Tα δύο πρόσφατα επεισόδια στην Στοκχόλμη κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων , ενεργοποίησαν τα αντανακλαστικά τουΤαγίπ Ερντογάν ενόψει των αμφίροπων εκλογών στην Τουρκία και παράλληλα λιγοστεύουν τις ελπίδες της Σουηδίας και της Φινλανδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ πριν από το καλοκαίρι, λένε διπλωμάτες, αναλυτές και πολιτικοί της αντιπολίτευσης.
Ο Ερντογάν έσπευσε να εργαλειοποίησει το θέμα της επέκτασης του ΝΑΤΟ στην εσωτερική πολιτική αφού ένα αντίγραφο του μουσουλμανικού ιερού βιβλίου, του Κορανίου, κάηκε το Σαββατοκύριακο και ένα ομοίωμα του Τούρκου ηγέτη κρεμάστηκε από έναν φανοστάτη μια εβδομάδα νωρίτερα.
Τα περιστατικά αυτά εμπόδισαν την προσπάθεια της Στοκχόλμης να κερδίσει την υποστήριξη της Άγκυρας στην προσπάθειά της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ από τον περασμένο Μάιο μαζί με τη Φινλανδία, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Για τον Ερντογάν, ήταν μια ευκαιρία να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους και τις δυνάμεις του και να αποσπάσει την προσοχή στα κοινά από την κρίση κόστους ζωής που βαραίνει το μυαλό των ψηφοφόρων, εκτιμούν οι αναλυτές, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι θα μπορούσε να ηττηθεί από ορισμένους προεδρικούς αμφισβητίες στις εκλογές της 14ης Μαΐου.
Αντιμετωπίζοντας τη μεγαλύτερη πολιτική δοκιμασία του εδώ και δύο δεκαετίες από τότε που ανέλαβε την εξουσία, κρατά μια στάση που έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στο παρελθόν, επικρίνοντας δηλαδή την ”ισλαμοφοβία” στην Ευρώπη και την υποστήριξη ”μελών τρομοκρατικών οργανώσεων και εχθρών του Ισλάμ” στην Σουηδία.
Οι ηγέτες της συμμαχίας της αντιπολίτευσης που επιδιώκουν να ανατρέψουν τον Ερντογάν και το AKP έσπευσαν αυτή την εβδομάδα να ευθυγραμμιστούν με την άποψή του Τούρκου Προέδρου και να ακολουθήσουν μία ακόμη πιο σκληρή γραμμή.
Η Μεράλ Ακσενέρ, ηγέτης του Καλού Κόμματος, του τέταρτου μεγαλύτερου κόμματος στο τουρκικό κοινοβούλιο, δήλωσε ότι θα προβεί σ′ «ένα ακόμη πιο ξεκάθαρο βήμα» και θα υποβάλει μήνυση τόσο κατά της σουηδικής κυβέρνησης όσο και κατά των δραστών της «άθλιας πράξης».
«Ο Ερντογάν και οι συνάδελφοί του θέλουν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα θέματα εξωτερικής πολιτικής για εγχώρια πολιτικά οφέλη», είπε στα μέλη του κόμματός της την Τετάρτη.
Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης καταδίκασε επίσης τα δύο επεισόδια στη Σουηδία και είπε ότι θα εξυπηρετήσουν την εκστρατεία επανεκλογής του Ερντογάν.
Το Κοράνι πυρπολήθηκε το Σάββατο απ΄ ένα ακροδεξιό Δανό πολιτικό, ενώ νωρίτερα μια φιλοκουρδική ομάδα κρέμασε το ομοίωμα του Ερντογάν. Και τα δύο περιστατικά επικρίθηκαν από αξιωματούχους της σουηδικής κυβέρνησης.
Όμως ο Ερντογάν είπε αυτή την εβδομάδα ότι η Σουηδία δεν μπορούσε πλέον να περιμένει την υποστήριξη της Τουρκίας για την ένταξή της στο ΝΑΤΟ και η Άγκυρα ακύρωσε μια προγραμματισμένη τριμερή συνάντηση. Η Φινλανδία είπε ότι οι πλευρές χρειάζονται ένα «τάιμ άουτ» για μερικές εβδομάδες μέχρι να «καταλαγιάσει η σκόνη μετά την τρέχουσα κατάσταση».
