Θέτοντας ως δεδομένη τη σπουδαιότητα της φυσικής δραστηριότητας, της φυσικής αγωγής και του αθλητισμού, ο καθηγητής Οργάνωσης και Διοίκησης του Αθλητισμού, στο ΤΕΦΑΑ Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Δημήτρης Γαργαλιάνος, επιχειρεί να θέσει ένα θεμέλιο στην εκπαίδευση των διοικητικών στελεχών των αθλητικών φορέων της χώρας μέσα από το βιβλίο που επιμελείται: «Δομή κι οργάνωση του Ελληνικού Αθλητισμού» (2η έκδοση / Κλειδάριθμος) το οποίο παρουσιάζεται τη Δευτέρα 17 Ιουνίου (ώρα 18.00) στην αίθουσα τύπου του ΟΑΚΑ (Λεωφ. Ολυμπιονίκου Σπύρου Λούη, Μαρούσι).
Οπως αναφέρει ο ίδιος, για να λειτουργήσουν αποδοτικά αυτοί οι φορείς χρειάζονται διοικητικά στελέχη με ειδικές γνώσεις και δεξιότητες, τις οποίες αποκτούν μέσα από κατάλληλες εκπαιδευτικές διαδικασίες. Επιπλέον, καθώς η τεχνολογία επιταχύνει συνεχώς την παραγωγή και τη μετάδοση γνώσεων σε όλα τα πεδία, και αλλάζει δραστικά το κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό και οικονομικό περιβάλλον, τα στελέχη αυτά πρέπει όχι μόνο να ενημερώνονται για τις εξελίξεις, αλλά ταυτόχρονα να εκπαιδεύουν τα μελλοντικά διοικητικά στελέχη.
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου παρουσιάζεται η θεωρία που αφορά στην οργάνωση και διοίκηση των αθλητικών φορέων, ενώ στο δεύτερο παρατίθενται πληροφορίες για όλες τις εκφάνσεις της οργάνωσης του αθλητικού οικοδομήματος της χώρας.
Με την αφορμή της παρουσίασής του, ο καθηγητής Δημήτρης Γαργαλιάνος μας μίλησε για τον αθλητισμό.
- Ποια ανάγκη υπαγόρευσε την δημιουργία αυτού του βιβλίου;
Σας ευχαριστώ για την δυνατότητα που μου δίνετε να επικοινωνήσω με τους ανθρώπους του αθλητισμού, τους φίλους και τους συναδέλφους. Για να απαντήσω την ερώτησή σας πρέπει πρώτα να πω ότι ο αθλητισμός αναπτύσσεται και διοικείται σε τρία επίπεδα: το τοπικό, το εθνικό και το διεθνές. Οι αθλητικοί φορείς της χώρας διοικούνται συνολικά από περίπου 70.000 στελέχη, τα οποία λειτουργούν στα επίπεδα αυτά (περισσότερα στο τοπικό, λιγότερα στο εθνικό και πολύ λιγότερα στο διεθνές), σε ένα πυραμιδικό σύστημα, όπου στην κορυφή βρίσκονται ο υπουργός Αθλητισμού και ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής. Τα στελέχη αυτά προέρχονται από διάφορους επαγγελματικούς χώρους και έχουν διάφορα κοινωνικά χαρακτηριστικά. Για να κάνουν την δουλειά τους επικοινωνούν συνεχώς μεταξύ τους, αλλά χωρίς έναν συγκεκριμένο κώδικα επικοινωνίας, χωρίς κοινές βασικές παραδοχές σε ότι αφορά στη διοίκηση των αθλητικών φορέων. Στα χρόνια που σπουδάζω και διδάσκω το αντικείμενο η έλλειψη κοινής αντίληψης ήταν εξαιρετικά εμφανής κι έτσι αποφάσισα να αφιερώσω τον χρόνο και την ενέργεια που χρειάζεται για να δημιουργήσω κάτι που να καλύπτει κάθε ανάγκη σε αυτό το πεδίο. Με ταπεινότητα σας λέω ότι το βιβλίο αυτό αποτελεί εργαλείο για κάθε στέλεχος που συμμετέχει στην οργάνωση/διοίκηση του αθλητισμού.
- Ποιο κενό της υπάρχουσας βιβλιογραφίας καλύπτει;
Η ξενόγλωσση βιβλιογραφία γενικά στον χώρο της οργάνωσης/διοίκησης αθλητισμού είναι εκτεταμένη. Δυστυχώς, δεν ισχύει το ίδιο και για την ελληνική. Από την δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα συνάδελφοί μου και εγώ καταβάλλουμε προσπάθειες να την ενισχύσουμε. Έχουν γραφτεί χρήσιμα βιβλία και έχουν γίνει δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, όμως υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος μπροστά μας. Το βιβλίο αυτό γράφτηκε για να λειτουργήσει ως βάση κοινών γνώσεων, ως ένας κώδικας επικοινωνίας, τον οποίο χρειάζονται τα στελέχη των αθλητικών οργανισμών για να μπορούν να συνεργάζονται καλύτερα και, επομένως, να είναι αποδοτικότερα στα καθήκοντά τους.
“Αν εξαρτιόταν από μένα, για να πάρει ένα παιδί απολυτήριο Λυκείου θα χρειαζόταν να προσκομίσει και μία βεβαίωση από ένα σωματείο οποιουδήποτε αθλήματος ότι συμμετείχε σε αυτό για τουλάχιστον ένα χρόνο.”
- Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το μεγαλύτερο όφελος της φυσικής δραστηριότητας, της φυσικής αγωγής και του αθλητισμού στον άνθρωπο;
Η άσκηση και η άθληση παράγουν οφέλη για το σώμα, το πνεύμα και την ψυχή του ανθρώπου, τα οποία αναπτύσσονται σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Επίσης, παράγουν οικονομικά, πολιτιστικά, κοινωνικά και άλλα οφέλη, τα οποία είναι πάρα πολύ σημαντικά. Αν πρέπει οπωσδήποτε να ξεχωρίσω ένα, αυτό είναι η βίωση και η διαχείριση συναισθημάτων που αναπτύσσονται στην ψυχή και στο μυαλό των νεαρών αθλητών. Ας πάρουμε για παράδειγμα τα ομαδικά αθλήματα, με τα οποία ασχολούνται τα περισσότερα παιδιά. Ξεκινώντας να πάνε σε προπόνηση ή σε αγώνα (προσμονή, ανησυχία, ένταση), προετοιμάζονται επιμελώς (επικέντρωση), τακτοποιούν άλλες εκκρεμότητες (προγραμματισμός), συνεννοούνται με τους γονείς τους για την ώρα αναχώρησης (επικοινωνία, συνεργασία), ο προπονητής τους εντάσσει στην αρχική ομάδα (ενθουσιασμός και ανησυχία αν θα τα καταφέρουν), ο προπονητής δεν τους εντάσσει στην αρχική ομάδα (απογοήτευση και εξασθένηση της αυτοπεποίθησης), επιτυγχάνουν ένα γκολ (ενθουσιασμός, υπερηφάνεια, ενδυνάμωση της αυτοπεποίθησης), χάνουν μία ευκαιρία (απογοήτευση, ανησυχία σχετικά με την γνώμη που θα σχηματίσουν οι συμπαίκτες, ο προπονητής, οι γονείς κλπ.), ο διαιτητής δίνει ένα πέναλτι υπέρ της ομάδας (ενθουσιασμός), χάνεται το πέναλτι (απογοήτευση, αγωνία για το τελικό αποτέλεσμα). Οι καταστάσεις που δημιουργούνται είναι πάρα πολλές και δεν μπορούν να περιγραφούν όλες. Προσωπικά δεν γνωρίζω κάποιον άλλον θεσμό που να εκπαιδεύει τα παιδιά τόσο έντονα, τόσο πρακτικά, σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, και τόσο ουσιαστικά να ανακαλύπτουν τις δυνατότητες και τις αδυναμίες τους. Άλλα κράτη έχουν εκπονήσει ειδικές μελέτες για το θέμα αυτό. Σπουδαίο θα ήταν να κάνουμε και εμείς μία μελέτη, από την οποία θα προκύψει ένα βιβλίο που θα διδάσκεται στο πρώτο έτος των ΤΕΦΑΑ και του Τμήματος Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού, στη Σπάρτη, ώστε οι νέοι επιστήμονες να ενημερώνονται νωρίς για τα οφέλη και να τα μεταδίδουν στην κοινωνία. Αν εξαρτιόταν από μένα, για να πάρει ένα παιδί απολυτήριο Λυκείου θα χρειαζόταν να προσκομίσει και μία βεβαίωση από ένα σωματείο οποιουδήποτε αθλήματος ότι συμμετείχε σε αυτό για τουλάχιστον ένα χρόνο.
