Το 1987 η Μάρλι Μάτλιν έγινε η πρώτη κωφή ηθοποιός που κέρδισε Όσκαρ -για την ερμηνεία της στην ταινία «Children of a Lesser God», ρόλος που της χάρισε και Χρυσή Σφαίρα.
Ήταν μόλις 21 ετών, τα Παιδιά ενός Κατώτερου Θεού ήταν η πρώτη ταινία της και τα φώτα της δημοσιότητας έπεσαν πάνω της. Έγινε η νεότερη νικήτρια Όσκαρ Α΄ Γυναικείου Ρόλου και μόλις η μία από τις τέσσερις ηθοποιούς που έχουν αποσπάσει το κορυφαίο βραβείο με το κινηματογραφικό τους ντεμπούτο.
Έπρεπε να περάσουν πάνω από τρεις δεκαετίες, μέχρι ο εκ γενετής κωφός Τρόι Κότσουρ να γίνει ο πρώτος άνδρας ηθοποιός που κερδίζει Όσκαρ -Β’ Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία στο «CODA», το 2022, όπου η Μάτλιν έπαιξε τη σύζυγο του.
Από τις λίγες κωφές ηθοποιούς με mainstream καριέρα, η Μάτλιν έπαιξε στο σινεμά και στην τηλεόραση, απέσπασε τέσσερις υποψηφιότητες για Emmy, έγραψε βιβλία -και τα απομνημονεύματα της, με το εύγλωττο τίτλο I’ll Scream Later-, απέκτησε τέσσερα παιδιά και έδωσε μεγάλους αγώνες για τα δικαιώματα των κωφών, μιλώντας ακόμη και στο αμερικανικό Κογκρέσο.
Η Μάρλι, το μικρότερο από τα τρία παιδιά της οικογένειας, δεν γεννήθηκε κωφή (όπως περίπου το 95% των κωφών). Έχασε την ακοή της σε ηλικία 18 μηνών. Πεισματάρα, με πολύ ισχυρή θέληση, «πολύ ειλικρινής και πολύ ανεξάρτητη», όπως έχει δηλώσει η ίδια, άρχισε να μαθαίνει την αμερικανική νοηματική γλώσσα γύρω στην ηλικία των 5 ετών.
Ανακάλυψε την υποκριτική ως παιδί μέσα από ένα πρόγραμμα του Κέντρου Κωφών που έφερνε κοντά κωφά και ακούοντα παιδιά. Πήρε τον πρώτο της πρωταγωνιστικό ρόλο ως Ντόροθι σε μια παράσταση του «Μάγου του Οζ» με μια παιδική θεατρική ομάδα στο Σικάγο και συνέχισε να ασχολείται με την υποκριτική και στην ενήλικη ζωή της, παράλληλα με τις σπουδές Νομικής που ακολούθησε στο Harper College.
Το ντοκιμαντέρ «Marlee Matlin: Not Alone Anymore», που υπογράφει η ηθοποιός Shoshannah Stern στο σκηνοθετικό της ντεμπούτο, έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Sundance τον Ιανουάριο και τώρα έρχεται στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (Ανοιχτοί Ορίζοντες).
Στην ταινία που επιχειρεί μία αναδρομή στην καριέρα της, με πλάνα γυρισμένα από τον μεταφραστή της και επί σειρά ετών συνεργάτη της Τζακ Τζέισον από τα παρασκήνια της ταινίας «Children of a Lesser God» και τις σειρές «The West Wing» και «Seinfeld», η Μάτλιν αφηγείται τη ζωή της -στη νοηματική.
Και «μιλά» για όλα: Από το τι σημαίνει να μεγαλώνεις σε μία οικογένεια ακουόντων, μέχρι την περίοδο του εθισμού της στα ναρκωτικά όταν ήταν έφηβη, και βεβαίως, την πολυσυζητημένη σχέση με τον ηθοποιό Γουίλιαμ Χαρτ, συμπρωταγωνιστή της στην ταινία που της χάρισε το Όσκαρ, τον οποίο είχε κατηγορήσει για κακοποιητική συμπεριφορά.
Το στιγμιότυπο (περιλαμβάνεται στο ντοκιμαντέρ), με τον Χαρτ να ανοίγει τον φάκελο για να ανακοινώσει ότι νικήτρια του Όσκαρ Α΄ Γυναικείου είναι η Μάτλιν, δείχνει την Τζέιν Φόντα -η οποία ήταν συνυποψήφια στην ίδια κατηγορία-, πιο χαρούμενη, παρότι έχασε το βραβείο, από τον ίδιο τον Χαρτ. Χρόνια αργότερα η Μάτλιν αποκάλυψε ότι η σχέση με τον 35χρονο ηθοποιό ήταν τεταμένη (ο Χαρτ, ο οποίος απεβίωσε το 2022, είχε αντικρούσει τους ισχυρισμούς της για βίαια ξεσπάσματα).
Στο ντοκιμαντέρ παρακολουθούμε επίσης, τον αγώνα της στο Χόλιγουντ, τις άβολες στιγμές με τον Τύπο, τη συνάντηση με τα αδέλφια της στο πατρικό σπίτι στο Ιλινόις, τη σκηνοθέτη Ράντα Χέινς που μιλά για το πώς την εντόπισε αναζητώντας πρωταγωνίστρια για το Children of a Lesser God και τον επίσης σκηνοθέτη Άαρον Σόρκιν ο οποίος την επέλεξε στο «The West Wing», να μιλά για τις ικανότητές της. Μια ταινία που είναι κάτι περισσότερο από ένας φόρος τιμής σε μία πρωτοπόρο γυναίκα.