Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντρ Λουκασένκο δήλωσε πως η χώρα του έχει αρχίσει να παραλαμβάνει ρωσικά τακτικά πυρηνικά όπλα, μερικά από τα οποία είναι, όπως είπε, τρεις φορές πιο ισχυρά από τις ατομικές βόμβες που έριξαν οι ΗΠΑ το 1945 στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.
Η ανάπτυξη αυτή είναι η πρώτη φορά που η Μόσχα μεταφέρει τέτοιες πυρηνικές κεφαλές -μικρότερου βεληνεκούς, λιγότερο ισχυρά πυρηνικά όπλα για χρήση σε πεδίο μάχης- έξω από τη Ρωσία μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Η κίνηση αυτή παρακολουθείται στενά από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους, καθώς και από την Κίνα, η οποία έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει κατά της χρήσης πυρηνικών όπλων στον πόλεμο της Ουκρανίας.
«Έχουμε πυραύλους και βόμβες που λάβαμε από τη Ρωσία», δήλωσε ο Λουκασένκο σε συνέντευξή του στο ρωσικό κρατικό τηλεοπτικό σταθμό Rossiya-1, η οποία μεταδόθηκε από το κανάλι του λευκορωσικού κρατικού πρακτορείου ειδήσεων Belta στην εφαρμογή Telegram.
Ο Λουκασένκο, στενός σύμμαχος του Ρώσου προέδρου Πούτιν, είχε δηλώσει την Τρίτη πως τα πυρηνικά όπλα θα αναπτυχθούν «μέσα σε μερικές ημέρες» στο έδαφος της Λευκορωσίας και πως διαθέτει τις εγκαταστάσεις για να εγκαταστήσει και πυραύλους μεγαλύτερου βεληνεκούς, αν ποτέ χρειαστεί.
Ο Πούτιν είχε δηλώσει την Παρασκευή ότι η Ρωσία, η οποία θα διατηρήσει τον έλεγχο των τακτικών πυρηνικών όπλων που θα αναπτύξει στη Λευκορωσία, θα αρχίσει να τα αναπτύσσει αφού ετοιμαστούν ειδικές εγκαταστάσεις για την αποθήκευσή τους. Ο Λουκασένκο είπε στην ίδια συνέντευξη στη ρωσική κρατική τηλεόραση πως η χώρα του έχει πολυάριθμες εγκαταστάσεις αποθήκευσης πυρηνικών, οι οποίες έχουν απομείνει από τη σοβιετική περίοδο και έχει ανακαινίσει πέντε ή έξι απ′ αυτές.
Τι ισχύει για την ανάπτυξη των πυρηνικών στη Λευκορωσία
Πρόκειται για την πρώτη φορά που η Ρωσία στέλνει πυρηνικά έξω από τα σύνορά της από το 1991 και την πτώση της ΕΣΣΔ.
Τι είπε ο Πούτιν
Η αποστολή πυρηνικών έξω από τα σύνορα είναι μήνυμα προς τη Δύση πως ο Πούτιν δεν θα κάνει πίσω στον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο Ρώσος πρόεδρος είχε κάνει την ανακοίνωση σε συνέντευξή του στον ανταποκριτή του Κρεμλίνου Πάβελ Ζαρούμπιν που είχε αναρτηθεί αρχικά στο Telegram στις 25 Μαρτίου. Είπε ότι καταλύτης για την απόφαση ανάπτυξής του στη Λευκορωσία ήταν μια ανακοίνωση της Βρετανίας ότι θα έστελνε πυρομαχικά με απεμπλουτισμένο ουράνιο στην Ουκρανία. Η Wall Street Journal έγραψε στις 13 Ιουνίου πως και οι ΗΠΑ θα ενέκριναν την αποστολή βλημάτων απεμπλουτισμένου ουρανίου για άρματα μάχης στην Ουκρανία.
Η Λευκορωσία είπε ότι η κίνηση ήταν απάντηση στην «επιθετική πολιτική» της Δύσης και ότι είχε σκοπό να αναγκαστούν οι ηγέτες της Δύσης να σκεφτούν πριν κλιμακώσουν.
Τι όπλα θα αποσταλούν και πού
Ο Πούτιν είπε ότι «τακτικά» πυρηνικά όπλα (για χρήση στο πεδίο της μάχης) θα αποστέλλονταν στη Λευκορωσία, μα δεν είπε ακριβώς τι κεφαλές θα αναπτύσσονταν ή πού. Όπως προαναφέρθηκε, ο Λουκασένκο είπε πως οι κεφαλές είναι τρεις φορές ισχυρότερες από τις ατομικές βόμβες που έριξαν οι ΗΠΑ στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι τον Αύγουστο του 1945. Η βόμβα της Χιροσίμα, που ήταν με ουράνιο 235 υψηλού εμπλουτισμού, ήταν περίπου των 16 κιλοτόνων (αντίστοιχη με 16.000 τόνους ΤΝΤ) ενώ αυτή του Ναγκασάκι, με πλουτώνιο 239, ήταν περίπου 21, σύμφωνα με τη World Nuclear Association.
