Πόσο επικίνδυνο είναι το σολάριουμ; Είναι τόσο επικίνδυνο που θα έπρεπε να απαγορευτεί;
Πρόσφατα οι γαλλικές υγειονομικές αρχές έθεσαν στο στόχαστρό τους τα σολάριουμ και ζήτησαν την πλήρη απαγόρευσή τους. Στη Βραζιλία και την Αυστραλία έχουν ήδη απαγορευτεί, ενώ δεν επιτρέπεται δια νόμου για τις ηλικίες κάτω των 18 ετών σε Βέλγιο, Ολλανδία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ισλανδία, Νορβηγία, Ιρλανδία και τη Λιθουανία.
Γιατί όχι και στην Ελλάδα; Στη χώρα μας δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο που να ρυθμίζει τα θέματα ασφάλειας των σολάριουμ. Η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) ως αρμόδιος φορέας για την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία έχει ήδη εκδώσει μία μελέτη που δείχνει ότι η συντριπτική πλειονότητα των μηχανημάτων σολάριουμ στην Ελλάδα εκπέμπει ακραία υπεριώδη ακτινοβολία.
Επίσης, βρίσκεται ήδη σε διαδικασία σύνταξης ενός νομικού πλαισίου για τη λειτουργία αυτών των μηχανημάτων, αλλά όπως μας ενημέρωσαν δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
Η HuffPost Greece μίλησε με 3 ειδικούς και κατέγραψε τους 7 λόγους για τους οποίους σίγουρα δεν θα έπρεπε να ξαναμπείτε σε σολάριουμ.
1. Και η ακτινοβολία UVA είναι καρκινογόνα
Η υπεριώδης ακτινοβολία των μηχανημάτων τεχνητού μαυρίσματος χαρακτηρίστηκε το 2009 από τη Διεθνή Επιτροπή για την Έρευνα στον Καρκίνο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ως «καρκινογενής για τον άνθρωπο» και ταξινομήθηκε στην κατηγορία 1. Κατηγορία στην οποία εντάσσονται ο καπνός του τσιγάρου, οι ιοντίζουσες ακτινοβολίες και ο αμίαντος. Μάλιστα στην επιστημονική κοινότητα υπάρχει η πεποίθηση ότι πρέπει να υπάρξει μια παρόμοια κινητοποίηση κατά των σολάριουμ, ίδια με εκείνη που υπάρχει για τη σχέση καρκίνου του πνεύμονα και καπνίσματος, προκειμένου να μειωθούν τα περιστατικά καρκίνου του δέρματος.
Όπως μας λέει ο κ. Νίκος Σταυριανέας, καθηγητής δερματολογίας στο ΕΚΠΑ, «παλαιότερα πιστεύαμε ότι η UVA δεν έχει καρκινογενετική επίδραση, ότι είχε μόνο η υπεριώδης B (UVB) που εκπέμπει κυρίως ο ήλιος. Αυτά σαν πεποιθήσεις και απόψεις έχουν αλλάξει. Πλέον γνωρίζουμε ότι και η υπεριώδης Α μπορεί να κάνει καρκινογένεση. Γι αυτό και πολλές θεραπείες που γινόντουσαν παλιά με υπεριώδης Α (για θεραπεία λεμφώματος, ψωρίασης κτλ) έχουν πια βγει στο περιθώριο».
2. Η αλλοίωση του DNA
Oι υπεριώδεις ακτίνες από τα κρεβάτια μαυρίσματος προκαλούν αλλαγές στο DNA βαθιά μέσα στο δέρμα και αυτό μπορεί να προκαλέσει μετάλλαξη των κυττάρων σε καρκινικά. «Αυτός είναι ο βασικός τρόπος με τον οποίο η υπεριώδης ακτινοβολία προκαλεί καρκινογένεση. Προκαλεί θραύση του DNA, μεταλλάξεις», εξηγεί ο κ. Αιμίλιος Λάλλας, δερματολόγος-αφροδισιολόγος και Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ.
3. Τι καρκίνους προκαλεί
Μιλάμε για καρκίνους του δέρματος, που είναι τριών ειδών: Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC), το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC) και το μελάνωμα. Τα πιο συχνά είδη που έχουν συνδεθεί με τη συχνή χρήση του σολάριουμ είναι τα δύο πρώτα, και τρίτο σε συχνότητα παρατηρείται το μελάνωμα, μας λέει ο κ. Λάλλας. Μάλιστα «η συσχέτιση του σολάριουμ με τους δύο αυτούς καρκίνους του δέρματος είναι ισχυρότερη από ότι του καπνίσματος με τον καρκίνο του πνεύμονα».
