Σε αντίθεση με τα νοικοκυριά που πετάνε στα σκουπίδια τόνους τροφίμων, ρούχων ακόμη και κοσμημάτων κάθε χρόνο, μεγάλες επιχειρήσεις, με τζίρους εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, εφαρμόζουν ευλαβικά τη λεγόμενη «κυκλική οικονομία».
Σε εποχές που η ακρίβεια εξαϋλώνει τα εισοδήματα των νοικοκυριών, λίγοι κατανοούν το μέγεθος της σπατάλης που καταλήγει στα σκουπίδια, αυξάνοντας το κόστος των πρώτων υλών και τις εκπομπές άνθρακα που εκλύονται για την κατασκευή τους.
Μια συνήθεια ή κουλτούρα που κοστίζει τρισεκατομμύρια δολάρια στην παγκόσμια οικονομία, με την Goldman Sachs να εκτιμά ότι το όφελος της κυκλικής οικονομίας θα μπορούσε να την ενισχύσει με έως και 4,5 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030.
Η πιο απλή αλλά σημαντική κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση, είναι να δίνουμε περισσότερη ζωή σε προϊόντα και αντικείμενα, επαναχρησιμοποιώντας επισκευάζοντας η ανακυκλώνοντας τα, διατηρώντας παράλληλα τα απόβλητα στο ελάχιστο.
Όπως περιγράφει το Ίδρυμα Ellen MacArthur, μια φιλανθρωπική οργάνωση που ερευνά και προωθεί την κυκλική οικονομία, στόχος είναι να αλλάξουμε τη συνήθεια και την νοοτροπία του «take-make-waste».
«Η κυκλική οικονομία δεν είναι να κάνουμε μικρές, σταδιακές αλλαγές στο τρέχον σύστημά μας – είναι να μεταμορφώσουμε πλήρως τον τρόπο λειτουργίας ολόκληρου του συστήματος», δήλωσε η επικεφαλής του ιδρύματος Reniera O’Donnell στο CNBC.
«Μια κυκλική οικονομία ακολουθεί τρεις αρχές που καθοδηγούνται από το σχεδιασμό: εξάλειψη των αποβλήτων και της ρύπανσης, προϊόντα και υλικά που επαναχρησιμοποιούνται όσο περισσότερο γίνεται και προστασία της φύσης», πρόσθεσε.
Επιχειρήσεις και πόλεις με άλλη νοοτροπία
Πολλές επιχειρήσεις ανά τον κόσμο έχουν υιοθετήσει τη φιλοσοφία της κυκλικής οικονομίας δράττοντας τα οφέλη της. Η κινεζική Deartree αγοράζει και ανακαινίζει τα τελευταία χρόνια μεταχειρισμένα έπιπλα γραφείου που στη συνέχεια πουλά ή νοικιάζει σε εταιρείες όπως η Microsoft, η Tencent και η Starbucks.
Η ολλανδική De Clique, συλλέγει υπολείμματα τροφίμων, όπως το κατακάθι του καφέ και τα πουλά σε εταιρείες που τα μετατρέπουν σε νέα προϊόντα.
Ακόμη και πόλεις εφαρμόζουν προγράμματα για να γίνουν «πλήρως κυκλικές», με τη Γλασκόβη να έχει δεσμευτεί ότι θα λειτουργεί εξολοκλήρου ως κυκλική οικονομία μέχρι το 2045 και το Άμστερνταμ έως το 2050.
Χρυσός και ανεκτίμητα αντικείμενα
Η αμερικανική εταιρεία κοσμημάτων Sonalore, προχώρησε σε μια εξαιρετικά πρωτοποριακή κίνηση. Ανακοίνωσε ότι αγοράζει τα κοσμήματα που έχει πουλήσει στους πελάτες της όταν εκείνοι δεν τα θέλουν πλέον, πληρώνοντας την τιμή αγοράς για τον χρυσό, μείον ένα τέλος 15%.
Ο Nidhi Singhvi, συνιδρυτής και διευθύνοντας σύμβουλος της εταιρείας, υποστήριξε ότι το μοντέλο αυτό κυκλικής οικονομίας λειτουργεί καλύτερα για προϊόντα υψηλής αξίας, όπως πολυτελή ρολόγια ή αυτοκίνητα.
«Τα επιτυχημένα επιχειρηματικά μοντέλα σε μια κυκλική οικονομία εξαρτώνται από τρία στοιχεία: πολύτιμα αντικείμενα που λειτουργούν ως περιουσιακά στοιχεία, διαφανή τιμολόγηση που βασίζεται σε μια δίκαιη τιμή που ορίζεται από τις δυνάμεις ζήτησης και προσφοράς και αποτελεσματικούς μηχανισμούς μεταπώλησης», είπε στο CNBC.
Ο Singhvi, ο οποίος ζει στην Καλιφόρνια, διαπίστωσε ότι οι νέοι «ενδιαφέρονται πραγματικά για τη βιωσιμότητα». Eνημερώνονται για την προμήθεια και την αλυσίδα εφοδιασμού ενώ σταθμίζουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις όσων αγοράζουν.
