Στην πιο δύσκολη στιγμή της ιστορίας του βρίσκεται ο ελληνικός τουρισμός κι αν περιμένουμε από την επιστήμη να κάνει ένα θαύμα για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, στον τουρισμό θαύματα δεν γίνονται, παρά μόνο συγκεκριμένες κινήσεις.
Η Ανάσταση του Θεανθρώπου έγινε, το θαύμα το γιορτάσαμε εξ αποστάσεως, χωρίς να επισκεφθούμε τις εκκλησίες και το Πάσχα πέρασε, γιορτάζοντάς το και αυτό εξ αποστάσεως ο ένας από τον άλλο.
Πρωτόγνωρες καταστάσεις για όλους και τον καθένα ξεχωριστά, όπως πρωτόγνωρες είναι οι καταστάσεις και για την οικονομία και την εν γένει κοινωνική δραστηριότητα.
Ο τουρισμός, ως παροχή υπηρεσιών, θα είναι ένα από τα μεγαλύτερα θύματα αυτής της υγειονομικής - που εξελίσσεται σε τεράστια οικονομική κρίση.
Η αναψυχή, μολονότι όλοι την χρειάζονται τώρα, ίσως περισσότερο από ποτέ, προκειμένου να ξεδώσουν που λέμε στην καθομιλουμένη, προφανώς έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα, αφενός λόγω των προβλημάτων με τα κλειστά σύνορα και τους περιορισμούς μετακινήσεων και αφετέρου με την οικονομική αδυναμία των πολλών για διακοπές, σε μια στιγμή που έχουν μείνει μακριά από δουλειές και οι περισσότεροι συντηρούνται με κρατικές επιδοτήσεις.
Παράλληλα, η επιστροφή στην «κανονικότητα» θα αργήσει κατά πολύ και αναμένεται να γίνει με πολύ πιο αργό και διαφορετικό τρόπο από αυτή που βιώσαμε, τουλάχιστον στην Ελλάδα, με τη δεκαετή οικονομική κρίση.
Είναι κρίμα για τη χώρα μας, σε αυτή τη συγκυρία, που έδειχνε ότι βρίσκεται τα πατήματά της, που κάποια αναπτυξιακά σχέδια ήταν προ των πυλών να ξεκινήσουν, που ο τουρισμός τραβούσε σαν λοκομοτίβα την οικονομία, η Ελλάδα να βρίσκεται σε μια δίνη και μάλιστα στην περιστροφή της, καθώς δεν γνωρίζουμε σε ποια στιγμή θα τη ρουφήξει η θάλασσα.
Το 2020, θα μείνει στην παγκόσμια ιστορία ως μια χρονιά «με γενόμενη», όπως έλεγαν και παλιότερα στο βόλεϊ για μια φάση που παίχτηκε αλλά δεν καταγράφηκε στο σκορ. Θα είναι μια χρονιά με «άκυρη εκκίνηση», όπως λένε στον στίβο, όταν ξεκινά μια κούρσα και επαναλαμβάνεται η εκκίνηση. Ο ιστορικός του μέλλοντος, ίσως αναφέρει ότι από το 2019 περάσαμε στο 2021, με το εμβληματικό twenty – twenty να είναι μια κομμένη σελίδα στο βιβλίο του χρόνου, μια σελίδα με μια και μόνο λέξη γραμμένη πάνω της: COVID 19.