Παιχνίδι αναμονής
Ο Οζέρ Σεντσάρ, πρόεδρος της εταιρείας δημοσκοπήσεων Metropoll, είπε ότι η επικέντρωση στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας πριν από τις εκλογές επιτρέπει στον Ερντογάν να εδραιώσει τη βάση των ψηφοφόρων του.
«Δημιουργεί την αντίληψη ενός ”ισχυρού ηγέτη” εντός της Τουρκίας», είπε. «Αν μπορεί να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα ασφάλειας, τότε οι άνθρωποι συσπειρώνονται πίσω από τον ισχυρό ηγέτη».
Τόσο οι Σουηδοί όσο και οι Φινλανδοί αξιωματούχοι έχουν αναγνωρίσει ότι η αντίδραση της Τουρκίας στις προσπάθειές τους για ένταξη περιέχει εγχώριες πολιτικές διαστάσεις.
«Φυσικά και αισθάνονται την πίεση από τις επερχόμενες εκλογές στα μέσα Μαΐου και εξαιτίας αυτού η συζήτηση έχει γίνει έντονη από πολλές απόψεις στην Τουρκία», δήλωσε στο Reuters ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών Πέκα Χααβίστο.
Ανέφερε ότι η Τουρκία είναι πιθανό να επικυρώσει την ένταξη των σκανδιναβικών χωρών μετά τις προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές του Μαΐου και πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας στις 11-12 Ιουλίου.
Ωστόσο, ένας δυτικός διπλωμάτης που ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος είπε στο Reuters ότι το θέμα «μονοπωλεί πλήρως τις τουρκικές εκλογές» και ότι η ένταξη των δύο χωρών θα μπορούσε να αργήσει μέχρι τον Οκτώβριο, όταν το τουρκικό κοινοβούλιο θα επανασυνεδριάσει μετά το καλοκαίρι.
Ενώ η κυβέρνηση του Ερντογάν θέτει όρους για να υποστηρίξει την υποψηφιότητα των δύο βορειοευρωπαϊκών στο ΝΑΤΟ, οι πολιτικοί του αντίπαλοι ήταν πιο διαλλακτικοί - τουλάχιστον πριν από τα επεισόδια της Στοκχόλμης.
Η οικονομία πάνω από την εξωτερική πολιτική;
Το Κόμμα του Ερντογάν, το AKP, είναι πιθανό να παραμείνει ισχυρή δύναμη στο κοινοβούλιο μετά τις εκλογές, αλλά οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Ερντογάν υπολείπεται ορισμένων πιθανών προεδρικών αντιπάλων του, όπως ο αρχηγός του CHP Κεμάλ Κιλιντσάρογλου και των δημάρχων της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας.
Ο Ερντογάν προσπάθησε να απαλύνει τα οικονομικά δεινά των Τούρκων με την σημαντική αύξηση στον κατώτατο μισθό φέτος και τη μείωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης για εκατομμύρια πολίτες, μεταξύ των μέτρων δημοσιονομικής τόνωσης που πήρε.
Ωστόσο, οι αναλυτές λένε ότι η οικονομία πιθανότατα θα παραμείνει ο καθοριστικός παράγοντας για τους περισσότερους ψηφοφόρους παρά η εξωτερική πολιτική.
Ο Σινάν Ούλγκεν, διευθυντής του Κέντρου Μελετών Οικονομικής και Εξωτερικής Πολιτικής με έδρα την Κωνσταντινούπολη και πρώην διπλωμάτης, σημείωσε ότι η διεύρυνση του ΝΑΤΟ είναι ένα ακομμάτιστο ζήτημα.
″Αυτή τη φορά τα κόμματα της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης έχουν την ίδια θέση για το θέμα, επομένως δεν φαίνεται να αποτελεί θέμα για την εσωτερική πολιτική”, είπε.