- Πόσο «ειδικές» και δύσκολο να αποκτηθούν είναι οι γνώσεις και οι δεξιότητες που απαιτείται να έχουν τα διοικητικά στελέχη αθλητικών σωματείων;
Οι γνώσεις αυτές δεν είναι καθόλου «ειδικές» και καθόλου δύσκολο να αποκτηθούν. Το μάνατζμεντ είναι η επιστήμη της απλής λογικής, μόνο που αυτή η απλή λογική πρέπει να μπει σε τάξη. Μεγάλα έργα (π.χ. ο Παρθενώνας) και μεγάλα γεγονότα (π.χ. οι Ολυμπιακοί Αγώνες) πραγματοποιούνταν χιλιάδες χρόνια πριν την δημιουργία Πανεπιστημιακών Τμημάτων στο αντικείμενο της οργάνωσης/διοίκησης. Αυτό που χρειάζεται να καταλάβουν και να αποδεχτούν τα διοικητικά στελέχη αθλητικών σωματείων είναι ότι βάζοντας σε τάξη την απλή λογική μπορούν να διοικήσουν αποδοτικά έναν αθλητικό φορέα. Αυτό ακριβώς κάνει το βιβλίο: επικοινωνεί σύντομα και περιεκτικά μία απλή, κοινή λογική στην αθλητική διοίκηση και, συνεπώς, σώζει χρόνο και ενέργεια από λανθασμένες κινήσεις των ανθρώπων του αθλητισμού.
- Τι ρόλο παίζει η τεχνολογία σε αυτή την περίπτωση; Θα μπορούσατε να αναφέρετε κάποιο θετικό, αλλά και κάποιο αρνητικό της «σημείο»;
Η τεχνολογία έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό σχεδόν κάθε έκφανση της ανθρώπινης δραστηριότητας, συνεπώς και στην οργάνωση/διοίκηση του αθλητισμού. Θεωρώ ότι όσο περισσότερο αξιοποιείται η τεχνολογία από τους αθλητικούς φορείς, τόσο πιο εύκολη γίνεται η δουλειά τους. Στα θετικά μπορεί να αναφερθεί η δυνατότητα παρακολούθησης των διαδικασιών που πρέπει να γίνονται (π.χ. προβολή, εγγραφές αθλητών, πληρωμές δικαιωμάτων συμμετοχής μελών, καταχώρηση στο Μητρώο Αθλητικών Σωματείων της ΓΓΑ κλπ.). Αναμφίβολα η Τεχνητή Νοημοσύνη θα εξελιχθεί σε ισχυρό εργαλείο με εφαρμογές που σήμερα δεν μπορούμε καν να φανταστούμε. Στα αρνητικά θα μπορούσαν να καταταχθούν οι περιπτώσεις παραβίασης της Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Προσωπικά Δεδομένα (GDPR).
- Πως δομείται το βιβλίο «Δομή και Οργάνωση του Ελληνικού Αθλητισμού» και με βάση ποιο σκεπτικό;
Το βιβλίο αποτυπώνει την σημερινή κατάσταση της οργάνωσης/διοίκησης του αθλητισμού της χώρας. Αποτελεί μία «ακτινογραφία» του αθλητισμού της εποχής μας. Το σκεπτικό ήταν να δημιουργηθεί ένα βασικό πλαίσιο γνώσεων που πρέπει να έχουν όσοι/ες διοικούν ή θέλουν να διοικήσουν ή και εργάζονται σε αθλητικό φορέα (π.χ. προπονητές).Σε αυτό το πλαίσιο θεώρησα χρήσιμο να περιληφθούν οι προβλέψεις διεθνών οργανισμών για την εκπαίδευση των διοικητικών στελεχών του αθλητισμού, η γενική θεωρητική ανάλυση περί κράτους, η ιστορική διαδρομή της ελληνικής δημόσιας διοίκησης από το 1950 μέχρι σήμερα, μία διεξοδική ανάλυση των αθλητικών οργανισμών και των προϊόντων/υπηρεσιών που προσφέρουν, η οργάνωση του αθλητισμού στην αρχαιότητα και τη σύγχρονη εποχή, η συνεισφορά της Ελλάδας στο Ολυμπιακό Κίνημα, οι θεσμοί της Πολιτείας, ο ερασιτεχνικός και ο επαγγελματικός αθλητισμός, οι Ενώσεις αθλητών και προπονητών, ο αθλητισμός στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι εταιρείες αθλητικού μάνατζμεντ/μάρκετινγκ, οι αθλητικές εγκαταστάσεις, ο ρόλος των ΜΜΕ στον αθλητισμό, η κυβερνητική και η μη κυβερνητική συνεργασία στον τομέα του αθλητισμού σε διεθνές επίπεδο, καθώς και οι φορείς του Παραολυµπιακού Κινήµατος.
