Μολις επτά ημέρες από τις κρίσιμες τουρκικές εκλογές στις 14 Μαϊου, οι δύο μεγάλοι πολιτικοί αντίπαλοι -Ερντογάν και Κιλιτζντάρογλου- έχουν ήδη «βγάλει τα μαχαίρια» εξαπολύοντας σκληρές κατηγορίες ο ένας στον άλλον.
Αυτή, όμως, που είναι ακόμη πιο «κοφτερή», είναι η άποψη των Τούρκων ψηφοφόρων, καθώς την ώρα που ξοδεύονται χιλιάδες λίρες για προεκλογικές φιέστες οι ίδιοι δεν μπορούν να πληρώσουν ούτε για τα ψώνια τους.
Ο κουρέας στην Κωνσταντινούπολη, Χακίμ Εκιντζί, αν και μακροχρόνιος υποστηρικτής του Ταγίπ Ερντογάν, δηλώνει στο Reuters, ότι αυτή τη φορά δεν σκοπεύει να ψηφίσει τον Τούρκο πρόεδρο. Τον θεωρεί υπεύθυνο «για τη διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών, που δεν μπορούν να αγοράσουν ούτε τα βασικά τρόφιμα» όπως λέει.
«Παλιότερα μπορούσαμε να γεμίσουμε με 150-200 λίρες (7,7 - 10 δολάρια) τρεις-τέσσερις σακούλες με τρόφιμα. Σήμερα, η γυναίκα μου και εγώ μετά βίας μπορούμε να αγοράσουμε τα βασικά», λέει ο 61χρονος Εκιντζί, κατηγορώντας τον Ερντογάν για την αστρονομική ακρίβεια που προκάλεσε η οικονομική του πολιτική.
«Νομίζω ότι είναι λάθος οι αποφάσεις που έλαβαν. Ήμουν υποστηρικτής του AKP, αλλά δεν σκέφτομαι να τους ψηφίσω ξανά» επιμένει ο Εκιντζί, μια στάση που αντικατοπτρίζει τις απόψεις εκατομμυρίων Τούρκων ψηφοφόρων, που πλήττονται από την εκτόξευση του πληθωρισμού.
Οι τιμές στα τρόφιμα αυξήθηκαν κατά 54% από έτος σε έτος τον Απρίλιο, με τον πληθωρισμό να υποχωρεί (άγνωστο πως!) στο 43,7% από 85,5%, τον Οκτώβριο του 2022, όπου βρέθηκε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 χρόνων.
Ο Ερντογάν χάνει τη βάση των ψηφοφόρων του
Ο Ερντογάν και το Ισλαμικό κόμμα AKP κατάφεραν τα τελευταία περίπου 21 χρόνια, να διατηρήσουν τη βάση των ψηφοφόρων τους, που είναι κυρίως χαμηλού εισοδήματος, συντηρητικοί μουσουλμάνοι, χάρη στην ισχυρή οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας, τα πρώτα 10 χρόνια της διακυβέρνησις του.
Όμως, τα τελευταία 2 χρόνια η ανορθόδοξη οικονομική πολιτική που επιμένει να εφαρμόζει ο Ταγίπ Ερντογάν - με την μείωση των επιτοκίων - έχει οδηγήσει τη χώρα σε μια πρωτοφανή οικονομική κρίση που εκτόξευσε το κόστος ζωής.
Η δημοτικότητα του άλλοτε ισχυρού ηγέτη έχει καταβαραθρωθεί, με τις εκλογές της επόμενης Κυριακής να θεωρούνται οι πιο καθοριστικές της πολτικής του καριέρας τα τελευταία 20 χρόνια.
Παρότι o ετήσιος πληθωρισμός στην Τουρκία παρέμενε διψήφιος καθόλη τη διάρκεια των τελευταίων πέντε χρόνων, από τις εκλογές του 2018, άρχισε να εκτοξεύεται μετά τη νομισματική κρίση στα τέλη του 2021, εξαιτίας της συνεχιζόμενη μείωσης των επιτοκίων όταν όλες οι άλλες κυβερνήσεις στον κόσμο (πλην της Ιαπωνίας) αυξάνουν τα επιτόκια.
Το 2021, η τουρκική λίρα έχασε το 44% της αξίας της και το 2022 το 30% σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα οποία αμφισβητούνται από Τούρκους οικονομολόγους.
Χαμηλά η δημοτικότητα Ερντογάν
Ορισμένες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Ερντογάν είναι 5,5 μονάδες πίσω από τον κύριο αντίπαλο του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στον πρώτο γύρο της Κυριακής, με τον Ερντογάν στο 45,4% και τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στο 50,9%.
