Εργάτες στην Τουρκία λένε ότι δεν έχουν δουλειά, χρήματα ούτε ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον, ενώ ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν -ο ηγέτης που υποστήριζαν για χρόνια- παραμένει στην εξουσία.
Στη βιομηχανική πόλη του Ικονίου, προπύργιο των συντηρητικών, που γνώρισε οικονομική άνθηση στα πρώτα χρόνια της εποχής Ερντογάν, οι εργάτες έχουν πληγεί από την κατάρρευση της λίρας, τον αυξανόμενο πληθωρισμό και την ευρύτερη ύφεση στην επιχειρηματική δραστηριότητα.
Οι κακοτυχίες τους, ωστόσο, μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στον Ερντογάν, καθώς ο οικονομικός πόνος διαβρώνει την υποστήριξη στον πιο επιτυχημένο σύγχρονο πολιτικό της Τουρκίας και μετατρέπει τις επόμενες εκλογές, που θα γίνουν στα μέσα του 2023, στην πιο σκληρή δοκιμασία των δύο δεκαετιών της εξουσίας του.
Διαβάστε επίσης:
Ερευνα HuffPost
Μετά τον Ερντογάν τι; Η HuffPost ανοίγει τη συζήτηση
Η διαρκής επιτυχία του Ερντογάν, με πάνω από δέκα θριάμβους σε εθνικές και τοπικές εκλογές, βασίστηκε σε μια οικονομική ανάπτυξη και στις ευσεβείς συντηρητικές αξίες, που ενθουσίασαν εκατομμύρια μουσουλμάνους Τούρκους, οι οποίοι ένιωθαν εδώ και καιρό παραμελημένοι από μια κοσμική ελίτ.
Το Ικόνιο υπήρξε προπύργιο του Κόμματος του Ερντογάν (AKP), μετατρέποντας το υπό την κυριαρχία του από αγροτικό κέντρο σε βιομηχανική δύναμη.
Ο Ερντογάν κέρδισε το 75% των ψήφων του Ικονίου στις προεδρικές εκλογές του 2018 και η υποστήριξη του AKP ήταν η δεύτερη υψηλότερη από τις 81 επαρχίες της Τουρκίας. Αυτή η κυριαρχία απειλείται τώρα από ένα άνευ προηγουμένου σύνολο προκλήσεων.
Κάτοικοι του Ικονίου που μίλησαν στο Reuters, συμπεριλαμβανομένων βιομηχανικών εργατών, αγροτών και φοιτητών, εξέφρασαν την έντονη δυσφορία τους για την αύξηση των τιμών και τις λιγότερες θέσεις εργασίας.
Αν και αρκετοί είπαν ότι θα ψηφίσουν το κόμμα του Ερντογάν στις επόμενες εκλογές, οι εθνικές έρευνες του περασμένου έτους δείχνουν ότι υπάρχει μια ευρύτερη απογοήτευση, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να προηγούνται του AKP και του κοινοβουλευτικού του συμμάχου, του εθνικιστικού MHP.
«Ποτέ δεν έχουμε δει τόσο χαμηλή υποστήριξη για το AKP στο παρελθόν», εξηγεί ο Σινάν Ουλγκέν, διευθυντής του Κέντρου Μελετών για τα Οικονομικά και την Εξωτερική Πολιτική με έδρα την Κωνσταντινούπολη. «Υπάρχει μια αυξημένη αντίληψη ότι το 2023 θα υπάρξει πολιτική αλλαγή», τονίζει.
Ο νικητής τα παίρνει όλα
Ο Ερντογάν κυβερνά την Τουρκία, αρχικά ως πρωθυπουργός και αργότερα ως πρόεδρος, από το 2003. Πριν από τρία χρόνια ανέλαβε ευρύτερες εξουσίες υπό μια νέα εκτελεστική προεδρία, με τους επικριτές του να τον κατηγορούν ότι δημιούργησε ένα υπερ-συγκεντρωτικό σύστημα διακυβέρνησης, που δεν ήταν κατάλληλο για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές, πολιτικές και προκλήσεις ασφαλείας της Τουρκίας.
Η εξουσία πέρασε από τους θεσμούς και τα υπουργεία στο αχανές προεδρικό μέγαρο στην Αγκυρα. Ο Ερντογάν έχει αποπέμψει τρεις διοικητές από την Κεντρική Τράπεζα από το 2019 και απέλυσε άλλους τρεις από τους διαμορφωτές της εθνικής τραπεζικής πολιτικής τον Οκτώβριο.
