι αδύνατο να υιοθετηθούν. Και αυτό δεν αποτελεί μια γλυκιά εκδίκηση προς την πάλαι ποτέ πανίσχυρη Γερμανία, η οποία μεγέθυνε με τις αποφάσεις της το χάσμα μεταξύ Βορείων και Νοτίων την εποχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης, αλλά πρόκειται για την κοινή διαπίστωση ότι οι ανάγκες των 27 διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους.
Συνολικά οι ευρωπαϊκές ανάγκες για φυσικό αέριο είναι 400 bcm (δισ. κυβικά μέτρα) τον χρόνο, εκ των οποίων τα 325 bcm προωθούνται μέσω αγωγών ενώ τα 75 bcm προμηθεύονται με τη μορφή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), δηλαδή μέσω πλοίων. Από το σύνολο των 400 bcm τα 150 bcm αντιστοιχούν στο πολύτιμο ρώσικο αέριο, που δύσκολα μπορεί να αντικατασταθεί εξ ολοκλήρου από άλλες πηγές.
Στο εφιαλτικό σενάριο μιας πλήρους διακοπής οι μέγιστες ποσότητες που μπορούν να μεταφερθούν από χώρες της Αφρικής και της Κασπίας ή την Νορβηγία είναι 45 bcm και LNG, επίσης, το πολύ 45 bcm.
Σαφέστατα οι ανησυχίες της Γερμανίας δικαιολογούνται από το γεγονός ότι η βαριά βιομηχανία της στηρίχτηκε όλα αυτά τα χρόνια στο φτηνό ρώσικο αέριο, και τώρα κινδυνεύει η οικονομική της υπεροχή εξαιτίας της απώλειας αυτού του κεκτημένου.
Στη χώρα μας οι επιπτώσεις από ένα πιθανό ενεργειακό μπλακάουτ θα περιοριστούν στο πεδίο των τιμών. Τα 3 bcm που τροφοδοτούμαστε ετησίως από την Gazprom θα χρειαστεί να τα αναπληρώσουμε τόσο από το ακριβότερο LNG όσο και από τον «βρώμικο» λιγνίτη. Να σημειωθεί ότι τα αποθέματα των λιγνιτικών μονάδων επιτρέπουν 45 μόνο ημέρες συνεχούς λειτουργίας, ενώ απαιτείται τουλάχιστον ένα εξάμηνο προκειμένου να βελτιωθούν οι δυνατότητες των λιγνιτωρυχείων μέσω επενδύσεων.
Επιπλέον, θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για την εφαρμογή ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης στο επίκεντρο του οποίου θα είναι κυλιόμενες διακοπές ρεύματος ανά περιοχή. Διότι το σύστημα του ηλεκτρισμού στηρίζεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 40% στο φυσικό αέριο.
Όλα τα παραπάνω συνηγορούν πως έρχεται ένας βαρύς και παγωμένος χειμώνας για την Ευρώπη. Θα δούμε «αστυνομία» θερμοκρασίας στα δημόσια κτίρια ή υποχρεωτικό «κλείδωμα» στα κλιμαστικά; Κανείς δεν ξέρει. Εξάλλου είμαστε σε πόλεμο…