Αν ισχύουν αυτά που λέει ο Λουκασένκο, οι ρωσικές κεφαλές θα ήταν 48-63 κιλοτόνων η καθεμία. Η Ρωσία έχει περίπου 1.816 μη στρατηγικές πυρηνικές κεφαλές, σύμφωνα με ανάλυση πάνω στα ρωσικά πυρηνικά όπλα του Bulletin of Atomic Scientists.
Ο Πούτιν είπε πως βαλλιστικοί πύραυλοι Iskander, που μπορούν να φέρουν πυρηνικές κεφαλές, έχουν ήδη σταλεί στη Λευκορωσία. Ρωσικές πηγές λένε πως οι Iskander έχουν εμβέλεια 500 χλμ. Ο Πούτιν είπε επίσης ότι 10 λευκορωσικά αεροσκάφη είχαν τροποποιηθεί έτσι ώστε να μπορούν να φέρουν κεφαλές. Η Λευκορωσία είπε ότι αεροσκάφη τύπου Su-25 είχαν τροποποιηθεί έτσι ώστε να μπορούν να τις φέρουν. Το Su-25 έχει εμβέλεια μέχρι 1.000 χλμ, σύμφωνα με ρωσικές πηγές. Η Federation of American Scientists έχει πει ότι τα όπλα θα μπορούσαν να εγκατασταθούν στην αεροπορική βάση Λίντα, 40 χλμ από τα σύνορα με τη Λιθουανία.
Αν ισχύουν αυτά, τα όπλα αυτά θα μπορούσαν να φτάσουν στο μεγαλύτερο μέρος της Ουκρανίας, σχεδόν σε όλη την ανατολική Ευρώπη, περιλαμβανομένων των χωρών της Βαλτικής, της Πολωνίας, της Σλοβακίας, της Ουγγαρίας, της Τσεχίας, της Ρουμανίας, καθώς και τμημάτων της Γερμανίας, της Δανίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Πόλεις όπως το Βερολίνο και η Στοκχόλμη θα ήταν εντός εμβέλειας.
Πότε;
Ο Πούτιν είπε πως η Ρωσία θα ολοκλήρωνε την κατασκευή ειδικών εγκαταστάσεων αποθήκευσης στη Λευκορωσία στις 7-8 Ιουλίου και τα όπλα θα αναπτύσσονταν λίγο αργότερα. Ο Λουκασένκο είπε άλλα: Τον προηγούμενο μήνα φάνηκε να υποδεικνύει πως τα όπλα ήταν ήδη σε κίνηση, ενώ στις 13 Ιουνίου είπε ότι θα έρχονταν σε μερικές ημέρες- δηλώνοντας επίσης λίγο αργότερα, στις 14 Ιουνίου, πως άρχισαν να παραλαμβάνονται. Επίσης έχει πει ότι θα υπήρχαν «πυρηνικά όπλα για όλους» όσους θα έμπαιναν στην ένωση Ρωσίας- Λευκορωσίας.
Ποιος τα ελέγχει
Ο Πούτιν είπε πως η Ρωσία θα διατηρούσε τον έλεγχο των όπλων, όπως και οι ΗΠΑ ελέγχουν τα δικά τους στην Ευρώπη. Οι ΗΠΑ έχουν πυρηνικά στην Ευρώπη από τη δεκαετία του 1950, σε βάσεις του ΝΑΤΟ.
Ο Πούτιν έχει επανειλημμένα εκφράσει ανησυχία για τις 200 αμερικανικές πυρηνικές κεφαλές τύπου Β61 σε βάσεις στο Βέλγιο, την Ολλανδία, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Τουρκία. Οι κεφαλές αυτές βρίσκονται σε κρύπτες σε βάσεις και οι ΗΠΑ διατηρούν τους κωδικούς PAL (Permissive Action Link) που χρειάζονται για να οπλιστούν. Τα ρωσικά πυρηνικά όπλα ελέγχονται και μεταφέρονται από το 12 Κύριο Διευθυντήριο του υπουργείου Άμυνας (12η GUMO).
Πυρηνικός κίνδυνος
Όταν η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε το 1991, οι ΗΠΑ κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες για να διασφαλίσουν πως τα σοβιετικά πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία, την Ουκρανία και το Καζακστάν θα επιστρέφονταν στη Ρωσία, που κληρονόμησε το σοβιετικό πυρηνικό οπλοστάσιο. Στέλνοντας πυρηνικά στη Λευκορωσία, ο Πούτιν δείχνει πως η αρχιτεκτονική του μεταψυχροπολεμικού συστήματος ελέγχου πυρηνικών καταρρέει.
Ποια είναι η απάντηση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ
Οι ΗΠΑ έχουν αποδοκιμάσει την ανάπτυξη πυρηνικών από τον Πούτιν, μα έχουν πει ότι δεν σκοπεύουν να αλλάξουν το «posture» τους ως προς τα στρατηγικά πυρηνικά όπλα και επίσης ότι δεν έχουν δει ενδείξεις πως η Ρωσία ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει πυρηνικό όπλο.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε στις 27 Μαρτίου πως καταδικάζει την ανακοίνωση της ανάπτυξης των όπλων. Ο γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, είπε στις 18 Απριλίου ότι η απόφαση του Πούτιν ήταν ανεύθυνη.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters