Οι περισσότεροι έχουμε την τάση να θεωρούμε ότι οι αναμνήσεις μας χωρίζονται απλώς σε καλές και κακές. Ωστόσο, όλοι σίγουρα θα γνωρίζουμε ένα άτομο που συγκρατεί ένα σωρό απίθανα ονόματα ή κάποιον που έχει αποδειχθεί τρομερά χαρισματικός στην εκμάθηση ξένων γλωσσών ή την απομνημόνευση περίπλοκων αριθμών τηλεφώνου. Και το πιο αστείο είναι ότι όλοι αυτοί οι ξεχωριστοί τύποι ανθρώπων μπορεί να ξεχνούν απλά πράγματα, όπως το τι ήθελαν να ψωνίσουν από το σούπερ μάρκετ. Δεν είναι παράξενο;
Όχι και τόσο. Διότι αυτές οι φαινομενικές αντιφάσεις είναι το φυσικό αποτέλεσμα της πολυπλοκότητας των αναμνήσεων μας. Να πως λειτουργεί: Οι μνήμες μας αποτελούνται από διάφορα συστήματα, τα οποία υποστηρίζονται από μια σειρά νευροβιολογικών δομών και μηχανισμών.
Σε κάθε διαδικασία μάθησης ωστόσο, οι μηχανισμοί που τίθενται σε λειτουργία ποικίλλουν ανάλογα με το αντικείμενο της εκπαίδευσης. Η εκμάθηση μιας νέας γλώσσας, για παράδειγμα, δεν χρησιμοποιεί τους ίδιους εγκεφαλικούς μηχανισμούς με την εξάσκηση στα μαθηματικά. Και αυτό καθιστά δύσκολη τη χάραξη συγκεκριμένων και ενιαίων στρατηγικών αποστήθισης και απομνημόνευσης.
Δηλαδή δεν υπάρχουν tips για να γίνουμε καλύτεροι «μαθητές» σε ό,τι μας παθιάζει;
Η ικανότητα μας να συγκρατούμε πληροφορίες βασίζεται σε γενετικούς παράγοντες. Ωστόσο, όλοι μπορούμε έως έναν βαθμό να αναπτύξουμε τεχνικές για να απομνημονεύουμε χρήσιμες πληροφορίες. Και οι ειδικοί, κατόπιν έρευνας επάνω σε ανθρώπους-τέρατα μνήμης, έχουν συλλέξει για εμάς τις 3 πιο αποτελεσματικές.
1. Συσχετίζουμε τις νέες πληροφορίες που θέλουμε να μάθουμε με πράγματα που ήδη γνωρίζουμε
Αν στόχος μας είναι λόγου χάρη να μάθουμε περισσότερες πληροφορίες για ένα ιστορικό πρόσωπο, συνδέουμε το καινούργιο γνωστικό λήμμα με κάτι από τα παλιά. Αν για παράδειγμα το πρόσωπο υπήρξε αυτοκράτορας του Βυζαντίου, συνδέουμε την νεοαποκτηθείσα πληροφορία με όλες τις άλλες γνώσεις που διαθέτουμε γύρω από τη Βυζαντινή περίοδο.
Αν πάλι η πληροφορία αφορά μια συνταγή μαγειρικής, όπως μια τυρόπιτα, πηγαίνουμε στο κεφάλαιο του μυαλού με τις πίτες ή ακόμα και στην συγκεκριμένη περιοχή του τετραδίου που γράφουμε τις συνταγές με τυρί.
Οι πληροφορίες που «συγχρωτίζονται» σταδιακά αναπτύσσουν γνωστικούς δεσμούς και νευρωνικές συνάψεις. Έτσι, όταν ανακαλούμε την πρώτη πληροφορία του γνωστικού παζλ, μας είναι από απλό έως απολύτως φυσικό να ανακαλέσουμε σιγά-σιγά ολόκληρο το κεφάλαιο που έχουμε δομήσει στον εγκέφαλό μας.
Η επεξεργασία των πληροφοριών μέσα από τη σύνδεσή τους με την υπάρχουσα γνώση είναι το κλειδί για να γίνει πιο εύκολη η απομνημόνευση. Γιατί; Επειδή το να συσχετίζουμε τις νέες πληροφορίες με πράγματα που ήδη γνωρίζουμε είναι πολύ πιο παραγωγικό από το να παπαγαλίζουμε ένα σωρό άσχετα πράγματα, που στο τέλος θα μπερδέψουμε μεταξύ τους.
2. Κάνουμε την εσωτερική μας επανάληψη
Η εσωτερική επανάληψη μιας πληροφορίας μέχρι να θεωρηθεί ότι θα τη θυμόμαστε, είναι η πιο απλή, αλλά η πιο αποτελεσματική στρατηγική για τη συγκράτηση νέων γνώσεων. Αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται αποτελεσματικότερα με την πρόοδο της ηλικίας και γίνεται σχεδόν αυτόματα στην εφηβεία, επειδή οι έφηβοι έχουν αρκετό χώρο βραχυπρόθεσμης μνήμης.
Η βραχυπρόθεσμη μνήμη έχει τρεις φάσεις:
Αρχικά πρέπει να παρατηρήσουμε μια πληροφορία
Έπειτα να την αποθηκεύσουμε
Και τέλος να είμαστε σε θέση να την επαναφέρουμε στην μνήμη μας σωστά
Και φυσικά, επειδή σε οποιοδήποτε από αυτά τα βήματα κάτι μπορεί να πάει στραβά, η εσωτερική επανάληψη, μειώνει σε σημαντικό βαθμό το περιθώριο αποτυχίας.
3. Μένουμε συγκεντρωμένοι και περιορίζουμε το multitasking
Το multitasking, το να επιδιδόμαστε δηλαδή σε ένα σωρό πράγματα ταυτόχρονα, είναι απαιτούμενο των καιρών. Παρ′ όλα αυτά εμποδίζει την ομαλή λειτουργία της μνήμης και κατακεραυνώνει τη γνωστική απόδοση, αφού ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι φτιαγμένος για να κάνει πολλά πράγματα μαζί. Ως εκ τούτου, προσπαθώντας να τους ικανοποιήσουμε όλους και να θυμόμαστε τα πάντα απλώς κατακερματιζόμαστε και τελικά, είμαστε εντελώς αναποτελεσματικοί.
Για τον λόγο αυτό, προσπαθούμε να αφοσιωνόμαστε σε ένα πράγμα κάθε φορά, περιορίζοντας τους πιθανούς περισπασμούς. Αν είμαστε συγκεντρωμένοι σε αυτό που κάνουμε ή αυτό που προσπαθούμε να μάθουμε, είναι πολύ πιθανότερο να συγκρατήσουμε τις σχετικές λεπτομέρειες. Αντίθετα η έλλειψη συγκέντρωσης είναι ένα από τους χειρότερους εχθρούς της μνήμης.
(Mε πληροφορίες από theconversation).