Το να σκεφτόμαστε πολύ τα πράγματα είναι φυσικό, και σε ορισμένες περιπτώσεις, απολύτως δικαιολογημένο. Αλλά, μερικές φορές, αυτό μπορεί να παρεκκλίνει σε υπερβολική σκέψη.
Αυτό μπορεί να μοιάζει σαν να επιλέγουμε ορισμένες καταστάσεις και σενάρια, να τα επαναλαμβάνουμε στο μυαλό μας και να μην μπορούμε να εστιάσουμε σε πολλά άλλα. Θα μπορούσε επίσης να σημαίνει ότι κάνουμε πάρα πολλές αναγνώσεις μιας αλληλεπίδρασης ή υποθέτουμε τα χειρότερα.
Αν και λίγη υπερβολική σκέψη μπορεί να μην βλάψει, αν γίνει μια συνεχής συνήθεια, θα μπορούσε να είναι επιζήμια για τη ζωή μας.
Οι άνθρωποι της HuffPost μίλησαν με την προπονήτρια ζωής και θεραπεύτρια Ρεμπέκα Ορε σχετικά με το πώς η υπερβολική σκέψη μπορεί να εκδηλωθεί και τι πρέπει να κάνουμε γι′ αυτό.
Αναφέρεται ότι τρία συμπτώματα της υπερβολικής σκέψης είναι:
- Σκεφτόμαστε τα ίδια γεγονότα ξανά και ξανά και δεν κάνουμε κανένα βήμα μπροστά.
- Πιστεύουμε ότι δεν έχουμε βρει ακόμα τη «λύση» κι αν το σκεφτόμασταν λίγο περισσότερο, θα λύναμε τα πάντα.
- Δεν μπορούμε να σκεφτούμε τίποτα άλλο. Αυτό το ένα πράγμα καταναλώνει όλη την ενέργεια του εγκεφάλου μας και μας εμποδίζει να είμαστε παρόντες στην καθημερινότητά μας.
Η υπερβολική σκέψη μπορεί να μας δημιουργήσει εμμονή με τα πράγματα, λέει η Ορε. «Όταν ο εγκέφαλός μας εντοπίσει κάτι ως πρόβλημα, θα λειτουργήσει σαν σκύλος με κόκαλο – κάτι που έχει ως αποτέλεσμα να κυνηγάμε την ουρά μας, να κάνουμε κύκλους, να ”ξαναπαίζουμε” ή να ξανασκεφτόμαστε γεγονότα, αναζητώντας τη μαγική ”διόρθωση” ή ”βεβαιότητα”», λέει.
«Η υπερβολική σκέψη συμβαίνει όταν λέμε στους εαυτούς μας ότι κάτι είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να λυθεί, που είτε δεν έχει συγκεκριμένη λύση είτε όταν απορρίπτουμε τη λύση που βρίσκουμε. Και είναι σχεδόν πάντα επειδή φοβόμαστε ένα μελλοντικό αρνητικό συναίσθημα που μπορεί να χρειαστεί να βιώσουμε (είτε τώρα είτε στο μέλλον).»
Προσθέτει ότι η υπερβολική σκέψη μπορεί να προκύψει όταν ο εγκέφαλος δεν ικανοποιείται από τις απαντήσεις που βρίσκει στις καταστάσεις που δημιουργούνται διανοητικά.
«Έτσι μένει μόνο στον ”τροχό του χάμστερ”», συνεχίζει. «Πηγαίνοντας ξανά και ξανά και ξανά τις ίδιες προτάσεις – δημιουργώντας τα ίδια συναισθήματα άγχους, αβεβαιότητας, ταλαιπωρίας – ψάχνοντας απεγνωσμένα να βρει την απάντηση που θα εξασφαλίσει 100% ότι δεν θα χρειαστεί ποτέ να νιώσει ανεπιθύμητα συναισθήματα».
Η υπερβολική σκέψη μπορεί μερικές φορές να επικεντρώνεται στο να ανησυχούμε για το τι σκέφτονται οι άλλοι για εμάς. Η προπονήτρια ζωής Κανίκα Τάντον έχει πει στην HuffPost ότι έχουμε μια έμφυτη ανάγκη να ανήκουμε (κάπου) για να επιβιώσουμε – και από εδώ πηγάζει η ανησυχία.