“Η ξενόγλωσση βιβλιογραφία γενικά στον χώρο της οργάνωσης/διοίκησης αθλητισμού είναι εκτεταμένη. Δυστυχώς, δεν ισχύει το ίδιο και για την ελληνική. Από την δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα συνάδελφοί μου και εγώ καταβάλλουμε προσπάθειες να την ενισχύσουμε.”
- Κύριε καθηγητά, ποια κατά τη γνώμη σας η μεγαλύτερη παθογένεια του αθλητικού οικοδομήματος της χώρας;
Όπως κάθε άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα, έτσι και ο αθλητισμός έχει πολλές θετικές πλευρές (μιλήσαμε πριν λίγο για αυτές), αλλά και πολλές αρνητικές. Κεντρικό ρόλο σε αυτό το περιβάλλον διαδραματίζουν τα διοικητικά στελέχη, οι αποφάσεις των οποίων καθορίζουν τις εξελίξεις στον αθλητισμό της χώρας. Ο ενιαίος κώδικας επικοινωνίας, με κοινές βασικές παραδοχές σε ότι αφορά στη οργάνωση/διοίκηση των αθλητικών φορέων, είναι απαραίτητος, ώστε να μην σκέφτεται και πράττει ο καθένας/καθεμιά εκείνο που νομίζει σωστό και έτσι να δημιουργούνται δυσαρμονίες, που τελικά καταλήγουν σε προσωπικές διαφορές. Μία Εθνική Σχολή Αθλητικών Στελεχών θα έλυνε ένα πολλά από τα προβλήματα και τις δυσλειτουργίες στον ελληνικό αθλητισμό.
- Έχει ισχύ σήμερα το «νους υγιής εν σώματι υγιή»;
Το γνωμικό έχει διαχρονική ισχύ και, αφού με ρωτάτε, το θεωρώ ως το πιο χρήσιμο για την έννοια ευζωίας.
- Πιστεύετε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα και ο δύσκολος «δρόμος» προς τις Πανελλήνιες περιορίζουν την ενασχόληση των νέων με τον αθλητισμό;
Αναμφίβολα την περιορίζουν. Στα 16, 17, 18 τους χρόνια οι νέοι και οι νέες που ασχολούνται με τον αθλητισμό (αλλά και οι γονείς τους) αντιμετωπίζουν ένα ανυπέρβλητο δίλλημα: αθλητισμός ή διάβασμα; Τα περισσότερα παιδιά και γονείς επιλέγουν το διάβασμα για να αυξήσουν τις πιθανότητες να περάσουν σε ένα ΑΕΙ και να εξασφαλίσουν, κατά κάποιο τρόπο, το μέλλον τους. Μετά αφιερώνονται στις σπουδές τους και χάνονται από τα γήπεδα. Η Πολιτεία διευκολύνει όσες και όσους έχουν σημειώσει επιτυχίες στον αθλητισμό, ώστε να περάσουν στο Πανεπιστήμιο, αδικώντας -μοιραία και αναπόφευκτα- εκείνους/ες που είναι καλοί, αλλά δεν πληρούν τη δεδομένη στιγμή τα προαπαιτούμενα… Η δύσκολη αυτή κατάσταση μπορεί να επιλυθεί με δραστική αλλαγή του συστήματος εισαγωγής στο Πανεπιστήμιο. Οι πανελλήνιες εξαντλούν τα παιδιά μας πριν ακόμα ξεκινήσουν.