Η διαφορά του μελανώματος με τα άλλα δύο είδη είναι ότι το μελάνωμα είναι λιγότερο συχνό, πιο επιθετικό, κάνει μεταστάσεις πιο εύκολα και είναι ο κύριος καρκίνος του δέρματος που σχετίζεται με την θνησιμότητα. Τα άλλα δύο είδη καρκίνων δεν είναι τόσο επιθετικά όσον αφορά στη μετάσταση, είναι όμως επιθετικά τοπικά. Το μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα, όπως μας λέει ο κ. Ιωάννης Μπουκοβίνας, πρόεδρος της Εταιρεία Ογκολόγων - Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), είναι ότι η διάγνωση για το μελάνωμα γίνεται αρκετά αργά. «Τα στάδια 3 και 4 είναι πιο συνηθισμένα από τα στάδια 1 και 2».
4. Ο κίνδυνος για τους νέους
Διεθνώς, τα ιατρικά δεδομένα έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που χρησιμοποίησαν τουλάχιστον μία φορά σολάριουμ πριν από την ηλικία των 35 ετών έχουν αυξημένο κίνδυνο κατά 59% να παρουσιάσουν δερματικό μελάνωμα. «Το μελάνωμα είναι ο πιο συχνός καρκίνος στις μικρές ηλικίες», μας λέει ο κ. Μπουκοβίνας. Μάλιστα εκτιμά ότι τουλάχιστον για τις μικρές ηλικίες θα πρέπει να απαγορευτεί. «Αν μιλήσουμε μόνο ιατρικά, πιστεύω ότι θα πρέπει να απαγορευτεί σίγουρα σε νεαρά άτομα. Τα νεαρά άτομα, από το τατουάζ που θα κάνουν, μέχρι το ποτό που θα πιουν, κάνουν παρεκκλίσεις στην προσωρινή τους αθανασία. Έτσι είναι και το σολάριουμ, που είναι δυνητικά επικίνδυνο».
5. Τanorexia: Εκτός από καρκινογόνο, είναι και εθιστικό
Ο εθισμός στο σολάριουμ είναι τόσο διαδεδομένος που έχει και όνομα. Λέγεται «tanorexia». Η όρεξη για μαύρισμα σε ελεύθερη μετάφραση ή αλλιώς η εμμονική συμπεριφορά κάποιων ως προς το τεχνητό μαύρισμα. Αυτό έδειξε μελέτη που παρουσιάστηκε στο 25ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας το 2016. Οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι αυτή η εξάρτηση οφείλεται στην έκκριση ενδορφινών που εκλύονται λόγω της υπεριώδους ακτινοβολίας, με συνέπεια την αίσθηση της χαλάρωσης και της ευεξίας. Αμερικανικές μελέτες πάντως για το άγχος, την κατάθλιψη και την κατάχρηση ουσιών σε άτομα που κάνουν σολάριουμ, έχουν δείξει ότι άτομα που επιδίδονται μετά μανίας στο τεχνητό μαύρισμα, μπορεί να υποφέρουν από ψυχoλογική πίεση.
6. Ψευδές ότι προετοιμάζει καλύτερα το δέρμα για τον ήλιο
Ένα από τα βασικά επιχειρήματα που έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως από την εν λόγω βιομηχανία για τα «οφέλη» του σολάριουμ είναι ότι προετοιμάζει καλύτερα το δέρμα για τον ήλιο. Κάτι που είναι ψευδές, όπως μας λέει και ο κ. Λάλλας.
«Το επιχείρημα ότι το σολάριουμ και η UVA κάνει προετοιμασία στο δέρμα για τον ήλιο και τη UVB δεν ισχύει. Μάλιστα είναι χειρότερη υπό την εξής έννοια: όταν το δέρμα δεν είναι προετοιμασμένο με σολάριουμ, τότε πιο γρήγορα θα πάθει ένα πολύ αρχικό ηλιακό έγκαυμα, το οποίο θα κάνει τον άνθρωπο να σταματήσει να εκτίθεται στις ακτίνες του ήλιου. Ενώ αν είναι προετοιμασμένος δεν θα πάθει τόσο γρήγορα το έγκαυμα και θα δεχτεί για περισσότερη ώρα την βλαπτική ακτινοβολία του ήλιου.
7. Ο μύθος της βιταμίνης D
Ένα άλλο επιχείρημα ήταν ότι το τεχνητό μαύρισμα είναι μια ασφαλής επιλογή για την αύξηση της βιταμίνης D. Κάτι που επίσης δεν ισχύει. Για τους ενήλικες στην Ελλάδα, ελάχιστα λεπτά καθημερινής έκθεσης των χεριών και του προσώπου τους στον ήλιο αρκούν για την κάλυψη των ημερήσιων αναγκών σε βιταμίνη D. Η υπερέκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία δεν αυξάνει τα επίπεδα βιταμίνης D στον οργανισμό και δεν είναι ωφέλιμη.