Το ίδιο ισχύει, δυστυχώς και για την Ελλάδα, η οποία βιώνει μια χρονιά χαμένη και μια σελίδα στην ιστορία της, της οποίας η λέξη COVID 19 περικλείει πολλές έννοιες που ενδεχομένως είχαμε ξεχάσει: οργάνωση – επειδή η κυβέρνηση «έπιασε» από νωρίς το νόημα της υπόθεσης και έθεσε τις βάσεις για τον περιορισμό της πανδημίας, ανθρωπισμός – διότι αποδείξαμε οι Ελληνες ότι νοιαζόμαστε για τον συνάνθρωπο που δίνει τη μάχη για τη ζωή αλλά και για εκείνον στο σύστημα υγείας που προσπαθεί να τον κρατήσει στη ζωή, αλληλεγγύη – επειδή σύσσωμοι, εταιρείες και ιδιώτες, διέθεσαν όσα μπορούσαν για να συνεισφέρουν στην διατήρηση του αξιόπιστου του συστήματος υγείας, κατανόηση – καθώς η συντρηπτική πλειονότητα κατανόησε όσα μας έλεγαν οι ειδικοί και υπομονή – διότι μετά από τρεις εβδομάδες «έγκλειστοι» περιμένουμε να αρθούν σταδιακά τα περιοριστικά μέτρα. Και ανάμεσα σε όλες αυτές τις αξίες, δεν χάσαμε και την ταυτότητά μας, ως Ελληνες, γιορτάζοντας το Πάσχα ακόμα και στα δύσκολα, σε μπαλκόνια, αυλές και ταράτσες, έστω και μόνη μας, να την κάπνα να σκεπάζει την Αθήνα και τις μεγαλουπόλεις, σας αλλοτινό νέφος, διαφορετικό από εκείνο που γνωρίζαμε με την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Η Ελλάδα, αυτό που έχει καταφέρει και της πιστώνεται και που πιθανότητα θα αποτελέσει ισχυρή παρακαταθήκη για το μέλλον, είναι ότι εγκαίρως έλαβε μέτρα που περιόρισαν δραστικά την πανδημία. Η Ελλάδα, αποδεικνύει και σε αυτό τον τομέα ότι είναι ασφαλής χώρα και έτσι πρέπει να παραμείνει και μετά την υγειονομική κρίση, λαμβάνοντας όλα τα απαιτούμενα μέτρα για την υγειονομική προστασία των πολιτών της και των επισκεπτών της.
Αξίζει λοιπόν, να απονείμουμε τα εύσημα στην κυβέρνηση και σε όλο το δημόσιο σύστημα υγείας, σε επικεφαλής, γιατρούς, νοσηλευτές. Ένα μεγάλο μπράβο και όσους, λίγους αριθμητικά, φρόντισαν και φροντίζουν καθημερινά για την ασφάλεια των πολλών.
Σε αυτή τη διαδικασία θα μετρηθούμε όλοι, ακόμα και στην κυβέρνηση, αλλά ορισμένοι θα κριθούμε λιποβαρείς.
Και φθάνουμε στο «δια ταύτα», επί του τουρισμού στην Ελλάδα, που αποτελεί άμεσα και έμμεσα περίπου το 25% του ΑΕΠ, που αντιπροσωπεύει εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και δεκάδες επαγγέλματα, μολονότι δεν διαχέεται –και κάπου είναι λογικό- ισόποσα και ισοδύναμα σε όλη τη χώρα, γεωγραφικά.
Τι έχει κάνει η κυβέρνηση για τον τουρισμό εν μέσω κορονοϊού
Εγκαίρως έλαβε μέτρα κλεισίματος συνόρων και απαγόρευσης πτήσεων προς και από χώρες που είχαν έντονα επιδημιολογικά προβλήματα (Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Γερμανία). Εγκαίρως, επίσης, έκλεισε τα ξενοδοχεία, 12μηνες λειτουργίας και εποχικά, έως τέλη Απριλίου και περιμένουμε άμεσα να μάθουμε αν θα παραταθεί το μέτριο αυτό, ή θα έχουμε άρση μερική περιορισμών. Βέβαια, κάποια λίγα ξενοδοχεία παρέμειναν ανοικτά για λόγους εξυπηρέτησης υγειονομικού προσωπικού και λοιπών ατόμων ασφαλείας.
Επίσης, πολλές επιχειρήσεις που ασχολούνται με τον τουρισμό, εμπίπτουν στα γενικότερα μέτρα περί προστασίας επιχειρήσεων (μείωση ενοικίου, μετάθεση πληρωμής εισφορών, δανείων κ.λ.π.
Κι ακόμη, αρκετοί κλάδοι, όπως οι ξεναγοί, εμπίπτουν κι αυτοί στην επιδοματική πολιτική, ενώ ψηφίστηκε και το voucher στον τουρισμό, που δίνει τη δυνατότητα αντί επιστροφής προκαταβολών, ξενοδοχεία και πρακτορεία να μεταφέρουν το τουριστικό πακέτο για μετέπειτα.
