Την ενόχλησή του για την επικριτική έκθεση της Κομισιόν για την Τουρκία εκφράζει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών της γείτονος, εξαπολύοντας «πυρά» κατά της ΕΕ.
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «για άλλη μια φορά αποκαλύπτει την προσέγγιση της ΕΕ για τη χώρα μας, που απέχει από τη στρατηγική της σκοπιά και είναι χωρίς όραμα».
«Αυτή η αναφορά, στην οποία αγνοούνται οι ευθύνες έναντι της υποψήφιας χώρας Τουρκίας και παρατίθενται διπλά στάνταρ, είναι άλλο ένα παράδειγμα της προκατειλημμένης στάσης της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία.
Στην ανακοίνωση αναφέρεται πως παρά όσα ειπώθηκαν στην πρώτη συνάντηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στις 6 Οκτωβρίου περί της σημασίας της συνεργασίας απέναντι σε κοινές προκλήσεις, «είναι λυπηρό που αυτό το πνεύμα αλληλεγγύης δεν αντικατοπτρίζεται στην έκθεση. Δεν αποδεχόμαστε αβάσιμους ισχυρισμούς και άδικες επικρίσεις, ειδικά στα πολιτικά κριτήρια και το κεφάλαιο για τη Δικαιοσύνη και τα Θεμελιώδη Δικαιώματα. Απορρίπτουμε πλήρως τους άδικους ισχυρισμούς της ΕΕ».
Όσον αφορά στα θέματα της ανατολικής Μεσογείου, του Αιγαίου και της Κύπρου, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ισχυρίζεται πως, «όπως πάντα», αντανακλώνται οι «παράνομες και μαξιμαλιστικές απόψεις του διδύμου Ελλάδας/ Ελληνοκυπρίων, οι Τουρκοκύπριοι αγνοούνται και οι απόψεις της χώρας μας και της “τδβκ” δεν περιλαμβάνονται με κανέναν τρόπο, κάτι που αποκαλύπτει ξεκάθαρα για ποιανού τα συμφέροντα συντάχθηκε η έκθεση. Σας υπενθυμίζουμε ξανά πως η ΕΕ δεν είναι διεθνές δικαστικό όργανο για τον καθορισμό των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Το να ενεργεί με αυτόν τον τρόπο ενάντια στο δικό της κεκτημένο και στο διεθνές δίκαιο».
Ως προς το θέμα της μη συμμετοχής της Τουρκίας στις κυρώσεις που επέβαλε η ΕΕ στη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία, σχολιάζεται πως «η χώρα μας επικρίνεται...αν και δεν έχει καμία υποχρέωση», ενώ συμπληρώνεται πως «δίνουμε έμφαση για άλλη μια φορά πως οι εξαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία και η ανταλλαγή αιχμαλώτων μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών μπορούν να υλοποιηθούν μόνο χάρη στην προσέγγιση με αρχές της Τουρκίας».
Καταλήγοντας, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών λέει πως η ΕΕ θα έπρεπε να δει την Τουρκία ως υποψήφια χώρα που διαπραγματεύεται και όχι ως μια «τρίτη χώρα την πόρτα της οποίας χτυπά όταν τη χρειάζεται».
«Επιδείνωση»
Για «επιδείνωση» των σχέσεων της Τουρκίας με την ΕΕ, το πρώτο εξάμηνο του 2022, λόγω των επανειλημμένων παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά στο Αιγαίο και των απειλητικών τουρκικών δηλώσεων σχετικά με την κυριαρχία των ελληνικών νησιών και κατά της Κύπρου, κάνει λόγο η έκθεση της Επιτροπής για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, στην οποία σε γενικές γραμμές διαπιστώνεται η «δημοκρατική οπισθοδρόμηση» της χώρας.
«Μετά από κάποιες θετικές εξελίξεις το 2021, οι σχέσεις με την ΕΕ επιδεινώθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2022, λόγω επανειλημμένων παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά στο Αιγαίο και απειλητικών τουρκικών δηλώσεων σχετικά με την κυριαρχία των ελληνικών νησιών και κατά της Κύπρου. Επιπλέον, η Τουρκία συνέχισε να πραγματοποιεί στρατιωτικές ασκήσεις στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου και τουρκικά πολεμικά πλοία παρεμπόδισαν παράνομα τις ερευνητικές δραστηριότητες στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ). Παρά τη διεθνή καταδίκη, η Τουρκία συνέχισε το σχέδιό της να ανοίξει την περιφραγμένη περιοχή των Βαρωσίων. Οι εντάσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο δεν ευνοούσαν τις σχέσεις καλής γειτονίας και υπονόμευσαν την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια», αναφέρει η έκθεση της Επιτροπής.
