Η Διεθνής Σύμβαση του Οβιέδο του 1997 για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την βιοϊατρική, η οποία θεσπίστηκε στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, κυρώθηκε στην Ελλάδα με τον νόμο 2619/1998 και ισχύει ως νόμος αυξημένης τυπικής ισχύος κατ’ αρ. 26 του Συντάγματος, υπέρτερος κάθε απλού νόμου, ορίζει ρητά στο άρ.5 ότι:
«επέμβαση σε θέματα υγείας μπορεί να υπάρξει μόνον αφού το ενδιαφερόμενο πρόσωπο δώσει την ελεύθερη συναίνεσή του, κατόπιν προηγούμενης σχετικής ενημέρωσής του.
Το πρόσωπο αυτό θα ενημερώνεται εκ των προτέρων καταλλήλως ως προς το σκοπό και τη φύση της επέμβασης, καθώς και ως προς τα επακόλουθα και κινδύνους που αυτή συνεπάγεται.
Το ενδιαφερόμενο πρόσωπο μπορεί ελεύθερα και οποτεδήποτε να ανακαλέσει τη συναίνεσή του.»
Ορίζει επίσης στο άρ. 26 ότι είναι δυνατή κατ’ εξαίρεση η θέσπιση περιορισμών στο δικαίωμα του άρθρου 5, υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω περιορισμοί:
«ορίζονται δια νόμου και είναι αναγκαίοι σε μια δημοκρατική κοινωνία προς το συμφέρον της δημόσιας ασφάλειας, την πρόληψη του εγκλήματος, την προστασία της δημόσιας υγείας ή την προστασία των δικαιωμάτων και ελευθεριών των άλλων.»
Από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων, αλλά και από τις γενικές διατάξεις του άρ.5 παρ.1 και 5 του Συντάγματος που κατοχυρώνουν τα δικαιώματα της ελευθερίας της προσωπικότητας και της υγείας, προκύπτουν με σαφήνεια τα εξής:
Ο εμβολιασμός, ως επέμβαση που αφορά την υγεία, αποτελεί κατ’ αρχήν δικαίωμα διενεργούμενο μόνο με την ελεύθερη συναίνεση του ενδιαφερομένου προσώπου.
Η συναίνεση για διενέργεια εμβολιασμού παρέχεται μόνο αφού προηγουμένως του παρασχεθεί κατάλληλη ενημέρωση ως προς τον σκοπό και την φύση της επέμβασης καθώς και τα επακόλουθα και τους κινδύνους που συνεπάγεται.
Η συναίνεση σε εμβολιασμό μπορεί να ανακληθεί ελεύθερα και οποτεδήποτε.
Κατ’ εξαίρεση, μπορεί να περιοριστεί αλλά όχι να καταργηθεί το εν λόγω δικαίωμα και να θεσπιστεί ο υποχρεωτικός χαρακτήρας του εμβολιασμού, υπό την προϋπόθεση ότι (α) θα θεσπιστεί ειδικός νόμος που θα προβλέπει και θα δικαιολογεί τον υποχρεωτικό εμβολιασμό σύμφωνα με τις συνταγματικές αρχές της αναλογίας και της αναγκαιότητας και (β) ότι η υποχρέωση εμβολιασμού θα είναι αναγκαία σε μία δημοκρατική κοινωνία , μεταξύ άλλων, για την προστασία της δημόσιας υγείας.
Η κυβέρνηση έχει φροντίσει ήδη να θεσπίσει νομοθετικά την δυνατότητα υποχρεωτικού εμβολιασμού, τόσο με τον γενικό ν.4675/2020, που ορίζει ότι εάν υπάρχει κίνδυνος διάδοσης μεταδοτικού νοσήματος, με σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, μπορεί να επιβάλλεται, ως έκτακτο και προσωρινό μέτρο για συγκεκριμένη ομάδα του πληθυσμού σε συγκεκριμένη περιοχή, με απόφαση του Υπουργού Υγείας, μετά από γνώμη της ΕΟΔΥ, υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού, όσο και ειδικά για την πανδημία του κορωνοϊού ,με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 25-2-2020 , που προβλέπει και αυτή, μεταξύ άλλων, ότι ο Υπουργός Υγείας, μετά από γνώμη του ΕΟΔΥ, μπορεί να επιβάλει υποχρεωτικά εμβολιασμούς, ορίζοντας μάλιστα ότι η μη συμμόρφωση θα τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο ετών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη.
Στις 18-5-2021 ο Αρχηγός της Πυροσβεστικής εξέδωσε διαταγή με την οποία, για λόγους «εξασφάλισης της αδιάλειπτης επιχειρησιακής λειτουργίας» των Μονάδων, όπως ρητά αναφέρει, υποχρεώνει όλους όσοι υπηρετούν στις ΕΜΑΚ (Ειδικές Μονάδες Αντιμετώπισης Καταστροφών) να εμβολιαστούν με το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού μέχρι 11-6-2021, ειδάλλως να αντικατασταθούν.
Είναι προφανές ότι η διαταγή αυτή δεν εναρμονίζεται ούτε καν με τον ν.4682/2020 και την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 25-2-2020, αφού πουθενά σε αυτές τις διατάξεις δεν προβλέπεται υποχρεωτικός εμβολιασμός με διαταγή του Αρχηγού της Πυροσβεστικής, ούτε βεβαίως είναι δυνατόν να διαταχθεί υποχρεωτικός εμβολιασμός για λόγους «εξασφάλισης της αδιάλειπτης επιχειρησιακής λειτουργίας».
Περιττό να αναφερθεί επιπλέον ότι, και εάν ακόμη υπάρξει απόφαση του Υπουργού Υγείας περί υποχρεωτικού εμβολιασμού, αυτή δεν θα είναι a priori σύννομη και συνταγματική, αλλά θα πρέπει να ερευνηθεί εάν εναρμονίζεται με την Σύμβαση του Οβιέδο και εάν αιτιολογείται σύμφωνα με τις αρχές τις αναλογίας και της αναγκαιότητας.
Η Κυβέρνηση πριν σκεφθεί τον υποχρεωτικό εμβολιασμό οφείλει να τηρήσει την Σύμβαση του Οβιεδο και, προτού λάβει την συναίνεση των πολιτών για εμβολιασμό, να τους ενημερώνει ως προς τον σκοπό και την φύση της επέμβασης καθώς και τα επακόλουθα και τους κινδύνους που συνεπάγεται.
Ο Αρχηγός της Πυροσβεστικής καλύτερα να ασχοληθεί με τις φωτιές και όχι με τον υποχρεωτικό εμβολιασμό