- Ποια είναι η πείρα που σας «κληροδότησε» η ενασχόλησή σας με τον αθλητισμό και μάλιστα σε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο;
Στα χρόνια που πέρασαν ασχολήθηκα με τον αθλητισμό με διάφορες ιδιότητες και σε πολλά επίπεδα και ωφελήθηκα με πολλούς τρόπους. Μία βασική πεποίθηση που απέκτησα είναι ότι ο αθλητισμός αποτελεί «εργαλείο ανάπτυξης» της χώρας και ως τέτοιο πρέπει να το εκλαμβάνουμε. Πριν χρόνια διάβασα ότι η Κίνα οργάνωσε ένα Υπουργικό Συμβούλιο με αποκλειστικό θέμα την ανάπτυξη του αθλητισμού. Από εκεί ξεκίνησε και η προσπάθεια της χώρας να της ανατεθούν οι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες του 2008 και οι Χειμερινοί του 2022. Αν το έκανε η Κίνα, με τόσο πολυπληθές Υπουργικό Συμβούλιο, γιατί να μην το κάνουμε και εμείς; Μπορούν κάλλιστα τα Υπουργεία και οι Δημόσιες Υπηρεσίες να ορίσουν ένα στέλεχός τους ως «σύνδεσμο» με το Υπουργείο Αθλητισμού και συντονίζουν τις ενέργειές τους. Αυτό έγινε κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, το 2004, και είχε εξαιρετικά αποτελέσματα. Ας το συνεχίσουμε.
- Ποιο είναι το πολυτιμότερο μάθημα που δίνετε στους φοιτητές σας ως καθηγητής στο αντικείμενο της Οργάνωσης και Διοίκησης του Αθλητισμού;
Νομίζω ότι αυτή η ερώτηση πρέπει να απευθυνθεί στους φοιτητές και τις φοιτήτριές μου. Αν πρέπει να πω και εγώ κάτι, αυτό είναι το ότι τους ενθαρρύνω ταυτόχρονα με την θεωρία (δηλαδή την ακαδημαϊκή γνώση) να αποκτούν και πρακτικές εμπειρίες με δράσεις που αναπτύσσουν στην κοινωνία. Εξηγώ την αξία του βιογραφικού και τους προτρέπω διαρκώς να προσπαθούν να το κάνουν όσο πιο ενδιαφέρον μπορούν μέσα από πράξεις και δράσεις. Επίσης, τονίζω τη σπουδαιότητα της δημιουργικότητας, των νέων ιδεών, της αυτοπαρακίνησης, της στοχοθέτησης και στοχοπροσήλωσης.
- Τι θα θέλατε να σας πει - όχι μόνο ένας από τους φοιτητές σας, αλλά - ακόμα και απλός, χωρίς πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αναγνώστης του βιβλίου σας;
Ότι βρήκε χρήσιμα όσα διάβασε. Αυτό θα είναι μεγάλη χαρά για μένα.
- Τι άλλο θα θέλατε να προσθέτατε;
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους επιφανείς συναδέλφους που μου έκαναν την τιμή να συμμετάσχουν στο βιβλίο με ένα λεπτομερές κείμενο που περιγράφει τον οργανισμό που ηγούνται ή που παρουσιάζει το ερευνητικό/επαγγελματικό τους έργο.
Περιεχόμενα του βιβλίου:
• Εισαγωγή • Γενική θεωρητική ανάλυση περί κράτους • Ιστορική αναδρομή της Ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης • Θεωρία περί αθλητικών οργανισμών • Αθλητικά προϊόντα/υπηρεσίες • Ιστορική αναδρομή • Πολιτεία • Ερασιτεχνικός αθλητισμός • Επαγγελματικός αθλητισμός • Ενώσεις • Αθλητισμός στην Τοπική Αυτοδιοίκηση • Εκφάνσεις του αθλητισμού • Επιστημονικοί / επαγγελματικοί φορείς • Εταιρίες παροχής υπηρεσιών • Αθλητικές εγκαταστάσεις • Διεθνής Συνεργασία –Ολυμπιακό Κίνημα • Παραολυμπιακό Κίνημα
Λίγα λόγια για τον καθηγητή Δημήτρη Γαργαλιάνο
Ο Δημήτρης Γαργαλιάνος, PhD, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και είναι κάτοχος βασικού πτυχίου στη Φυσική Αγωγή (ΤΕΦΑΑ Θεσσαλονί-κης), Master στην Οργάνωση Διοίκηση του Αθλητισμού(Springfield College, Μασαχουσέτη,
με υποτροφία από τη ΓΓΑ), βασικού πτυχίου στις Διεθνείς Σχέσεις
(Πάντειο Πανεπιστήμιο), διδακτορικού τίτλου στις Διεθνείς Σχέσεις
του Αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ Κομοτηνής) και Diploma στη Διαχείριση
της Επικοινωνίας (UTS). Σήμερα υπηρετεί στη θέση του Καθηγητή
στο αντικείμενο της Οργάνωσης & Διοίκησης του Αθλητισμού, στο ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ.
Περισσότερες πληροφορίες: dimitrisgargalianos.wordpress.com