Αναφορικά με το κράτος δικαίου, η Επιτροπή διαπιστώνει «σοβαρές ελλείψεις» στη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών της Τουρκίας. «Κατά την περίοδο αναφοράς, η δημοκρατική οπισθοδρόμηση συνεχίστηκε. Οι διαρθρωτικές ελλείψεις στο προεδρικό σύστημα παρέμειναν σε ισχύ. Οι βασικές συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και των οργάνων του δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί. Το Κοινοβούλιο συνέχισε να μην διαθέτει τα απαραίτητα μέσα για να λογοδοτήσει η κυβέρνηση. Η συνταγματική αρχιτεκτονική συνέχισε να συγκεντρώνει τις εξουσίες στο επίπεδο της Προεδρίας χωρίς να διασφαλίζει τον υγιή και αποτελεσματικό διαχωρισμό των εξουσιών μεταξύ της εκτελεστικής, της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας. Ελλείψει αποτελεσματικού μηχανισμού ελέγχου και ισορροπίας, η δημοκρατική λογοδοσία της εκτελεστικής εξουσίας εξακολουθεί να περιορίζεται στις εκλογές», αναφέρει η Επιτροπή.
Για την ανατολική Μεσόγειο η έκθεση της Επιτροπής υπογραμμίζει ότι «η βελτιωμένη δυναμική των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας που παρατηρήθηκε από τον Δεκέμβριο του 2020, μετά την αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο, επικράτησε για αρκετούς μήνες πριν επαναληφθούν οι εντάσεις στο Αιγαίο τον Απρίλιο του 2022».
Στη συνέχεια αναφέρονται τα εξής: «Αν και δεν υπήρξαν μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητες γεώτρησης από την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο κατά την περίοδο αναφοράς, οι εντάσεις έχουν αυξηθεί. Τουρκικά πολεμικά πλοία παρεμπόδισαν παράνομα την ερευνητική δραστηριότητα στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Οι στρατιωτικές ασκήσεις της Τουρκίας στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου συνεχίστηκαν. Παρά το γεγονός ότι η διεθνής κοινότητα, και ειδικότερα η ΕΕ, καταδίκασε τα μονομερή βήματα της Τουρκίας, η Τουρκία συνέχισε τις ενέργειές της για να ανοίξει περαιτέρω την περιφραγμένη πόλη των Βαρωσίων στην Κύπρο. Η Τουρκία πρέπει να δεσμευτεί απερίφραστα στις σχέσεις καλής γειτονίας, στις διεθνείς συμφωνίες και στην ειρηνική επίλυση διαφορών σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, προσφεύγοντας, εάν χρειαστεί, στο Διεθνές Δικαστήριο».
Όσον αφορά σε γενικές γραμμές την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, η Επιτροπή τονίζει ότι η «μονομερής εξωτερική πολιτική» της συνέχισε να έρχεται σε αντίθεση με τις προτεραιότητες της ΕΕ στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ), ιδίως λόγω της στρατιωτικής της δράσης στη Συρία και το Ιράκ και την έλλειψη ευθυγράμμισης με τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ κατά της Ρωσίας.
Ειδικότερα για τον ρωσικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας, η έκθεση της Επιτροπής επισημαίνει ότι η Τουρκία έχει καταδικάσει τη ρωσική επιθετικότητα και έχει στόχο να διευκολύνει τις συνομιλίες μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας και να εργάζεται για την αποκλιμάκωση και την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός. Σημειώνει, επίσης, ότι η Τουρκία ανέλαβε διπλωματική πρωτοβουλία για τη διευκόλυνση της εξαγωγής των σιτηρών από την Ουκρανία. «Ωστόσο, η Τουρκία απέφυγε να ευθυγραμμιστεί με τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Η Τουρκία υπέγραψε Μνημόνιο Κατανόησης για την ανάπτυξη οικονομικών και εμπορικών σχέσεων με τη Ρωσία».
Η έκθεση της Επιτροπής αναφέρεται και στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, επισημαίνοντας τα εξής: «Η Τουρκία συνέχισε να επιβεβαιώνει την εγκυρότητα της συμφωνίας θαλάσσιας οριοθέτησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019, την οποία η ΕΕ θεωρεί παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων τρίτων κρατών, που δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη». Επισημαίνεται, επίσης, ότι η στρατιωτική υποστήριξη της Τουρκίας στη Λιβύη, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης ξένων μαχητών στο έδαφος, και η επίμονη κριτική της και η έλλειψη συνεργασίας με την επιχείρηση IRINI είναι επιζήμια για την αποτελεσματική συμβολή της ΕΕ στην εφαρμογή του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ και έχουν οδηγήσει σε αντικρουόμενες προσεγγίσεις για τη Λιβύη.
Με επιπλέον πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