Ο Ερντογάν λέει ότι η κεντρική τράπεζα παραμένει ανεξάρτητη, αλλά αναγκάστηκε να υποκύψει στην έκκλησή του για μείωση των επιτοκίων πολύ κάτω από τον πληθωρισμό, προκαλώντας βουτιά της λίρας κατά 56% φέτος και αυξάνοντας το κόστος ζωής για τους Τούρκους πολίτες.
Οι αντίπαλοί του, αντλώντας θάρρος από το κύμα υποστήριξης που δέχονται, έχουν περάσει στην αντεπίθεση, κατηγορώντας τον Ερντογάν ότι οδήγησε την Τουρκία στη φτώχεια.
Τα προβλήματα του Ερντογάν επιδεινώνονται από το ίδιο το προεδρικό σύστημα που δημιούργησε, το οποίο απαιτεί την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων στην κάλπη, στερώντας από τα υποψηφίους την επιλογή να δημιουργήσουν συμμαχίες για να φτάσουν στο επιθυμητό όριο.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τρεις πιθανοί αντίπαλοι - οι δήμαρχοι της Κωνσταντινούπολης και της Αγκυρας, και οι δύο από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης, καθώς και ο αρχηγός του εθνικιστικού Κόμματος IYI - θα κέρδιζαν όλοι τον Ερντογάν σε μια καθαρή εκλογική μάχη.
Σουλτάνος σε πτώση
Για πρώτη φορά σε εκλογές ο Ερντογάν θα αντιμετωπίσει επίσης δύο αποσχισμένα κόμματα, που ιδρύθηκαν από ιδρυτικά μέλη του AKP.
Το ένα είναι το Κόμμα Gelecek (Μέλλον), του οποίου ηγείται ο πρώην πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου ενώ το άλλο διοικείται από τον πρώην σύμμαχο του Ερντογάν, Αλί Μπαμπατζάν. Αμφότεροι προσφέρουν στους απογοητευμένους ψηφοφόρους του AKP την ευκαιρία να απορρίψουν τον Ερντογάν χωρίς να εγκαταλείψουν τις συντηρητικές αξίες τους.
Ενώ η εθνική υποστήριξη για τα νέα κόμματα παραμένει σε χαμηλά μονοψήφια ποσοστά, ακόμη και οριακές ταλαντώσεις θα μπορούσαν να βλάψουν τον Ερντογάν αρκετά ώστε να ανατρέψουν τα δεδομένα.
Η ανησυχία για την υγεία του 67χρονου ηγέτη, που απορρίφθηκε από το προεδρικό μέγαρο, έχει επίσης επηρεάσει την εικόνα του. Γνωστός ως φλογερός ρήτορας, ο Ερντογάν έχει εμφανιστεί μερικές φορές κουρασμένος και χλωμός τον περασμένο χρόνο, περπατώντας αμήχανα και άλλοτε να τον παίρνει ο ύπνος μπροστά στην κάμερα.
Σε μια χώρα όπου ο μισός πληθυσμός είναι 31 ετών ή νεότερος, πολλοί δεν έχουν γνωρίσει κανέναν άλλο ηγέτη. Ο Ερντογάν λέει ότι οι νεαροί Τούρκοι πρέπει να εκτιμούν την πρόοδο της χώρας τους υπό τον ίδιο, αλλά δυσκολεύεται να κερδίσει τους περισσότερους νέους.
Παρόλα αυτά, το κόμμα του εξακολουθεί να απολαμβάνει περισσότερη υποστήριξη από οποιοδήποτε άλλο και βασίζεται σε μια σχεδόν καθολική υποστήριξη από μέσα ενημέρωσης, που ανήκουν κατά κύριο λόγο στους υποστηρικτές και φίλους του.
Η διακυβέρνησή του οδήγησε σε μια «έκρηξη» στις κατασκευές και στη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας, ενώ οι θρησκευόμενοι Τούρκοι καλωσόρισαν τον τερματισμό των περιορισμών στη χρήση μαντίλας.
Η χαλαρή συμμαχία των αντιπάλων του στερείται μιας κοινής πολιτικής πλατφόρμας και δεν έχει ακόμη επιλέξει έναν προεδρικό υποψήφιο.
Αλλά η αυξανόμενη αβεβαιότητα σχετικά με τις προοπτικές του Ερντογάν διαδίδεται σε όλο τον πλανήτη, την ώρα που ο Τούρκος πρόεδρος καταβάλλει προσπάθειες να επιδιορθώσει τις τεταμένες σχέσεις με ορισμένους από τους συμμάχους και αντιπάλους της χώρας.
«Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι ο άνεμος της αλλαγής φυσάει τώρα και όλοι περιμένουν μια αλλαγή στην κυβέρνηση» εκτιμά ο συνταξιούχος πρεσβευτής Ουνάλ Τζεβικόζ.