«Αυτό επου με ενθουσιάζει είναι ότι το μοντέλο της κυκλικής οικονομίας λειτουργείν. Η πραγματική πρόκληση και ευκαιρία είναι να φέρουμε αυτή τη σκέψη σε παραδοσιακά αδιαφανείς βιομηχανίες μέσω της τεχνολογίας και της διαφάνειας» υπογράμμισε.
Η άνθιση του second hand
Το γεγονός ότι οι millennials είναι λιγότερο πλούσιοι από τους γονείς τους τους κάνει να σκέφτονται «περισσότερο ως επενδυτές» όταν ψωνίζουν, λαμβάνοντας υπόψη την αξία μεταπώλησης των ρούχων και των αξεσουάρ.
«Η αγορά μεταχειρισμένων ενδυμάτων ανθεί τα τελευταία χρόνια και πρόκειται να φτάσει τα 350 δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως έως το 2028, από 264 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος ενώ αυξάνεται τρεις φορές ταχύτερα από την αγορά ενδυμάτων συνολικά, σύμφωνα με έκθεση της ιστοσελίδας μεταπώλησης μόδας ThredUp» υποστηρίζει ο Singhvi,.
Επένδυση στην κυκλική οικονομία
Η Goldman Sachs δημοσίευσε πρόσφατα μια διευρυμένη λίστα με εταρείες που υιοθέτησαν τις αξίες της Κυκλικής Οικονομίας το 2024, προσθέτοντας επιπλέον 150 παγκόσμιες εταιρείες που ανέρχονται πλέον στις 875.
Οι «Top Circular Enablers» - εταιρείες που ευθυγραμμίζουν τα κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα με τα έσοδα - ξεπέρασαν τον ευρύτερο δείκτη MSCI ACWI μεγάλων και μεσαίων εταιρειών από το 2021 έως τον Ιούλιο του 2024, ανέφερε η τράπεζα.
Ο Κατασκευαστής SMC Corporation με έδρα τη Σιγκαπούρη, που κατασκευάζει βιομηχανικό εξοπλισμό και εστιάζει σε προϊόντα που μειώνουν τις εκπομπές ρύπων και τις πρώτες ύλες, βρίσκεται στη λίστα της Goldman με τις εταιρείες κυκλικής οικονομίας «Υψηλής ποιότητας» με υψηλή βαθμολογία αγοράς. Στην ίδια λίστα είναι η κινεζική Lenovo, η αμερικανική εταιρεία διαχείρισης απορριμμάτων και η γαλλική εταιρεία Veolia.
.«Η κυκλική οικονομία είναι κρίσιμης σημασίας για την μείωση των εκπομπών άνθρακα και απώλειας βιοποικιλότητας, η οποία αναγνωρίζεται πλέον όλο και περισσότερο από επενδυτές, εταιρείες και πολιτικούς», υπογραμμίζουν οι αναλυτές της Goldman.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει θεσπίσει πολλούς κανονισμούς που ορίζουν ότι η κυκλικότητα περιλαμβάνεται στο σχεδιασμό προϊόντων και η ΕΕ έχει σχέδια δράσης που στοχεύουν σε πράγματα όπως πλαστικά, υφάσματα και απορρίμματα τροφίμων.
Αντιμετώπιση της σπατάλης τροφίμων
Η σπατάλη τροφίμων είναι μια «αστοχία της αγοράς» και μια «περιβαλλοντική αποτυχία», αναφέρει στην έκθεσή του το Food Waste Index για το 2024, με 1 δισεκατομμύριο γεύματα να χάνονται παγκοσμίως κάθε μέρα. Εν τω μεταξύ, περισσότεροι από 700 εκατομμύρια άνθρωποι πλήττονταν από την πείνα κάθε μέρα, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ.
Το Big Food Redesign Challenge του Ιδρύματος Ellen MacArthur έχει θέσει ως στόχο να δημιουργήσει λεπτομερείς λίστες με τα προϊόντα διατροφής που έχουν παρασκευαστεί σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, λαμβάνοντας υπόψη πράγματα όπως η βιοποικιλότητα και η χρήση του νερού στην παραγωγή τους.
«Προς το παρόν, ο τρόπος με τον οποίο είναι σχεδιασμένο το φαγητό μας σημαίνει ότι καταστρέφουμε το περιβάλλον για να παράγουμε τροφή, όταν μπορούμε να την εξασφαλίσουμε με διαφορετικούς τρόπους», είπε ο O’Donnell.
Στη Σιγκαπούρη, η κυβέρνηση επεκτείνει τις απαιτήσεις της για γνωστοποιήσεις βιωσιμότητας, με το Χρηματιστήριο της Σιγκαπούρης να επιβάλλει στους χρηματοπιστωτικούς κλάδους, τη γεωργία και την ενέργεια να αναφέρουν τις κλιματικές πολιτικές και τους στόχους τους από το 2024. Φέτος, περιλαμβάνονται επίσης οι τομείς των κατασκευών και των μεταφορών.
Πηγή: CNBC