«Το να νοιαζόμαστε για τις απόψεις των άλλων βοηθά όταν πρόκειται να εργαστούμε ως ομάδα, αλλά μετατρέπεται σε πρόβλημα όταν αρχίζουμε να χάνουμε τον δρόμο προς την ακεραιότητά μας βάζοντας τους άλλους μπροστά μας», είπε. «Περνάει το όριο όταν αρχίζουμε να παίρνουμε αποφάσεις με γνώμονα το πώς θα εκληφθούν από τους άλλους αντί (να παίρνουμε αποφάσεις με γνώμονα) το τι πραγματικά, αληθινά θέλουμε και επιθυμούμε».
Μπορεί να είναι χρήσιμο να σκεφτούμε αν θα κριθούμε πραγματικά επειδή κάναμε ένα λάθος ή είπαμε αυτό που σκεφτόμαστε ή εάν αυτός ο φόβος της κρίσης είναι αυτοεπιβαλλόμενος. Εάν η κρίση είναι αληθινή, ας σκεφτούμε εάν αυτοί οι άνθρωποι (που την κάνουν) αξίζουν πραγματικά να τυγχάνουν τόσο μεγάλης εκτίμησης.
Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε για την υπερβολική σκέψη;
Ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε την υπερβολική σκέψη είναι να μην είμαστε επικριτικοί παρατηρητές του εγκεφάλου μας και να μάθουμε να επεξεργαζόμαστε πλήρως και να δίνουμε χώρο στα συναισθήματά σας, λέει η Ορε.
Μπορούμε να δοκιμάσουμε να:
1. Γράψουμε τις σκέψεις μας
Για να γίνουμε ο παρατηρητής του εγκεφάλου μας, πρέπει να αποστασιοποιηθούμε από τις προτάσεις που γεννά το μυαλό μας. «Ας παρατηρήσουμε, λοιπόν, τι μας λέει ο εγκέφαλός μας κι ας τα βάλουμε στο χαρτί», λέει η Όρε.
2. Παρατηρήσουμε τι συμβαίνει
Ας σκεφτούμε τι συμβαίνει, σαν να είμασταν ένας αξιολογητής χωρίς διάθεση κριτικής ή ο «επιστήμονας» του εγκεφάλου μας. «Τι ακριβώς φοβάται ο εγκέφαλός σου εδώ;», θα ρωτάγαμε τον εαυτό μας. «Για παράδειγμα: «Ο εγκέφαλός μου προσπαθεί να με προστατεύσει από το να νιώσω [αυτό το συναίσθημα], κι έτσι αποκτά εμμονή με αυτήν την κατάσταση να βρει κάποιο είδος βεβαιότητας για να με προστατεύσει».
3. Μάθουμε να σταματήσουμε να αντιστεκόμαστε στα αρνητικά σας συναισθήματα
«Μας διδάσκουν ότι τα αρνητικά μας συναισθήματα είναι «κακά» και πρέπει να αποφεύγονται πάση θυσία, πράγμα που σημαίνει ότι ο εγκέφαλός μας πιστεύει ότι είναι προβλήματα που πρέπει να ”διορθωθούν”», λέει. «Αλλά δεν υπάρχει τρόπος εξόδου από την ανθρώπινη εμπειρία. Και δεν υπάρχει μαγική θεραπεία για τα αρνητικά συναισθήματα».
Ας προσδιορίσουμε το συναίσθημα στο οποίο αντιστεκόμαστε ή το συναίσθημα που φοβόμαστε να έχουμε στο μέλλον.
Είναι ντροπή; Θλίψη; Ανησυχία; Απόρριψη; Ας αφιερώσουμε λίγο χρόνο για να «αναπνεύσουμε» τις αισθήσεις αυτών των συναισθημάτων. Πώς τα νιώθουμε στο σώμα μας;
Η Ορε συμπληρώνει:
«Όταν επιτρέπουμε στις αισθήσεις των αρνητικών συναισθημάτων (να μας κυριεύουν) χωρίς να τους αντιστεκόμαστε, (αυτά) τείνουν να γίνονται πιο έντονα, να κορυφώνονται και να διαλύονται πολύ πιο γρήγορα. Και μετά ανακαλύπτουμε – στην πραγματικότητα δεν είναι τόσο τρομακτικά όσο μας έκανε να πιστέψουμε ο εγκέφαλός μας».