Τι δεν έχει κάνει η κυβέρνηση
Σύσσωμος ο τουριστικός κλάδος ζητά το αυτονόητο: τη μείωση του ΦΠΑ ακόμα και στην εστίαση, προκειμένου να επανεκκινήσει όσο πιο ομαλά η τουριστική οικονομία. Η κυβέρνηση το σκέφτεται, αλλά… Ζητά επίσης και την κατάργηση του φόρου διαμονής. Κι αυτό το σκέφτεται.
Το Υπουργείο Τουρισμού, λίγα έχει κάνει μέχρι στιγμής, ανάμεσα στα οποία είναι και η πλατφόρμα www.greecefromhome, που αναδεικνύει την Ελλάδα εν μέσω κορονοϊού, τις ομορφιές και τις δραστηριότητες που προσφέρει.
Σύστησε, επίσης και μια επιτροπή κρίσης, η λειτουργία της οποίας δεν έχει ορατά αποτελέσματα.
Το Υπουργείο Τουρισμού, ως αυτοτελές αλλά όχι αναπόσπαστο από την κυβέρνηση, δείχνει ανήμπορο να επιβληθεί, με το Υπουργείο Οικονομικών να έχει το γενικό πρόσταγμα και το Υπουργείο Ανάπτυξης (!) να προαναγγέλλει συμφωνίες εντός της εβδομάδας με δύο διεθνείς τουριστικούς οργανισμούς. Κι όλα αυτά, ενώ κάποιοι τουριστικοί οργανισμοί ζητούν εκπτώσεις πάνω από 50% για φέτος!
Ωστόσο, το κυριότερο είναι ότι η κυβέρνηση, μολονότι προεκλογικά είχε τον τουρισμό σε περίοπτη θέση, μετεκλογικά τον έχει ξεχάσει. Ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο, δεν είπε ούτε μια λέξη για τον τουρισμό. Ισως, διότι μπορεί να θεωρηθεί ότι τάσσεται υπέρ των μεγαλοξενοδόχων. Όμως, η ραχοκοκαλιά του τουρισμού, είναι οι μικρομεσαίες, οικογενειακές επιχειρήσεις.
Μέχρι στιγμής, γνωρίζουμε και ορισμένες προθέσεις για το εγγύς μέλλον. Όπως να δοθεί έμφαση στον εσωτερικό τουρισμό με κάποια προγράμματα κοινωνικού τουρισμού, χωρίς να έχουμε κάποιο σχέδιο. Όπως δεν διαφαίνεται σχέδιο για τη ρευστότητα των επιχειρήσεων, για το πώς θα λειτουργήσουν τα ξενοδοχεία όταν ανοίξουν, για την υγειονομικά προστασία των συνόρων με ατομικούς ή μαζικούς ελέγχους και –κυρίως- τι θα γίνει με τους εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους, εποχικούς κυρίως, που θα μείνουν χωρίς εργασία.
Κι εδώ επιζητούμε τη γνώμη των «σοφών», η οποία θα μπορούσε να φανεί χρήσιμη στην κυβέρνηση. Ο πιο επιτυχημένος –μέχρι στιγμής- πρόεδρος του ΣΕΤΕ, ο Ανδρέας Ανδρεάδης, με άρθρο του αναδεικνύει το μείζον ζήτημα. Επισημαίνει ότι «το πιο πιθανό σενάριο είναι η πλειονότητα των εποχικών ξενοδοχείων να απολέσει το 75-100% του τζίρου τους και τα μόνιμης λειτουργίας περίπου το 50%». Αυτό, συμπαρασύρει και την τύχη των εργαζόμενων, με τον Ανδρέα Ανδρεάδη να προτείνει την υιοθέτηση του γαλλικού ή γερμανικού μοντέλου «με εκ περιτροπής απασχόληση κατ’ ελάχιστο 20% σε επιχειρήσεις με μεγάλη πτώση τζίρου, η οποία θα συμπληρώνεται με κουπόνι εργασίας ίσο με το επίδομα ανεργία που θα δικαιούνταν. Ετσι θα αποφευχθούν μαζικές απολύσεις.»
Αραγε, η κυβέρνηση θα ακούσει τους επιτυχημένους μάνατζερς του τουρισμού ή θα παρακολουθεί τα τεκταινόμενα εξ αποστάσεως, όπως εξ αποστάσεων θα κάνουν τουρισμό φέτος και ίσως του χρόνου, οι περισσότεροι;