Η κοινοβουλευτική κούρσα παραμένει, ωστόσο, στην κόψη του ξυραφιού, με την αντιπολίτευση να συγκεντρώνει δυνητικά μια περιορισμένη πλειοψηφία.
Ο Ακιντζί εργάζεται μόνος του στο κουρείο, αφού χρειάστηκε να απολύσει τους δύο υπαλλήλους που είχε, καθώς δεν μπορεί να πάρει τραπεζικό δάνειο παρά τις μειώσεις επιτοκίων, με τις τράπεζες να περιορίζουν τα καταναλωτικά δάνεια σε μια εποχή υψηλού πληθωρισμού. Την ίδια στιγμή, τα δάνεια που έχει πάρει ήδη σε ξένο νόμισμα πολλαπλασιάστηκαν, καθώς η αξία της λίρας έχει καταρρεύσει.
«Ο Κιλιτσντάρογλου μπορεί να είναι ένας έντιμος άνθρωπος... αλλά δεν λέει τίποτα ουσιαστικό για να με πείσει να τον ψηφίσω. Αυτό που θέλω να πέσει η ισοτιμία του δολαρίου μετά τις εκλογές και η τιμή της βενζίνης και θέλω να πέσει ο πληθωρισμός» υπογραμμίζει ο Εκιντζί.
«Αυτό που πραγματικά θέλω είναι να επιστρέψω στη ζωή μου πριν από πέντε ή έξι χρόνια. Να μπορώ να κάνω ένα πικνίκ και να ταξιδέψω στο εξωτερικό» καταλήγει.
Αδύναμη η αντιπολίτευση
Παρόλα αυτά, όπως υπογραμμίζει το Reuters, πολλοί ψηφοφόροι του AKP εξακολουθούν να πιστεύουν ότι μόνο ο Ερντογάν μπορεί να διορθώσει την κατάσταση στην οικονομία.
Η Χαλίμε Ντουμάν, έχει πειστεί από αυτό που λέει ο Ερντογάν ότι «η ακρίβεια οφείλεται αποκλειστικά στα κερδοσκοπικά παιχνίδια κάποιων πλούσιων επιχειρηματιών».
«(Ο Ερντογάν) μπορεί να λύσει αυτό το πρόβλημα με μια κίνηση του χεριού του ενώ ο Κιλιντζάρογλου είναι μόνο λόγια και καμία δράση» αναφέρει.
Ο Μπιρόλ Μπασκάν, συγγραφέας και πολιτικός αναλυτής που δεν συνδέεται με κανένα κόμμα, υποστηρίζει, ότι ακόμη και οι «σκληροπυρηνικοί» υποστηρικτές του Ερντογάν παραδέχονται ότι η οικονομία δεν τα πάει τόσο καλά όσο τα προηγούμενα χρόνια της διακυβέρνησις του.
«Ο λόγος για τον οποίο αυτό το κόμμα βρίσκεται ακόμη στην εξουσία είναι επειδή παρείχε στους ψηφοφόρους υλικά οφέλη. Αυτή είναι η πρώτη φορά που η μαγεία φαίνεται να μην λειτουργεί λόγω της οικονομίας, του υψηλού πληθωρισμού και του αυξανόμενου κόστους ζωής. Έπληξε πολύ την τσέπη των ανθρώπων και γι′ αυτό υποθέτω ότι η νίκη σε αυτές τις εκλογές δεν είναι πλέον τόσο σίγουρη» υποστηρίζει.
Παρά το μεγάλο πλήγμα που έχει δεχθεί η δημοτικότητα του Ερντογάν και του κόμματός του, το μεγάλο πρόβλημα των ψηφοφόρων είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στην αντιπολίτευση του Κιλιντζάρογλου, και στο εάν μπορεί να δώσει λύσεις στο πρόβλημα της ακρίβειας.
Ο Ταλάτ Γκιουλ, μαρμαράς στο επάγγελμα, δεν ψήφισε ποτέ στη ζωή του το ΑΚΡ ή τους συμμάχους του Ερντογάν. Παρότι όπως υποστηρίζει «δεν βλέπει γύρω του τίποτα περισσότερο από ανθρώπους που πεινάνε» αμφιβάλλει εάν τα πράγματα θα αλλάξουν εάν κερδίσει η αντιπολίτευση.
«Έχουν δημιουργήσει τα τελευταία 21 χρόνια μια Τουρκία που δεν μπορεί να αλλάξει. Θα χρειαστούν άλλα 20 χρόνια για να ανακάμψει η χώρα, όποιος κι αν έρθει στην εξουσία. Αυτό που όμως θέλω είναι απλώς να φύγει ο Ερντογάν» είπε στο Reuters.