Μέσα από μία καλλιτεχνική πορεία που εκτείνεται σε περισσότερες από πέντε δεκαετίες, ο Ιταλός γλύπτης Τζουζέπε Πενόνε επεκτείνει συνεχώς τις παραμέτρους της τέχνης μέσω της ενδελεχούς εξέτασης της αλληλεπίδρασης μεταξύ του ανθρώπινου σώματος και της φύσης.
Από την αρχή της καριέρας του στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ως εκφραστής του κινήματος της Arte Povera, έχει χρησιμοποιήσει και αντιπαραβάλλει υλικά τόσο αρχαία όσο και σύγχρονα, «ακατέργαστα» και τεχνητά - όπως μπρούτζο, δέρμα, ξύλο, πέτρα και αγκάθια ακακίας.
Όπως έχει πει «όταν δουλεύεις με οποιοδήποτε υλικό, το υλικό είναι αυτό που σε καθοδηγεί. Αποστολή του καλλιτέχνη είναι να εξωθήσει και να αναδείξει τη ζωτικότητά του. Σκοπός μου είναι να σας κάνω να κατανοήσετε τι εστί δημιουργία, ποια είναι η αλληλουχία σκέψεων και πράξεων».
Η γκαλερί Gagosian παρουσιάζει την έκθεση Impronte di corpi nell’aria / Bodies Imprinted in the Air, με έργα του από τη δεκαετία του 1970 έως και το 2021.
Η έκθεση πήρε τον τίτλο της από μια σειρά νέων γλυπτικών έργων σε μπρούτζο και μάρμαρο που παραπέμπουν στην ανάπτυξη φυτών τα οποία φυτρώνουν μέσα από την πέτρα, σαν να προέρχονται από τη γη.
Τα πρώιμα έργα του Πενόνε χαρακτηρίζονται από μια στοιχειώδη απλότητα. Διερευνώντας πρωτογενή υλικά στο άμεσο περιβάλλον του, δημιουργούσε συχνά εικαστικές παρεμβάσεις στα δάση γύρω από την ιδιαίτερη πατρίδα του στο Πιεμόντε.
Η Arte Povera, η οποία διακρίνεται από τη χρήση «φτωχών» και αντισυμβατικών υλικών, όπως οι φυτικές ύλες, αμφισβήτησε τις πολιτισμικές παραδοχές αναπολώντας μια προβιομηχανική εποχή. Το κίνημα κατέκρινε τις απανθρωποποιητικές συνέπειες της εκβιομηχάνισης και αντιπαρατέθηκε με άλλα είδη τέχνης, τόσο παλαιότερα όσο και σύγχρονα, όπως ο Σουρεαλισμός, η Αμερικανική Ποπ Αρτ και ο Μινιμαλισμός.
Ο Πενόνε ενσωματώνει συχνά το σώμα και τις χειρονομίες του στο έργο του: οι φωτογραφίες Libro / polvere trappola / mano (Book / Dust Trap / Hand) (1972) και Guanti (Gloves) (1972) -τα πιο πρώιμα έργα της έκθεσης- ενσωματώνουν εικόνες του χεριού του.
Αυτή η πρακτική επαναλαμβάνεται και σε πιο πρόσφατα έργα του, όπως στο Rotazione (Rotation, 2020), το οποίο απεικονίζει ένα χέρι κατά την πράξη της δημιουργίας πολλαπλών αποτυπωμάτων.
Σε μεταγενέστερα έργα, ο καλλιτέχνης παραπέμπει στη μορφή του σώματός του με λιγότερο άμεσο τρόπο. Σε επιτοίχιες μαρμάρινες πλάκες, όπως στο έργο Pelle di marmo – oro (Skin of Marble – Gold, 2006), αποκαλύπτει πλέγματα που θυμίζουν φλέβες, καθιστώντας ασαφή τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ ζωικού και ορυκτού, και δίνοντας έμφαση στις μετασχηματιστικές φυσικές διεργασίες της γέννησης και της ανάπτυξης, του θανάτου και της φθοράς.
Στη φετινή Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας, σε συνεργασία με τον Chus Martínez εγκατέστησε το έργο «Idee di Pietra - Οlmo», μια λεύκα που λικνίζει μια βαριά πέτρα ανάμεσα στα κλαδιά της, φυτεμένη στα νερά της Βενετίας.
Λίγα λόγια για τον Τζουζέπε Πενόνε
Γεννήθηκε το 1947 στο Γκαρέσιο της Ιταλίας, ενώ ζει και εργάζεται στο Παρίσι και το Τορίνο. Τα έργα του ανήκουν σε σημαντικές συλλογές, όπως στην Tate στο Λονδίνο, το Centre Pompidou στο Παρίσι, το Louvre Abu Dhabi, το Museum of Contemporary Art στο Λος Άντζελες, το Metropolitan Museum of Art στη Νέα Υόρκη και το Museum of Modern Art στη Νέα Υόρκη.
Εκθέσεις του περιλαμβάνουν τις Musée des Arts Contemporains du Grand-Hornu, Βέλγιο (2010), Nelle Mani – In the Hands, De Pont Museum, Tilburg, Ολλανδία (2010), 22 Opere a Versailles στο Château de Versailles, Γαλλία (2013), Ideas of Stone (Idee di Pietra), Madison Square Park, Νέα Υόρκη (2013–14), Being the River, Repeating the Forest, Nasher Sculpture Center, Ντάλας (2015), Sculpture, Museo di Arte Moderna e Contemporanea di Trento e Rovereto, Ιταλία (2016), Anafora, Reggia di Venaria Reale, Ιταλία (2016) και Matrice / Matrix, Palazzo della Civiltà Italiana, Ρώμη (2017).
Έχει λάβει πολλές διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένου του Praemium Imperiale, από την Ιαπωνική Ένωση Καλών Τεχνών (2014). Το 2017, η μόνιμη εγκατάστασή του για το Louvre Abu Dhabi, με τίτλο Germination παρουσιάστηκε στα εγκαίνια του Μουσείου.
Info
Η έκθεση του Τζουζέπε Πενόνε στη γκαλερί Gagosian (Αναπήρων Πολέμου 22, Αθήνα) θα διαρκέσει έως τις 13 Νοεμβρίου.